Een helpende hand tijdens Kerstmis: wat kunt u doen tegen eenzaamheid rond de feestdagen?

Het klassieke verhaal over Scrooge uit A Christmas Carol (Charles Dickens) spreekt elk jaar weer tot de verbeelding, met de kerstdagen in zicht. De vrek Scrooge kaffert zijn personeel uit, is alleen maar met geld bezig, wil niemand om zich heen hebben en heeft geen boodschap aan de kerstgedachte. Nadat 3 geesten hem met zijn eigen gedrag confronteren, komt hij alsnog tot inkeer. Maar werkt dit in het dagelijks leven ook zo? Want Kerstmis kan juist een moeilijke tijd zijn, voor ouderen, maar ook voor hun omgeving.

Scrooge in het dagelijks leven: eenzaamheid tijdens de feestdagen

December staat te boek als een feestelijke maand. Maar helaas voelt dat in de praktijk niet voor iedereen zo, zoals u in dit artikel kunt lezen. Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie bij het Nijmeegse Radboudumc, gaat in Villa VdB dieper in op deze problematiek. “Er is zeker een parallel met Scrooge”, vertelt hij in het NPO Radio 1-programma. “Het is een soort archetype, een voorbeeld van wat toch veel wordt gezien. Het heeft ook alles te maken met dat gevoel van eenzaamheid. En geen, of moeilijk, sociaal contact kunnen leggen.”

Eenzaamheid op latere leeftijd blijft sowieso een groot probleem, niet alleen in de zomer, maar zeker rondom de feestdagen. “10 procent van de ouderen heeft ernstige eenzaamheidsklachten en is sociaal eigenlijk niet in staat om goed contact te leggen. En een veel grotere groep heeft daar matig last van”, aldus Olde Rikkert.

Lees ook: Koken met de groentes van december, ook handig voor het kerstmenu

Wederzijdse toenadering tussen jong en oud?

Daar komt nog een ander element uit het Scrooge-verhaal bovenop. Want vaders, moeders, opa’s of oma’s staan lang niet altijd open voor toenadering van hun naasten. “Vaak heeft dat te maken met de angst om overlast te vormen voor de kinderen. Het idee van: wij moeten onszelf redden. En alles wat ik vraag, is te veel, zeker rond die kerstdagen”, aldus Olde Rikkert. “Soms zijn er ook barrières in fysieke zin. En zijn de kinderen of de andere mantelzorgers niet aanwezig. Maar heel vaak komt het vanuit een verkeerde veronderstelling. Dat mensen die helpen, dat niet leuk vinden.”

Volgens Olde Rikkert zijn wederzijds begrip en wederzijdse acceptatie de sleutelwoorden. Als u zelf op leeftijd bent, gaat het om erkennen dat u inderdaad hulp kunt gebruiken. En voor jongeren is het belangrijk om een helpende hand te reiken, zonder drang of verplichting om aan te móéten schuiven voor het kerstdiner. “Laten doorklinken dat het dienst-wederdienst is. Dat het dus niet die belasting is die ouderen vaak voelen, de last. Maar dat het een plezier is. Dat u een kind kunt ontnemen als u zegt: je mag mij niet helpen met kerst, ik red het alleen wel. Dat zie je ook in Scrooge terug. Als er wederzijds iets ontstaat, dan voel je ineens de menselijkheid. Dan voel je dat het een happy end kan worden.”

Lees ook: Kerstversiering ophangen zonder boren of beschadigingen

Voorkom eenzaamheid tijdens Kerstmis

Naast uw familie- en vriendenkring zijn er nog meer mogelijkheden voor een gezellig samenzijn. Op woensdag 20 december 2023 is bijvoorbeeld de volgende koffie-/praatochtend in Café MAX in Zoetermeer, met MAX Seniorencoach Mieke Schouten. Attractiepark Toverland in het Limburgse Sevenum opent op Eerste Kerstdag zijn deuren. Bij MAX vakantieman kunt u meer lezen over deze ontmoetingsdag. Via het Nationaal Ouderenfonds kunt u een kerstkaart naar een eenzame oudere sturen. Stichting Koffieconcerten organiseert in 12 locaties door heel Nederland gratis klassieke concerten, ook in de decembermaand. En zo zijn er in het hele land nog meer van dit soort initiatieven.

Wat kunt u verder bij Omroep MAX verwachten, rondom de kerstdagen? Ook in 2023 is er een live-registratie van Scrooge geweest, met in deze editie onder meer Thomas van Luyn, Henk Poort, Kim-Lian van der Meij en Martine van Os. U kunt de uitzending, opgenomen in Waalwijk, terugkijken via NPO Start. Op Eerste Kerstdag is er het MAX Kerstconcert met Jan Slagter en Carrie ten Napel, om 13.20 uur op NPO 1, na de toespraak van Koning Willem-Alexander. Als u lid van Omroep MAX bent, kunt u met korting naar het Wibi Soerjadi Kerstgala in het Amsterdamse Concertgebouw. Op dinsdag 19 en donderdag 21 december 2023 is er een andere ledenactiviteit, de MAX kerstbrunch op het water met start in Leiderdorp. Hier is wel inschrijfgeld aan verbonden.

(Bron: Archief, Villa VdB, MAX vakantieman, Bibliotheek Forum Zoetermeer, Nationaal Ouderenfonds, Stichting Koffieconcerten. Foto: Shutterstock)