Niet biologische klok, maar genetische aanleg blijkt oorzaak van slapeloosheid

Goed nieuws voor diegenen die last hebben van slapeloosheid. Wetenschappers zijn namelijk een stap dichterbij het vinden van de oorzaak gekomen. Het blijkt niet onze biologische klok die zorgt voor problemen bij het slapen, maar het zit in onze genen.

Meest voorkomende gezondheidsklacht

10 procent van de bevolking, wereldwijd 770 miljoen mensen, slapen chronisch slecht. Dit slaapgebrek heeft in veel gevallen een ongelooflijke invloed op het functioneren van deze mensen overdag. Slapeloosheid is één van de meest voorkomende gezondheidsklachten. Volgens een peiling van het CBS lijdt ongeveer 10 procent van de Nederlanders aan zware slaapproblemen.

30 jaar durend onderzoek

Een internationaal onderzoeksteam heeft voor het eerst 956 genen in ons brein geïdentificeerd die een risico geven op chronische slapeloosheid. Het gaat om hersencellen, de verwerkingsgebieden van emoties en biologische processen in het brein die direct betrokken zijn bij aanhoudende slapeloosheid. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Genetics. De resultaten van dit al 30 jaar durende onderzoek waar ook Nederlandse testslapers aan meedoen, vormen volgens de onderzoekers een belangrijke stap in het vinden van de oorzaak van slapeloosheid.

Verwerken van gebeurtenissen

Slapen helpt normaal gesproken om indrukken en belevenissen van overdag te verwerken of een plek te geven. Bij mensen met slapeloosheid werkt dat mechanisme niet of nauwelijks. “Een nachtje slapen doet dan niet zo veel goeds. Soms kunnen slapelozen zelfs nog meer gespannen wakker worden dan dat ze naar bed gingen”, aldus Eus van Someren, neurofysioloog aan Nederlands Herseninstituut en het Amsterdam UMC en betrokken bij het onderzoek. “Het lijkt erop dat mensen met die risicogenen bepaalde spanningen niet goed opgeruimd krijgen tijdens hun slaap”, zegt Eus van Someren in Nieuws en Co op NPO Radio 1.

Verschuiving van inzicht over slapeloosheid

Het onderzoek heeft aangetoond dat er niet 1 bepaald gen verantwoordelijk is, maar honderden genen met elk een heel klein effect. Gezamenlijk kunnen zij het risico op slapeloosheid doen toenemen. Uit het onderzoek blijkt dat de gebiedjes in de hersenen, die spanningen en emoties behoren op te ruimen, maar daartoe niet goed in staat zijn, een belangrijke rol spelen. In de zoektocht naar de oorzaak van slapeloosheid is voorheen vooral gekeken in het gebied van de hersenen waar de slaap wordt geregeld. De aandacht moet dus verschoven worden naar circuits die emotie, stress en spanning regelen.

Leefstijl-aanpassing

Volgens Van Someren wordt vaak gedaan alsof mensen met slapeloosheid maar even moeten ontspannen en verder niet moeten zeuren. “Maar je kunt er echt aanleg voor hebben en wij willen begrijpen waarom.” Binnen 2 jaar wordt gestart met medicijnonderzoek bij patiënten, verwacht professor Van Someren. “Maar nu al kan veel worden bereikt met leefstijl-aanpassingen. Want heeft u aanleg voor slapeloosheid, doe dan aan het einde van de dag geen al te inspannende dingen.”

(Bron: NOS/Telegraaf)