Glyfosaat: wat is het en is het slecht voor uw gezondheid?
Publicatiedatum: 7 juli 2025
Glyfosaat is een van de meest gebruikte onkruidbestrijdingsmiddelen ter wereld. Het wordt vooral ingezet in de landbouw, maar ook op vliegvelden en bij het spoor. Toch is er al jaren discussie over dit middel: is het veilig of kan het schadelijk zijn voor mens en milieu? In dit artikel leest u er meer over.
Wat is glyfosaat?
Glyfosaat is een chemische stof die wordt ingezet om onkruid te doden. Het werkt door een enzym te blokkeren dat planten nodig hebben om te groeien. Zonder dat enzym stopt de groei en sterft de plant af. Het wordt veel gebruikt omdat het snel en effectief werkt tegen een breed scala aan onkruidsoorten. Glyfosaat is dan ook erg geliefd bij boeren vanwege de brede werking en het snelle resultaat. Een bekend merk waarin glyfosaat zit, is Roundup. Dit middel is zeer effectief, maar staat ook ter discussie vanwege mogelijke gezondheidseffecten.
Waar zit het in?
Glyfosaat wordt vooral gebruikt in de landbouw, bijvoorbeeld bij de teelt van granen, mais en soja. Sporen van het middel kunnen daardoor in voedsel terechtkomen, zoals brood, pasta, groente en fruit. Er wordt veel onderzoek naar gedaan. Die onderzoeken tonen aan dat restsporen soms ook terug te vinden zijn in urine, bloed of zelfs moedermelk. Het gaat daarbij meestal wel om zeer kleine hoeveelheden.
Mag glyfosaat nog gebruikt worden?
In Nederland is de verkoop van glyfosaat aan particulieren verboden sinds 2016. Dat betekent dat u het als consument niet meer mag kopen of gebruiken, bijvoorbeeld om de stoep schoon te maken. Boeren en professionele gebruikers mogen het echter nog wel gebruiken, onder strikte voorwaarden. Zo moeten zij zich houden aan zogenaamde spuitzones of bufferstroken. Die zorgen ervoor dat mensen die in de buurt wonen, minder worden blootgesteld aan bestrijdingsmiddelen. Toch zijn er zorgen. Onder andere bij mensen die jarenlang naast boomgaarden of akkers hebben gewoond waar veel werd gespoten.
Buiten de landbouw mogen geen gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. Er zijn hier enkele uitzonderingen voor gemaakt. Zo mogen er op spoorwegen en vliegvelden wel gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. Het is namelijk belangrijk dat deze plekken onkruidvrij blijven.
Hoe komt glyfosaat in ons lichaam terecht?
De meest voorkomende manier is via voedsel waarin restsporen zitten. Daarnaast is het mogelijk om glyfosaat binnen te krijgen via drinkwater of door inademing, vooral als je in een omgeving woont waar het middel veel wordt gebruikt. Kinderen zijn extra kwetsbaar. Ze krijgen verhoudingsgewijs meer binnen per kilo lichaamsgewicht en spelen vaak op plekken waar mogelijk is gespoten zoals op de grond of in het gras.
Is het gevaarlijk voor de gezondheid?
Over de risico’s van glyfosaat zijn wetenschappers het niet eens. In 2015 stelde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend is. Die uitspraak zorgde wereldwijd voor veel onrust.
Tegelijkertijd stellen andere instanties, zoals het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA), dat glyfosaat bij normaal gebruik waarschijnlijk niet kankerverwekkend is. Toch blijft het onderwerp discutabel. Dit komt omdat er aanwijzingen zijn voor andere gezondheidsrisico’s, zoals Parkinson.
Wat kunt u zelf doen?
Hoewel de blootstelling in Nederland meestal laag is, kunt u met een paar eenvoudige tips het risico verder verkleinen:
- Was groente en fruit goed, vooral producten uit het buitenland waar andere regels gelden.
- Kies vaker voor biologische producten, die worden geteeld zonder chemische bestrijdingsmiddelen.
- Eet gevarieerd, zodat u niet steeds dezelfde mogelijke reststoffen binnenkrijgt.
- Houd afstand van akkers tijdens het spuitseizoen, zeker als u in een landbouwgebied woont.
- Gebruik zelf geen illegale middelen zoals Roundup die nog via internet of buitenlandse winkels te koop zijn.
(Bron: Rijksoverheid, Margriet, RTL Nieuws, waarzitwatin.nl, KRO-NCRV. Foto: Shutterstock)
