Ted van Essen: Covid en antibioticaresistentie
Publicatiedatum: 23 maart 2022
Voor de covid-pandemie leek de resistentie van bacteriën de grootste dreiging voor onze gezondheid in de toekomst. COVID-19 heeft veel narigheid gebracht, maar hier en daar wat goeds. Bijvoorbeeld de zelftest om de ziekte aan te tonen, maar ook wat betreft de antibioticaresistentie.
Penicilline
Bacteriën hebben voedingsstoffen nodig om zich te vermeerderen, zoals in een pak melk buiten de koelkast. Sinds de 1e toepassing van penicilline in de Tweede Wereldoorlog kunnen we bacteriën in het lichaam bestrijden. Daarmee waren oorlogsverwondingen te genezen. Lang dacht men dat daardoor alle infecties voorgoed zouden verdwijnen. Er werden sindsdien veel nieuwe antibiotica ontwikkeld, maar steeds blijken bacteriën zich daaraan te kunnen onttrekken: resistentie.
Antivirale middelen
Virussen hebben geen eigen stofwisseling. Ze kunnen alleen maar vermenigvuldigen in lichaamscellen. Als je een virus wil bestrijden, moet je de lichaamscel aanpakken. Dat maakt de ontwikkeling van antivirale middelen ingewikkeld. Voor covid zijn er nu een paar ontwikkeld, voor het griepvirus ook maar een handje vol. Tegen het hiv-virus zijn wel veel medicijnen op de markt, maar niet 1 ervan kan aids genezen.
Zelftesten
Nadat de genetische code van het SARS-CoV-2-virus was gekraakt, kwam er razendsnel een test om het virus aan te tonen: de pcr-test. Nog steeds wordt die massaal gebruikt. Maar de iets eenvoudiger zelftest blijkt het ook heel goed te doen. En die ligt gewoon bij de supermarkt in de schappen.
Minder doktersbezoek
Het blijkt dat in de coronapandemie minder mensen naar de dokter gingen. Om de huisartspraktijk niet verder te belasten, maar ook om geen zieke mensen tegen te komen. Als je de diagnose covid al weet en alleen medicijnen beschikbaar zijn om bij ernstige patiënten in het ziekenhuis de afweer te onderdrukken, kun je ook gewoon thuis de spontane genezing afwachten. Een bijeffect was dat huisartsen minder antibiotica voorschreven. Niet alleen voor luchtweginfecties, maar gek genoeg ook voor blaasontstekingen, die wel door bacteriën veroorzaakt worden. Die gaan namelijk in de helft van de gevallen ook vanzelf over.
Minder antibiotica
De beste manier om de ontwikkeling van antibioticaresistente tegen te gaan, is minder antibiotica te gebruiken. Het aantal recepten voor antibiotica is tijdens de coronapandemie bijna gehalveerd. In landen waar die middelen gewoon bij de drogist in de schappen liggen, worden veel meer antibiotica geslikt dan in Nederland waar je een recept van de huisarts moet hebben. En in die landen komt veel meer resistentie voor.
Meer zelftesten
De meeste antibiotica worden voorgeschreven voor virale luchtweginfecties. Van oudsher was men bang voor longontsteking en die komt door bacteriën. Bij covid is dat zelden het geval, na een influenza (de gewone griep) soms wel. Het zou mooi zijn als voor alle luchtweginfecties snel een zelftest op de markt zou komen. Dat zou in elk geval de ontwikkeling van antibioticaresistentie tegengaan.
(Foto: Shuterstock)
