Van onschatbare waarde: plaquette van Willem V

Lage tijd is de VOC-handelsbasis in de haven van Nagasaki de enige plek waar westerse en Japanse kooplui contact met elkaar hebben. Hier raken de Nederlanders onder de indruk van een verfijnde kunstvorm: Japans lakwerk. Het plaquette uit Van onschatbare waarde met de beeltenis van prins en stadhouder Willem V is het resultaat van hun enthousiasme. 

Bijzondere techniek

Japans lakwerk herkent u aan de diep zwarte achtergrond met daarop een in goud uitgevoerde afbeelding. Allerlei houten voorwerpen worden op deze manier bewerkt: van panelen tot tafels en van kamerschermen tot opbergdoosjes. De techniek wordt al eeuwenlang gebruikt en is zeer ingewikkeld. Het object moet bewerkt worden met verschillende laklagen en vervolgens wordt er met goudpoeder een figuur in gemaakt. Vermoedelijk is deze techniek al meer dan 7000 jaar oud, maar het duurt tot de 17e eeuw voordat Nederland er kennis mee maakt. In die tijd is Japans lakwerk belangrijke handelswaar voor de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Nederlandse kooplui nemen massaal tekeningen en gravures van thuis mee die zij in de haven van Nagasaki laten vereeuwigen met lak.

Paleis Huis ten Bosch

De afbeelding van prins en stadhouder Willem V stamt uit eind 18e eeuw, de periode waarin de VOC ophoudt te bestaan. De opdrachtgever is de Nederlandse koopman Johan Frederik Baron van Reede en blijft tot zijn dood in zijn bezit. Daarna wordt het op opgenomen in zijn erfenis en zodoende is het bij de huidige eigenaar terecht gekomen. Inmiddels heeft deze persoon het al 40 jaar in zijn bezit en is het onder meer op The European Fine Art Fair (TEFAF) in Maastricht tentoongesteld. Een identiek exemplaar van het plaquette is overigens in de handen van de koninklijke familie en hangt aan de muur in Paleis Huis ten Bosch.

Benieuwd naar de experts? Bert Degenaar, Ilse Daatselaar, Ebert Roest en Arnold Wegh stellen zich graag aan u voor!

Van onschatbare waarde, 19 april om 21.30 uur op NPO 1.