Masterclass 2: Het tweede straatje van Vermeer

Wilt u, net als de kunstenaars uit het programma, zelf aan de slag met de verdwenen werken van Johannes Vermeer? Volg dan een Vermeer Masterclass. In deze videoserie krijgt u tips en instructies van Pieter Roelofs en Abbie Vandivere. Zij laten u stap-voor-stap zien hoe u een echte Vermeer maakt. Er zijn 6 masterclasses, die aansluiten op de televisieserie. Dit is de tweede Masterclass: Het tweede straatje van Vermeer.

Het tweede straatje

Delft is het toneel van Vermeer. Hij woonde er zijn hele leven en kwam zijn stad niet veel uit. En als hij al op reis ging, dan was dat waarschijnlijk niet ver. Of hij niet zo reislustig was, of het zich gewoonweg niet kon veroorloven… dat zullen we nooit zeker weten.  

Maar dat hij van de stad hield, dat blijkt wel uit zijn werk. Hij maakte er een prachtig veraf beeld van en natuurlijk het wereldberoemde Straatje… En inmiddels weten we; hij heeft zeker nog 1 straatbeeld geschilderd, maar dat is al eeuwen zoek.

Het fenomeen stadsgezichten ontstond in de zeventiende eeuw in Nederland. Destijds een uitdagend genre, want er bestaat dan nog geen fotografie en ook verf is nog niet beschikbaar in draagbare tubes. De schilder trok dus naar een locatie, maakte schetsen van wat hij wilde schilderen. Die nam hij dan mee naar het atelier, om op een doek de stad zo geloofwaardig mogelijk weer te geven. Het resultaat van dit genre zijn talrijke, vaak alledaagse taferelen waarin de figuranten een grote rol hebben. De functie van de figuranten zegt bijvoorbeeld iets over de afgebeelde locatie en hun lengte correspondeert met de grootte van de gebouwen. Na lang onderzoek zijn kunsthistorici het er over eens dat Vermeer op “Het Straatje’ het huis van zijn tante heeft geschilderd. 

Wat er precies op het verdwenen ‘Tweede Straatje’ van Vermeer moet hebben gestaan, weten we niet. Maar de vermelding van dit werk op een veilinglijst uit 1696 biedt de kunstenaars die hier mee aan de slag willen gaan, wel enige informatie. Er staat ‘een gezicht van enige huizen’. Het gaat dus om een schilderij waarop meer huizen staan dan op ‘Het Straatje’. Het is ook aannemelijk het gaat om een locatie in Delft die belangrijk was voor de schilder. En verder zal het licht een belangrijke rol gespeeld hebben, zoals het dat ook doet op de nog wel bekende stadsgezichten van Vermeer. Hij maakt daarbij ook speels gebruik van scherptediepte verhoudingen; zo zijn de voor- en achtergrond niet gedetailleerd uitgewerkt en is het middenplan juist heel precies weergegeven.

Zelf aan de slag?

Geïnspireerd geraakt door de masterclass van Pieter Roelofs en Abbie Vandivere? Ga dan zelf aan de slag met de verloren werken van Vermeer. Stuur een foto in en maak kans op een plek in ons publieksmuseum:

Naar het publieksmuseum

Over De Nieuwe Vermeer

In het tv-programma De Nieuwe Vermeer brengen creatievelingen en professionele kunstenaars uit heel Nederland deze verdwenen werken tot leven. De werken worden beoordeeld door Vermeer-experts Pieter Roelofs en Abbie Vandivere. Een ode aan de iconische schilder, maar vooral ook een ode aan creatief Nederland. Het programma omvat naast een televisieprogramma ook een podcast, VOD-serie én een online expositie. De zes afleveringen van De Nieuwe Vermeer zijn te bekijken via NPO Start. De 12 winnende doeken worden van 20 maart tot en met 4 juni 2023 geëxposeerd in Museum Prinsenhof Delft en het Mauritshuis in Den Haag.

Alles van De Nieuwe Vermeer

Alle Masterclasses van De Nieuwe Vermeer

Masterclass 1: Een Heer van Stand die zijn handen wast
Masterclass 2: Het Tweede Straatje
Masterclass 3: Venus, Jupiter en Mercurius
Masterclass 4: Het Concert
Masterclass 5: De Drie Maria’s aan het graf van Christus
Masterclass 6: Het Zelfportret

Elke dinsdag verschijnt er een nieuwe Masterclass op deze website.