Welke religies kennen een vastentijd en wat zijn de verschillen?
Publicatiedatum: 12 maart 2025
Veel religies kennen gedurende het jaar een vastentijd. Dit jaar overlapt de vastentijd van moslims en katholieken grotendeels. Wat bepaalt wanneer er gevast wordt en wat zijn de verschillende manieren waarop dit wordt gedaan?
40-dagentijd katholieken
Veel katholieken vasten in de periode van Aswoensdag, de dag na carnaval, tot Stille Zaterdag, de dag voor Pasen. Dit noemt men de 40-dagentijd, ondanks dat het eigenlijk 46 dagen zijn. Dat komt omdat de zondagen niet meetellen. Er hoeft op zondagen dan ook niet gevast te worden, omdat dat een feestdag is voor christenen.
De 40-dagentijd komt voort uit een katholieke gewoonte, vandaar ook de start op Aswoensdag. Traditioneel gezien heeft deze dag voor protestanten geen betekenis. Toch neemt ook een groeiend aantal protestanten deel aan deze vastentijd. Strenggelovige christenen, veelal gereformeerden, die in de zogeheten Biblebelt wonen, vasten over het algemeen niet mee.
Er is geen standaard wijze waarop er gedurende deze periode gevast dient te worden. De 40 dagen refereren aan de 40 dagen die Jezus zonder eten in de woestijn doorbracht. Tijdens deze vastentijd tonen christenen hun toewijding aan God door hun luxe in te ruilen voor soberheid. De meesten doen dit door hun levenswijze te wijzigen. Ze stoppen bijvoorbeeld 40 dagen met het eten van vlees, het drinken van alcohol of het gebruiken van sociale media.
Ramadan voor moslims
De meeste moslims vasten tijdens de ramadan. De ramadan vindt in 2025 in Nederland van 1 tot en met 30 maart plaats. Wanneer het valt, verschilt per jaar en is afhankelijk van de islamitische kalender. Die kalender is gebaseerd op het maanstelsel. De ramadan start officieel zodra de nieuwe maan wordt waargenomen, al volgen veel moslims een vooraf vastgestelde islamitische kalender.
Het vasten begint elke dag als de zon opkomt en eindigt zodra deze weer onder is. Tijdens het vasten mogen deelnemende moslims tussen zonsopgang en zonsondergang niet eten, drinken, roken, ruziemaken of geslachtsgemeenschap hebben. Veel moslims komen met familie samen om gezamenlijk uitgebreid te eten na zonsondergang.
Met een geldige reden kunnen moslims enkele dagen tijdens de ramadan niet vasten en deze dagen later inhalen. Het inhalen van de gemiste dagen moet plaatsvinden voor de start van de volgende ramadan. Geldige redenen om het vasten te onderbreken zijn bijvoorbeeld ziekte, zwangerschap of menstruatie.
Vastendagen in het Jodendom
Het Jodendom kent geen lange periode van vasten, maar heeft wel meerdere vastendagen. De 2 belangrijkste zijn Jom Kippoer en Tisja Be’av, in 2025 op respectievelijk 2 oktober en 3 augustus. Eerstgenoemde is de Grote Verzoendag en de heiligste dag van het Joodse jaar. Laatstgenoemde is een rouwdag waarop joden stilstaan bij de verwoesting van de 1e en 2e tempel van Jeruzalem. Deze vastendagen duren allebei 25 uur en zijn daarmee een stuk langer dan de meeste vastendagen in andere religies. Naast deze 2 lange vastendagen, zijn er nog enkele dagen waarop veel joden voor een kortere periode vasten.
(Bron: EO, RTL, Nu.nl, NIHS, IsGeschiedenis, Hogeschool Rotterdam, Islamgeloof en RD. Foto: Shutterstock)
