Historie van 1 september
In Vandaag de Dag kunt u belangrijke, fijne, droevige, bijzondere of andersoortige gebeurtenissen vinden die op 1 september hebben plaatsgevonden.
1859: Carrington neemt zonnestorm waar
Op 1 en 2 september 1859 vindt de meest intense zonnestorm plaats die ooit is waargenomen. De Britse astronoom Richard Carrington neemt dit met zijn telescoop waar, waardoor dit het Carrington Event wordt genoemd. De zonnestorm heeft een zogenaamde geomagnetische storm op aarde tot gevolg. Wanneer zo’n storm zich voordoet, slingert de zon een grote hoeveelheid hoogenergetische deeltjes de ruimte in, zoals röntgen, ultraviolet en andere sterk geladen deeltjes. Als de aarde zich bevindt in de baan van een kleine storm, dan kunnen bewoners aan de boven- en onderkant van de aarde genieten van het poollicht. Bij een krachtige storm kan de hele wereld dit fenomeen waarnemen. Op 1 en 2 september 1859 is het volgens ooggetuigen mogelijk om midden in de nacht de krant te lezen bij het poollicht. Ook heeft het consequenties voor alles wat op elektriciteit draait: een zonnestorm zet het elektromagnetische veld van de aarde in beweging. Dat creëert elektrische stromen in onze atmosfeer en die zoeken een uitweg in alles wat geleidt zoals elektrische leidingen. De maatschappij is in die tijd een stuk minder geëlektrificeerd dan tegenwoordig. Toch ontstaan er problemen, omdat er kortsluiting ontstaat in telegraaflijnen, met vonken en zelfs brand als gevolg. Als gevolg van een zonnestorm verdwijnt in 1989 de stroomvoorziening voor enkele uren in het Canadese Quebec en in 2003 krijgen de Zweden te maken met de effecten van een zonnestorm. Beide zijn echter niet zo erg als die van 1859. Een zonnestorm van dat kaliber zal nu grote consequenties hebben, omdat tegenwoordig vrijwel alles van belang op elektriciteit draait.
1909: de eerste Nijmeegse Vierdaagse wordt gehouden
De eerste Nijmeegse Vierdaagse wordt gehouden. Het wandelspektakel wordt in het begin vooral georganiseerd voor militairen. Er doen in de loop der tijd steeds meer burgers mee. De deelnemers kunnen kiezen uit parcoursen variërend van 30, 40 en 50 kilometer. De afsluiting van de Nijmeegse Vierdaagse is traditioneel in de St. Annastraat, de straat die elk jaar speciaal voor de gelegenheid wordt omgedoopt tot Via Gladiola.
1939: Fall Weiss 
In de vroege ochtend van 1 september gaat de Duitse aanval op Polen van start onder codenaam Fall Weiss. Deze aanval luidt het begin van de Tweede Wereldoorlog in. (Foto: ANP)
1941: Davidster
De Duitsers verplichten alle Joden ouder dan 6 jaar een Davidster of Jodenster te dragen in het Duitse Rijk. In Nederland wordt dit op 3 mei 1942 verplicht.
1985: Ballard ontdekt de Titanic
De Amerikaan dr. Robert Ballard en zijn bemanning ontdekken de Titanic. Het legendarische cruiseschip zinkt in 1912. De Titanic ligt in het noorden van de Atlantische oceaan op 3808 meter diepte.
1985: Zoetemelk wint het wereldkampioenschap
In Italië wordt Joop Zoetemelk wereldkampioen wielrennen. Zoetemelk weet in de laatste fase van de koers te ontsnappen uit de kopgroep. Hij weet als 1e vlak voor zijn achtervolgers over de finish te gaan. Zoetemelk is op dat moment 38 jaar en is daarmee de oudste wereldkampioen wielrennen ooit. Pas 28 jaar later krijgt hij een opvolger. In 2023 wordt de 28-jarige Mathieu van der Poel met overmacht wereldkampioen op de weg in het Schotse Glasgow.
