Nederlandse uitvindingen: Een klein land met grote ideeën

Nederland mag dan wel een klein landje zijn, maar aan uitvinders geen gebrek. Er zijn veel Nederlandse uitvindingen die de wereld op allerlei manieren hebben veranderd. Denk aan WiFi en bluetooth. Maar zo zijn er nog wel een paar.

De uitvinding die de wereld verbindt: WiFi

De technologie die tegenwoordig niet meer weg te denken is: WiFi (Wireless Fidelity). Het is uitgevonden door Cees Links, een alumnus van de Universiteit Twente. In de jaren ’80 werkt hij bij NCR Computers en leidt hij een team dat de draadloze verbinding tussen computers ontwikkelt. In 1988 is WiFi een feit, maar het duurt nog jaren voordat het op de markt komt. Het maakt in 1999 een doorbraak wanneer Steve Jobs overtuigd is van de waarde van WiFi en het in Apple-producten toepast. Dankzij deze stap is het wereldwijd populair. Cees is in 2017 bekroond met de Golden Mousetrap Lifetime Achievement Award voor zijn bijdrage aan deze technologie.

Lees ook: Digitip: wel of niet automatisch met wifi verbinden?

Hoe de airfryer de frituurpan vervangen heeft

De airfryer is een keukenapparaat dat tegenwoordig onmisbaar is in veel huishoudens. Uitgevonden door Fred van der Weij uit Almere. In 2005 experimenteert hij met het verbeteren van ovenfriet. Iets wat in die tijd populair is, maar volgens Fred erg traag en onhandig. Zijn eerste prototype maakt hij van hout en aluminium. Na 3 jaar lukt het hem: met een ventilator hete lucht, op hoge snelheid, rond eten laten draaien. Hierdoor ontstaat er een knapperig laagje.

In 2010 sluit Fred een deal met Philips. Sindsdien verspreidt de airfryer zich snel over de wereld. Het apparaat vervangt in veel huishoudens de frituurpan. Het wordt een populaire en veelbesproken uitvinding. De airfryer mag zelfs een plek in de Dikke van Dale bemachtigen. In 2015 krijgt Philips het patent en is Fred niet meer betrokken bij zijn uitvinding. In 2022, op 61-jarige leeftijd, overlijdt hij.

Lees ook: Is de airfryer wel echt zo veel gezonder dan de frituurpan?

Draadloos verbonden door bluetooth

Dankzij bluetooth is het onder andere mogelijk om draadloos gegevens uit te wisselen tussen apparaten. Het is uitgevonden door Jaap Haartsen. Na zijn studie Elektrotechniek aan de Technische Universiteit Delft, haalt hij zijn Master en PhD. Hij begint in 1991 zijn carrière in de Verenigde Staten bij Ericsson-GE. In 1993 verhuist hij naar Zweden en werkt hier aan draadloze communicatie binnenshuis. Jaap en zijn team werken aan de standaardisatie van de technologie en in 1994 legt hij de basis voor bluetooth. Ook ontwikkelen ze de radiofrequentie protocollen die essentieel zijn voor bluetooth. De technologie wordt verder gepromoot en geoptimaliseerd voor commercieel gebruik. In 1999 verschijnt bluetooth voor het eerst in commercieel verkrijgbare producten.

Zo wordt een coureur de nachtmerrie van hardrijders

De veelal ‘gehate’ flitspaal is uitgevonden door Maurice (Maus) Gatsonides. Hij is coureur en uitvinder. Maus volgt de HBS (hogereburgerschool) en daarna wordt hij technicus bij KLM. Na een reeks ongevallen met toestellen van de KLM, begint hij zijn eigen garagebedrijf. Dit gaat failliet en hij vervolgt zijn carrière bij Ford. Hier ontwikkelt hij turfgasgeneratoren. Na de oorlog begint hij in Heemstede zijn tweede autobedrijf. Maus zijn meest bekende uitvinding is de gatsometer. Dit is een snelheidscamera, die hij ontwikkelt om snelheden en de finish bij rallywedstrijden te meten. Bij de wedstrijden ergert hij zich aan de tijdmetingen met een stopwatch. Het is onnauwkeurig en lokale coureurs krijgen nog wel eens een voordeeltje van de wedstrijdleiding. Dit moet anders.

De gatsometer begint bij 2 rubberen draden op de grond. Zodra er een auto over de eerste draad rijdt, start de tijd. Wanneer deze over de tweede draad rijdt, stopt de tijd weer. In 1958 verkoopt Maus de gatsometer aan de politie in Zandvoort. Hij blijft sleutelen aan zijn uitvinding, waardoor het zelfs foto’s maakt wanneer er een auto door rood rijdt. In 1966 wordt de allereerste flitspaal geplaatst in Delft.

Lees ook: Hoe zit het? Mag de gemeente zomaar overal flitspalen neerzetten?

De uitvinding die nierpatiënten nieuwe kansen geeft

Willem Kolff is de uitvinder van de kunstnier. Hij heeft geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Leiden gestudeerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontwikkelt Willem de allereerste werkende kunstnier. Hiervoor gebruikt hij onder andere overblijfselen van een Duitse bommenwerper en een waterpomp uit een T-Ford. Tussen 1943 en 1944 proberen Kolff en zijn team het leven te redden van 15 patiënten. Ze hebben nierproblemen en worden aangesloten op een kunstnier. Geen van de patiënten overleeft de behandeling, op 1 iemand na. De eerste stap is gezet: ernstig zieke Janny Schrijver heeft een kunstnier. Op 4 mei, 4 weken later, overlijdt ze als gevolg van medische complicaties. Maar voor het eerst in de geschiedenis heeft iemand geleefd met een kunstnier.

Lees ook: Revoluties in nieronderzoek

Van emmers met water naar de brandslang

Jan van der Heyden is beroemd geworden door de brandslang. In 1672 maakt Jan samen met zijn broer Nicholaas de eerste brandslang. In 1690 schrijft hij een boek over de werking van deze slang. Daarin beschrijft hij de grote branden die Amsterdam getroffen hebben tijdens zijn werk bij de brandweer. Ook maakt hij illustraties. In 1652 staat het oude Amsterdamse stadhuis in brand. Jan toont in zijn boek hoe de brand wordt bestreden. Er lopen mensen met emmers en de pompen werken slecht. Door zijn uitgevonden brandslang zal het doven van brand er heel anders uit gaan zien. Na jarenlang experimenteren ontwikkelen ze een brandspuit die onafgebroken water kan geven. In 1677 krijgt hij patent op de brandslang.

(Bron: Amsterdam.nl, computable.nl, Margriet, utwente, topgear.nl, willemkolffstichting.nl, zorm.nl. Foto: Shutterstock)