De sportcolumn: zijn de topamateurs eigenlijk nog amateurs?
Publicatiedatum: 17 januari 2025
Voetbal, wielrennen, Formule 1, hockey, schaatsen, atletiek, rugby: de ware sportliefhebber heeft elk weekend wel genoeg om van te genieten. Maar waar moeten we nu echt voor thuisblijven? Onze analisten Robbert en Hein blikken normaal gesproken op deze plek vooruit op het sportweekend. Maar Robbert ontbreekt wegens ziekte en Hein wijdt deze solocolumn aan de topamateurs van Nederland. Want zijn deze amateurvoetbalclubs nog wel amateurs?
2 profdivisies, talloze amateurcompetities: hoe uniek is dit Nederlandse systeem?
Nederland heeft 2 profdivisies, de Eredivisie en de Eerste Divisie (beter bekend onder de sponsornaam Keuken Kampioen Divisie). Daarna komen de Tweede Divisie, Derde Divisie, Vierde Divisie en talloze andere amateurcompetities. Maar de prof- en amateurcompetities zijn 2 strikt gescheiden werelden. Teams uit de Keuken Kampioen Divisie kunnen niet degraderen, teams uit de Tweede Divisie kunnen niet promoveren.
En daar is de Mexicaanse Feyenoord-spits Santiago Giménez inmiddels ook achter. In de KNVB Beker speelt hij met Feyenoord tegen topamateurclub Rijnsburgse Boys, de nummer 2 van de Tweede Divisie. Giménez raakt aan de praat met één van zijn tegenstanders, die hem vertelt dat Rijnsburgse Boys dit seizoen niet kan promoveren. “Het is gek dat dit niet kan”, aldus Giménez na afloop, voor de camera’s van ESPN. “Zij hebben een hongerig team, dat ernaar snakt om hogerop te komen. Ze staan 2e in hun competitie en het zou leuk zijn als zij kunnen promoveren. Maar dat kan niet.”
Want deze KNVB Beker is de enige voetbalcompetitie in Nederland waar profs en amateurclubs tegen elkaar spelen. Het gesloten systeem in Nederland, met een scheiding tussen profs en amateurs, is uniek in het internationale voetbal. De Keuken Kampioen Divisie is één van de weinige competities ter wereld waar profclubs niet uit kunnen degraderen. Voetbalbond KNVB is al jarenlang bezig met het invoeren van een zogeheten open voetbalpiramide, met een promotie- en degradatieregeling op alle niveaus. Maar de meeste topamateurclubs zien dat niet zitten en willen niet eens promoveren.
Waarom willen topamateurclubs niet promoveren?
Dat heeft deels te maken met de extra eisen waar ze aan moeten voldoen als ze profvoetbal gaan spelen. Want dan moeten clubs verplicht een x-aantal spelers fulltime onder contract nemen. De kleinste clubs in de Keuken Kampioen Divisie krijgen nu met alle moeite hun selectie rond, omdat ze juist wel gebonden zijn aan de licentie-eisen van de KNVB. Daarnaast zouden de amateurclubs extra veiligheidsmaatregelen moeten nemen rondom de wedstrijden, met extra kosten tot gevolg. En vaak zijn de sportparken van de amateurs hier niet eens op berekend.
Verder zijn er veel principiële topamateurclubs (pdf), die alleen op zaterdag willen spelen. Dat zijn onder meer Rijnsburgse Boys, Excelsior Maassluis, Quick Boys, SV Spakenburg en IJsselmeervogels, de thuisbasis van Carrie op Vrijdag in Spakenburg. Veel van dit soort grote amateurclubs hebben een gelovige achterban en trekken veel publiek op de zaterdagmiddag. Zij willen dus geen profvoetbal op vrijdag, zondag of maandag spelen. En deze clubs hebben het ook uitstekend voor elkaar in de hoogste amateurklassen. Ze hoeven spelers dus niet fulltime in dienst te nemen, maar hebben alsnog veel financiële mogelijkheden, vaak dankzij grote sponsors uit de regio.