2004: bloedige gijzeling in Beslan
In Beslan, Noord-Ossetië, Rusland, worden honderden leerlingen en leraren gegijzeld door Tsjetjeense terroristen. Op 3 september komt op bloedige wijze een einde aan de gijzeling. Er komen 335 mensen om het leven.
Geboren op 1 september:
1921: de geboortedag van Willem Frederik Hermans
Willem Frederik Hermans (Amsterdam, 1921) was één van de 3 grootste naoorlogse schrijvers. Hij promoveert cum laude op fysische geografie aan de universiteit. In zijn jeugd ontstaat bij Hermans het beeld dat het leven chaotisch is. Men kan hem bestempelen als een misantroop; hij wantrouwt mensen en de mensheid. Hij is een omstreden figuur die met menigeen overhoop ligt. Deze karakteristieken komen terug in zijn boeken, zoals in Onder Professoren. Hij wordt in zijn geboortestad als persona non grata bestempeld als hij Zuid-Afrika bezoekt tijdens het apartheidsregime. Hermans woont jarenlang in Parijs. De boeken van Hermans zijn goed te lezen. De kracht van het verhaal speelt de boventoon. Daarnaast weet hij op treffende en welbespraakte manier zaken en mensen te typeren. Belangrijk in zijn boeken is de eerste zin die steevast betrekking heeft op de rest van het boek. W.F. Hermans was getrouwd met Emmy Meurs. Zij krijgen een zoon, Ruprecht. Hij is advocaat. Willem Frederik Hermans overlijdt op 27 april 1995. Beluister ook het fragment uit Villa VdB over dit geschiedenisfeit.
1939: de geboortedag van Frans Halsema
Frans Halsema (Amsterdam, 1939) was een Nederlandse cabaretier. Hij begint bij het gezelschap Lurelei en gaat daarna naar het ABC-cabaret van Wim Kan en Corry Vonk. Samen met Adèle Bloemendaal en Gerard Cox maakt hij het programma Met Blijdschap Geven Wij Kennis. Hij neemt vele platen op en is een graag geziene gast in binnen- en buitenland. Zijn bekendste lied is Vluchten Kan Niet Meer, gezongen met Jenny Arean. Zijn bekendste sketches met Gerard Cox zijn Geen Ja, Geen Nee en Raden Maar. Frans Halsema overlijdt op 24 februari 1984 in Amsterdam.
1946: de geboortedag van Barry Gibb
Barry Gibb is in 1946 geboren op het Engelse eiland Man. Hij is de oudste van de 4 gebroeders Gibb; Barry, de tweeling Robin en Maurice en de jongste Andy. Als Barry 12 is, verhuist de familie Gibb naar Australië. Hier begint de carrière van 3 van de 4 broers. Andy begint later een succesvolle solocarriëre. Bill Goode, hun ontdekker, en radio-dj Bill Gates hebben net als Barry de initialen BG, hetgeen de naam wordt van de band: The BG’s. Later wordt dit The Beegees, wat ook staat voor The Brothers Gibb. In 1967 keren ze terug naar Engeland, waar ze een groep gaan vormen met Vince Melouney en Colin Petersen. Ze scoren dan al hits in Australië en Nederland, met het nummer Spicks And Specks.
Vervolgens zijn er een aantal strubbelingen binnen de groep, maar met het uitkomen van het nummer Jive Talkin’ en Nights On Broadway zetten ze The Beegees weer op de kaart. Als de soundtrack van Saturday Night Fever in 1977 uitkomt op het hoogtepunt van de disco is de groep plotseling weer immens populair. Stayin’ Alive, How Deep Is Your Love en Night Fever betekenen naast wereldhits tevens evergreens voor de broers. Ze produceren en schrijven ook voor andere artiesten, onder wie Barbra Steisand (Woman In Love, nummer 1 in 1980) en Dionne Warwick. In 1981 wordt het stil rondom de groep. Op 13 januari 2003 sterft Mauric Gibb en gaan Robin en Barry op eigen houtje verder. In februari 2006 treden ze voor het eerst sinds de dood van hun broer weer samen op onder de naam Brothers Gibb. Robin Gibb overlijdt op 20 mei 2012. Barry eert zijn broer met een videoclip. De titel luidt Bodding, de bijnaam van Robin.
