Zo herkent u ouderenmishandeling (en dit zijn manieren om in actie te komen)

In Nederland heeft 1 op de 20 ouderen te maken met mishandeling. Veel van deze mensen kunnen niet altijd voor zichzelf opkomen, waardoor het voor de omgeving extra belangrijk is om signalen te herkennen. Daarom vertellen we u in dit artikel wat deze mogelijke signalen zijn en hoe u bij een vermoeden van ouderenmishandeling actie kunt ondernemen.

Er zijn verschillende vormen van ouderenmishandeling

Bij ouderenmishandeling doet iemand iets waardoor een ouder iemand lijdt. Dit kan zichtbaar zijn, zoals bij lichamelijk geweld (denk aan slaan, duwen of schoppen), maar ook psychisch geweld komt voor (bijvoorbeeld door te schelden, dreigen of vernederen). En helaas hoort seksueel misbruik ook in dit rijtje thuis.

Daarnaast zijn er verschillende vormen van verwaarlozing. Bijvoorbeeld als iemand geen goede zorg of (voldoende) voeding krijgt of de hygiëne te wensen overlaat. Financieel misbruik is verder één van de meest voorkomende vormen van ouderenmishandeling. Bijvoorbeeld als iemand zonder toestemming geld of spullen gebruikt.

Ouderen worden vaak mishandeld door iemand van wie ze afhankelijk zijn

Wat ouderenmishandeling extra schrijnend maakt, is dat deze mensen vaak mishandeld worden door iemand van wie ze afhankelijk zijn. Zo kan mishandeling voorkomen in de huiselijke kring, zoals door een partner, familielid of een vriend of vriendin. Maar ook in de zorg komt ouderenmishandeling voor.

Signalen van (mogelijke) ouderenmishandeling

Soms heeft u het idee dat er iets aan de hand is. Misschien draagt iemand steeds vaker dezelfde vieze kleding of iemand kan niet goed uitleggen waar blauwe plekken of wonden vandaan komen. Ook kan het zijn dat er ineens waardevolle spullen zijn verdwenen. Dit kunnen allemaal tekenen zijn van ouderenmishandeling. Maar er zijn meer signalen waar u op kunt letten. We noemen er een paar:

• iemand reageert schrikkerig bij onverwachte aanrakingen
• iemand trekt zich vaker terug
• een onverklaarbare angst of depressie (die ineens ontstaat)
• onverklaarbare uitgaven
• onbetaalde rekeningen en aanmaningen
• een lege koelkast

Wat u kunt doen om iemand te helpen

Een vermoeden van ouderenmishandeling  is vaak een zware last. U vraagt zich misschien af of u het wel goed ziet. Of dat u wel de juiste persoon bent om er iets aan te doen. Bedenk dat u altijd iets kunt doen. Allereerst door (indien mogelijk) het gesprek aan te gaan met het mogelijke slachtoffer en/of eventuele familieleden en ook de huisarts kunt u inschakelen.

Verder kunt u (bij twijfel) van ouderenmishandeling binnen de huiselijke sfeer anoniem contact opnemen met Veilig Thuis. Zij hebben specialisten in dienst op het gebied van ouderenmishandeling. U kunt ze bellen op 0800-2000 voor advies en hulp (24/7 bereikbaar) of op werkdagen met ze chatten.

Daarnaast kunt u in de buurt van het (mogelijke) slachtoffer altijd contact opnemen met een wijkagent of langsgaan op het politiebureau. Gaat het om (een vermoeden van) seksueel misbruik, vraag dan naar de zedenpolitie via het landelijke politienummer 0900-8844. Weet u zeker dat iemand nú in gevaar is? Bel dan altijd direct 112.

Financieel misbruik kunt u ook melden bij de bank waar het (mogelijke) slachtoffer een bankrekening heeft. Ook tot een eventuele notaris kunt u zich dan richten, met wie gesproken wordt over het vastleggen en/of wijzigen van officiële documenten van de oudere. Afhankelijk van de situatie geven zij advies over wat u het beste kunt doen. Het kan ook zijn dat zij zelf onderzoek gaan doen.

Gaat het om een mishandeling in een zorginstelling, dan is de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) verantwoordelijk en ook de plek waar u een melding kunt maken. Dit kunt u doen bij het Landelijk Meldpunt Zorg.

Vaak heeft ook de pleger van ouderenmishandeling hulp nodig

Ouderenmishandeling gaat overigens niet altijd om kwade wil. Soms wordt de druk van (mantel)zorg iemand te veel of de betreffende persoon weet niet goed hoe met een bepaalde situatie om te gaan. Hierdoor kunnen goede bedoelingen omslaan in verwaarlozing of mishandeling. Deze persoon heeft vaak ook hulp nodig.

(Bron: Rijksoverheid, Slachtofferwijzer, Veilig Thuis. Foto: Shutterstock)