Kunnen courgettes van eigen oogst gevaarlijk gif bevatten?

In 2015 is in het nieuws dat een Duitser is overleden na het eten van zelfgekweekte courgettes. De oorzaak is de stof cucurbitacine, dat voorheen van nature voorkomt in courgettes, maar ook komkommers en pompoenen. De afgelopen eeuwen hebben telers de stof echter eruit weten te kweken. Toch kan het soms weer opduiken bij zelf geoogste exemplaren. Gelukkig is die kans vrijwel nihil, maar het kan geen kwaad er alert op te blijven.

Cucurbitacine om vraat tegen te gaan

De stof cucurbitacine bevatten courgettes voorheen, om dieren af te schrikken van de vruchten te eten. De stof maakt courgettes namelijk ontzettend bitter, wat bij de dieren meteen de alarmbellen doet luiden. Bij professioneel gekweekte exemplaren komt de stof eigenlijk nooit meer voor, maar in de moestuin nog wel zeer sporadisch.

Hoe worden courgettes toch weer giftig?

Wie courgettezaden koopt, loopt geen risico op giftige courgettes, meldt Nu.nl. Alleen in zeer zeldzame gevallen maakt een courgetteplant toch opeens weer bittere vruchten aan en dat pas bij latere oogsten. Dat kan gebeuren bij slechte kweekomstandigheden, zoals droogte, grote hitte en plantenziektes. Meestal ontstaan er echter alleen giftige exemplaren na kruisbestuiving met andere soorten. Wordt er keer op keer verder gekweekt, met zelf geoogste zaden, dan wordt het risico groter. Maar alleen wanneer er kruisbestuiving plaatsvindt, tussen courgettes en niet-eetbare sierplanten uit de komkommerfamilie. Bij die sierplanten is het gif er namelijk niet uit gekweekt. Het heeft dan nog geen invloed op de vruchten van dat jaar, maar als er zaden worden gewonnen uit courgettes die zijn bevrucht met het stuifmeel van bijvoorbeeld sierkalebassen, kan de stof cucurbitacine na verloop van tijd wél weer opduiken.

Lees ook: Kunt u groenten met uitlopers nog veilig eten?

Wel of niet bitter?

Een giftig geworden courgette verraadt zichzelf door een zeer bittere smaak. Daarom kan het nooit kwaad om als u het niet helemaal vertrouwt, van uzelf gekweekte courgettes eerst een rauw stukje te eten. Smaakt dat veel bitterder dan normaal, dan wijst dit op de aanwezigheid van cucurbitacine. Het gif en de bittere smaak verdwijnen niet na verhitten, dus ook na bereiding is het duidelijk te proeven. Nuttig de courgette dan in geen geval.

Meldingen van giftige courgettes in Nederland

In Nederland zijn er weinig gevallen bekend met giftig geworden courgettes, maar er zijn wel degelijk meldingen binnen gekomen bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en het Nederlands Vergiftigingen Informatie Centrum van ziekte na het eten van bittere courgette of pompoen. Het Voedingscentrum adviseert contact op te nemen met de huisarts, wanneer u na het eten van bittere courgettes klachten krijgt. Die kunnen bestaan uit buikpijn, hevige krampen, braken, diarree, duizeligheid en hartkloppingen. Om het risico extra klein te maken, kunt u het beste zorgen dat het de courgetteplanten aan niets ontbreekt, zodat ze geen stressreactie krijgen op bijvoorbeeld droogte. En geen vruchten te eten van courgettes die zichzelf uitzaaien of nieuwe vruchten te kweken met zaden uit eigen oogst.

(Bron: Nu.nl, AD, Voedingscentrum. Foto: Shutterstock)