Hoe werkt een mammografie en waarom is het zo belangrijk om naar het bevolkingsonderzoek borstkanker te gaan?
Publicatiedatum: 4 december 2025
Een uitnodiging voor een mammografie voor het bevolkingsonderzoek borstkanker, kan allerlei vragen oproepen. Wat staat u te wachten? Hoe voelt het onderzoek? En waarom is het zo belangrijk om te gaan, ook als u geen klachten heeft? Veel vrouwen zien ertegenop, maar weten niet precies wat het onderzoek inhoudt. Wij leggen het uit.
Wat is een mammografie?
Een mammografie is een röntgenfoto van de borst(en). Hiermee kunnen artsen veranderingen in het borstweefsel opsporen, zoals kleine knobbeltjes of verkalkingen die u zelf nog niet kunt voelen. Het wordt vooral gebruikt om borstkanker in een vroeg stadium te ontdekken. Vrouwen tussen de 50 en 75 jaar ontvangen in Nederland elke 2 jaar automatisch een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker, dat bestaat uit een mammografie. Ook mannen die gecontroleerd moeten worden op borstkanker, krijgen een mammografie.
Waarom is het belangrijk?
Borstkanker komt vooral voor bij vrouwen boven de 50 jaar. Juist daarom is het belangrijk om uw borsten regelmatig te (laten) onderzoeken. Hoe eerder borstkanker wordt vastgesteld, hoe groter de kans op een succesvolle behandeling en volledig herstel.
Hoe werkt een mammografie?
Bij aankomst wordt u ontvangen door een laborant, die vertelt wat er gaat gebeuren. Tijdens een mammografie gaat u met ontbloot bovenlichaam tegen het röntgenapparaat staan. De laborant legt uw borst tussen 2 platen. Deze platen drukken uw borst vast en plat. Zo spreidt het borstweefsel zich en worden mogelijke afwijkingen in uw borst zo goed mogelijk zichtbaar. Van elke borst krijgt u 2 foto’s. 1 van boven naar beneden en 1 in de schuine richting. Soms zijn er extra foto’s nodig om alles goed in beeld te kunnen brengen. Het onderzoek duurt in totaal ongeveer 20 minuten en het platdrukken van de borst duurt maar een paar seconden per foto. Na het onderzoek krijgt u binnen 10 dagen de uitslag.
Op de website van Borstkankervereniging Nederland vindt u een video over de mammografie.
Doet een mammografie pijn?
Het platdrukken van uw borst tussen de 2 platen kan pijn doen, maar dat is natuurlijk verschillend per persoon. Sommige vrouwen vinden het echt pijnlijk. Maar de meeste vrouwen ervaren weinig pijn of geen pijn. Rondom uw menstruatie kunnen uw borsten gevoeliger zijn, waardoor het onderzoek mogelijk pijnlijker aanvoelt.
Heeft u last van pijnlijke borsten? Dan kunt u voor het onderzoek 2 paracetamol innemen. Heeft u pijn tijdens het onderzoek of pijnlijke en gevoelige borsten? Geef dit dan aan bij de laborant. Die probeert het onderzoek dan comfortabeler voor u te maken.
Wat betekent tepelvocht tijdens een mammografie?
Tijdens het aandrukken van de borst kan er soms wat vocht uit uw tepel komen. In veel gevallen gaat het om helder of wit vocht. Dit is normaal en geen reden tot zorg. Wanneer u in het ziekenhuis een mammografie krijgt en er verschijnt rood-bruin vocht, dan wordt dit door de laborant opgevangen zodat het verder onderzocht kan worden. Komt er groen- of bruinachtig vocht vrij, dan wijst dit meestal op cystevocht en is aanvullend onderzoek doorgaans niet nodig.
Soms kiest de arts ervoor om een mammografie met contrastvloeistof (CEM) te maken, bijvoorbeeld wanneer het borstweefsel erg dicht is en de beelden zonder contrast onvoldoende informatie geven. De contrastvloeistof maakt bepaalde structuren duidelijker zichtbaar, waardoor afwijkingen, zoals een mogelijke tumor, beter opgespoord kunnen worden.
Is een mammografie veilig?
Een mammografie is een veilige manier om uw borsten te laten onderzoeken. Tijdens het maken van de foto’s wordt een kleine hoeveelheid röntgenstraling gebruikt. De stralingsdosis is laag en levert geen risico’s op voor uw gezondheid. Het aandrukken van de borst kan ongemakkelijk voelen en pijnlijk zijn, maar dit veroorzaakt geen blijvende schade aan het borstweefsel. Ook blijft er geen straling in het lichaam achter die later problemen kan geven. Wanneer u zwanger bent of denkt te kunnen zijn, moet u dit vooraf doorgeven. De laborant bekijkt dan of het onderzoek op dat moment passend is.
Controleer uw borsten regelmatig!
Wacht niet tot u opgeroepen wordt voor een mammografie, maar controleer uw borsten zelf regelmatig. Hoe u dit het beste doet, staat beschreven op de website van Thuisarts. Let altijd op veranderingen in uw borsten, ook als u net een mammografie heeft gehad. Neem contact op met uw huisarts als u een knobbeltje voelt, als de vorm van uw borst verandert, als de huid kuiltjes vertoont, als er vocht of bloed uit de tepel komt of als u aanhoudende pijn heeft. Dit hoeft niets ernstigs te betekenen, maar het is verstandig om het te laten controleren.
(Bron: RIVM, UMC Utrecht, kanker.nl, borstkanker.nl. Foto: Shutterstock)