Barry raakt depressief en op aanraden van zijn vrouw gaat hij in 2013 solo op tournee om van zijn somberheid af te komen. De tour heet Mythology, naar het gelijknamige album dat uitkomt na het overlijden van Robin. All In Your Name is een nummer van Barry Gibb dat verschijnt in 2011. Het is in 2002 is opgenomen ten behoeve van de slachtoffers van de orkaan Katrina. All In Your Name is een duet met Michael Jackson. Op 30 december 2017 krijgt Barry een lintje waardoor hij zich sir Barry mag noemen.
1949: de geboortedag van Lori Spee
Lori Spee (Ardmore, Oklahoma, VS, 1949) is een Nederlands-Amerikaanse zangeres. Ze is met een Nederlander getrouwd en woont sinds 1970 in ons land. Lori neemt veel platen op. Maar het bekendst is haar hit How Many Times.
1957: de geboortedag van Gloria Estefan
Gloria Estefan (Havana, Cuba, 1957) is een Amerikaanse zangeres van Cubaanse afkomst. In de jaren 80 en 90 scoort ze veel hits. Het is de meest succesvolle Latijns-Amerikaanse zangeres aller tijden. Ze wordt ook weleens gezien als de Queen of Pop van de jaren 80. Ze is in 2013 te bewonderen op The Night Of The Proms. In 2020 komt Brazil305 uit, een plaat met, naast een paar nieuwe nummers, een aantal van haar grootste hits met Braziliaanse ritmes.
1962: de geboortedag van Ruud Gullit
Ruud Gullit (Amsterdam, 1962) is een Nederlandse voetballer en trainer. In 1988 maakt hij deel uit van de gouden generatie die met Oranje Europees kampioen wordt. De oud-voetballer van Haarlem, Feyenoord, PSV en AC Milan speelt dan samen met Marco van Basten en Frank Rijkaard. In 1987 en 1989 wordt hij verkozen tot wereldvoetballer van het jaar. Zijn trainersloopbaan begint hij in 1996 bij het Londense Chelsea, waar hij ook nog 2 jaar uitkomt als voetballer. In 1998 stopt hij met voetballen en gaat hij aan het werk als trainer bij Newcastle United. Vervolgens wordt hij trainer van Jong Oranje. Daarna is hij voor één jaar hoofdtrainer bij oude liefde Feyenoord. Tot 2008 traint hij de LA Galaxy. In 2011 wordt bekend dat Gullit de trainer is van het Tsjetsjeense Terek Grozny. Hij wordt echter in juni van dat jaar weer ontslagen na tegenvallende prestaties. Ruud Gullit is in 2012 vooral in het nieuws vanwege de perikelen rond zijn huwelijk. Hij schuift regelmatig aan als analist in sportprogramma’s.
1963: de geboortedag van Carola Smit
Carola Smit (Volendam, 1963) is een Nederlandse zangeres. In 1980 begint ze haar carrière bij de band Double Trouble. Ze maakt 2 singels. Daarna is ze 23 jaar samen met Jan Keijzer het gezicht van de Volendamse popgroep BZN. Ze is de opvolgster van Annie Schilder. Na 42 jaar, in juni 2007, stopt BZN ermee. Tot 2009 treedt Carola op als solozangeres. Daarna houdt ze het voor gezien. Toch treedt ze met Kerst 2009 met Danny Malando op. Van het concert wordt een cd gemaakt. Voor de toekomst staan meer kerstconcerten gepland. Tevens is ze een van de zangeressen van de coverband Get Back Live. Vanaf 2014 toert ze met muzikant Dick Plat de theaters af met de voorstelling Chant Du Temps. Het is een programma met beelden en liedjes uit vervlogen tijden. Met het concert Letter voor Letter gaat Carola samen met Dick Plat en René Karst in 2018 de Drentse theaters in om aandacht te vragen voor het leren lezen en schrijven.