Dat maakt de Tweede en Derde Divisie ook extra aantrekkelijk voor spelers. Meestal hebben ze een baan naast hun voetbalcarrière. Maar ze trainen alsnog 3 keer in de week en kunnen vaak gebruikmaken van dezelfde faciliteiten die profclubs hebben. “Ik leef niet als een prof, maar alles om mij heen hier is wel van professioneel niveau”, vat Rijnsburgse Boys-verdediger Rob Zandbergen samen tegenover NRC. Zijn club beschikt over onder meer een ijsbad, krachthonk, hartslagmeters en videoanalyses, professionele faciliteiten dus. Maar Zandbergen is in het dagelijks leven werkzaam in de bloemenhandel. Teamgenoot Bram Ros, op bovenstaande foto in duel met Giménez, werkt op een basisschool met hoogbegaafde kinderen.
Wat zijn de eerdere ervaringen met promotie en degradatie tussen profs en amateurs?
3 amateurclubs hebben deze eeuw wel de stap naar het profvoetbal gewaagd, met wisselend succes. AGOVV uit Apeldoorn doet dat in 2003, maar gaat 10 jaar later failliet. FC Omniworld uit Almere volgt in 2005, verandert later zijn naam in Almere City FC en speelt inmiddels in de Eredivisie. Achilles ’29 is in 2013 toegetreden tot het profvoetbal, maar is in 2017 weer gedegradeerd naar de amateurs. Deze club uit Groesbeek is nog altijd de laatste degradant uit de Keuken Kampioen Divisie.
Want de KNVB heeft wel degelijk geprobeerd om promotie en degradatie tussen de prof- en amateurdivisies mogelijk te maken. TOP Oss zakt in 2010 af naar het amateurvoetbal, maar promoveert 1 jaar later weer. Almere City wordt in 2011 laatste en lijkt ook te moeten degraderen. Maar RBC Roosendaal gaat tegelijkertijd failliet en Almere City blijft alsnog actief in het profvoetbal, om jaren later dus zelfs de Eredivisie te bereiken. In 2017 is er nog de degradatie van Achilles ’29, sindsdien is de poort tussen profs en amateurs weer gesloten.
Blijft dit systeem voorlopig zoals het is?
En het lijkt er niet op dat dit snel gaat veranderen. De grootste amateurclubs van het land zitten goed waar ze zitten. Ze spelen vaak spannende wedstrijden in hun eigen regio, met veel toeschouwers. Wat te denken van beladen dorpsderby’s, zoals Quick Boys-Katwijk? Daarnaast kunnen topamateurclubs goede spelers binnenhalen, zonder al te veel financiële risico’s te nemen. En af en toe mogen ze in de KNVB Beker alsnog laten zien wat ze waard zijn tegen profclubs. Reken maar dat de profs niet bepaald uitkijken naar wedstrijden in Noordwijk, Katwijk, Rijnsburg, Spakenburg of Maassluis…
Want het verschil tussen profs en topamateurs is helemaal niet zo groot, hebben we in het seizoen 2024/2025 al vaak genoeg gezien. Zo is Rijnsburgse Boys tot de 8e finales gekomen, waarin het verliest van Feyenoord (1-4). Maar eerder in het toernooi zijn Roda JC en FC Volendam al voor de Rijnsburgse bijl gegaan. VV Noordwijk bereikt wel de kwartfinales, nadat het onder meer profclubs FC Dordrecht en Willem II uitschakelt. Quick Boys verslaat ook 2 profclubs, Almere City en Fortuna Sittard, waarna het in de 8e finales zelfs sc Heerenveen uit de beker knikkert. Een amateurclub die een profclub verslaat, we zijn al snel geneigd om het een bekerstunt te noemen. Maar eigenlijk is het veel minder verrassend dan het klinkt.
In de sportcolumn van MAX Vandaag blikken redacteuren Robbert en Hein (en soms een gast), tevens analisten en experts, op deze plek wekelijks vooruit en terug op alles wat er op sportgebied te beleven is. Lees hier alle sportcolumns.
(Bron: KNVB, ESPN, NU.nl, EY Daily!, NRC. Foto: Koen van Weel/ANP)
