Dit moet u weten over het verwerpen van een erfenis
Publicatiedatum: 1 oktober 2025
Een overlijden brengt vaak veel emoties met zich mee, maar ook praktische zaken die geregeld moeten worden. Eén daarvan is de erfenis: alles wat iemand nalaat, zoals geld, spullen of schulden. Soms is het aantrekkelijk om de erfenis te accepteren, maar er kunnen ook redenen zijn om dat niet te doen, dus te verwerpen. Bijvoorbeeld wanneer er meer schulden dan bezittingen zijn.
Wat is een erfenis?
Een erfenis is alles wat iemand nalaat na overlijden. Denk aan spullen, geld en schulden. De erfgenaam is degene aan wie de erfenis wordt nagelaten. Dat kan een familielid zijn, maar ook een kennis of stichting. Er kunnen één of meerdere erfgenamen zijn.
Wie is erfgenaam?
Wanneer de overledene een testament heeft gemaakt, staat daarin wie de erfgenamen zijn en wat ze erven. Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn en welk deel ze krijgen. Er zijn 4 groepen erfgenamen volgens de wet:
- Partner, kinderen en hun afstammelingen
- Ouders, broers, zussen en afstammelingen
- Grootouders met hun (klein)kinderen, ooms, tantes, neven, nichten
- Overgrootouders en hun afstammelingen
Zijn er helemaal geen erfgenamen in deze groepen en is er geen testament, dan gaat de erfenis naar de Staat.
Wat kunt u als erfgenaam doen met een erfenis?
Na het overlijden onderzoekt en beslist u of u de erfenis wilt aanvaarden of niet. Als erfgenaam kunt u de erfenis accepteren, ook wel zuiver aanvaarden genoemd. Dit betekent dat de erfgenaam de erfenis volledig accepteert, inclusief alle bezittingen en schulden van de overledene. De eerste 3 maanden mogen de schuldeisers de erfgenamen niet vragen de schulden te betalen.
De erfenis kan ook geaccepteerd worden onder voorbehoud, dit wordt beneficiaire aanvaarding genoemd. Beneficiaire aanvaarding betekent dat u de erfenis alleen accepteert als er geen schulden overblijven. Eerst worden alle bezittingen en schulden op een rij gezet en moet de nalatenschap vereffend worden. Zijn er meer bezittingen dan schulden, dan krijgt u uw deel. Blijven er schulden over, dan hoeft u die niet uit eigen zak te betalen.
Dan kunt u als erfgenaam ook nog de erfenis verwerpen. U doet dan afstand van de erfenis. Hierdoor wordt u geacht nooit erfgenaam te zijn geweest en ontvangt u niks uit de nalatenschap, maar bent u ook niet verantwoordelijk voor eventuele schulden.
Hoe gaat het verwerpen in zijn werk?
Wij vragen mr. Katelijne van Barneveld, advocaat en erfrecht specialist, hoelang het duurt voordat een verwerping bij de rechtbank is geregistreerd. Zij legt uit: “Als u een nalatenschap wilt verwerpen, gaat u naar de griffie van de rechtbank, waar een akte of verklaring van verwerping wordt opgemaakt.” De griffie van de rechtbank is de administratieve dienst die juridische en administratieve ondersteuning biedt aan de rechters en de rechtbank zelf. “Deze wordt vervolgens ingeschreven in het boedelregister. Hoelang dat precies duurt, hangt af van de drukte bij de rechtbank. Nadat de verklaring is ingeschreven, kunt u een uittreksel uit het boedelregister opvragen.”
Heeft u kinderen en verwerpt u een erfenis? Dan worden uw kinderen automatisch erfgenaam. Willen uw kinderen dat niet, dan moeten zij de nalatenschap ook verwerpen. U kunt in één keer namens alle meerderjarige erfgenamen de erfenis verwerpen. U heeft dan volmacht nodig van alle erfgenamen. Als u die heeft ontvangen, vult u één formulier (pdf) Verklaring nalatenschap in. Dan stuurt u het formulier samen met de volmacht naar de rechtbank. Als u dit samen stuurt, betaalt u dan ook maar één keer de kosten van de rechtbank voor het verwerpen van de erfenis. Die kosten bedragen 160 euro (2025). Is er sprake van minderjarige kinderen, dan is de toestemming van de kantonrechter nodig om de nalatenschap (namens hen) te kunnen verwerpen.
Doe niets met de erfenis voordat u heeft besloten
Voordat u een keuze maakt over het wel of niet aanvaarden van een erfenis, is het belangrijk dat u geen handelingen verricht met de bezittingen of schulden van de overledene. Mr. Katelijne van Barneveld zegt: “U kunt een erfenis soms onbewust aanvaarden. Bijvoorbeeld door een schilderij of andere spullen alvast mee te nemen uit het huis van de overledene. Dat heet een daad van zuivere aanvaarding en kan ervoor zorgen dat u automatisch alle bezittingen én schulden overneemt.” De wet ziet dit dus als een teken dat u de erfenis zuiver aanvaardt. Er is één belangrijke uitzondering: u mag de kosten van de begrafenis of crematie betalen uit de erfenis zonder dat dit gevolgen heeft voor uw keuze.
Twijfelt u over het aanvaarden of verwerpen van een erfenis, of komt u er zelf niet uit? Laat u dan goed adviseren. Dit kan bij een notaris of een erfrechtadvocaat.
(Bron: Rijksoverheid, Het Juridisch Loket, rechtspraak.nl, verklaringvanerfrecht.nl, notaris.nl, ambtadvocaten.nl, mr. Katelijne van Barneveld. Foto: Shutterstock)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Het advies : “doe niets” is helemaal juist maar helaas dat werkt niet, in de praktijk. Voordat de Griffie heeft gedaan wat hiervoor des Griffies is zijn we weken verder en het kamertje van Oma moet wel voor de 15de leeg zijn, vindt het Huis. Het bellen van de Kringloop voor de ontruiming is dan al een aanvaardingshandeling. (Je beschikt n.l. over de nalatenschap, nog los van de vraag of je wel bevoegd bent) Hoe los je dat op?
Heel simpel. Door te weigeren de kamer van oma te ontruimen. In mijn geval dreigde het afdelingshoofd een rekening te sturen voor de kosten van ontruiming door het tehuis. Aangegeven dat ze een rekening kunnen sturen naar dat die niet betaald zal worden omdat de erfenis verworpen wordt. Ik zou terug gebeld worden na overleg met de directie maar niets neer teruggehoord.