Hoe zit het? Wat is dauwtrappen op Hemelvaartsdag en hoe is het ontstaan?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: wat is dauwtrappen op Hemelvaartsdag en hoe is het ontstaan?

Wat is dauwtrappen?

Het is een eeuwenoude traditie met Hemelvaartsdag: dauwtrappen. Men staat vroeg op om te gaan wandelen of met een groep een fietstocht te gaan maken in het buitengebied. Vooral in het oosten en zuiden van Nederland is het een begrip. De bedoeling is om rond zonsopkomst al op pad te gaan. In deze tijd van het jaar is dat rond 05.30 uur.

Hoe is dauwtrappen ontstaan?

De traditie kent verschillende oorsprongen. Één daarvan heeft niks met de christelijke feestdag Hemelvaartsdag te maken. In de Germaanse tijd zijn er meifeesten. Hierbij vieren de mensen de komst van nieuw leven in de natuur. Ze gaan dan zodra de dag start op blote voeten naar buiten, om door het dauw te lopen. Daarbij is het geloof dat de dauw een genezende of zelfs een goddelijke kracht heeft.

Op tijd naar buiten, om terug te zijn voor de ochtendmis

Later, rond de 19e eeuw, krijgt het een gelovig tintje. Want dan gaan mensen juist vroeg op pad om te wandelen, omdat ze om 09.00 uur in de kerk moeten zitten. In die tijd staan mensen al rond 03.00 uur op om met blote voeten door het gras te gaan lopen.

Vroeg naar buiten om op het land te werken

Ineke Strouken weet veel van tradities, ze heeft 32 jaar als directeur leidinggegeven aan het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. Tegen RTV Utrecht vertelt zij een andere theorie. Volgens haar ging men massaal op het land werken. “De natuur is nu op z’n mooist, dat wisten we toen al. En als je nu niet hard werkte, kon je over een paar maanden ook niet oogsten. Dus deze dag was bedoeld om je beste beentje voor te zetten.”

Vooral in de 19e eeuw wordt er veel geschreven over dauwtrappen. Én de ochtend van Hemelvaartsdag is ook gebruikt om de liefde te vinden. Jonge mensen gaan allemaal naar buiten en zo konden ze elkaar gemakkelijk ontmoeten.

Lees ook: Wat vieren we met Pasen, Hemelvaartsdag en Pinksteren?

De traditie van dauwtrappen in het heden

Tegenwoordig gaat dauwtrappen er vooral om, om samen op pad te zijn, om de natuur wakker te zien worden en de dag rustig te starten. In bepaalde regio’s is het gebruikelijk om met een groep te gaan fietsen vanaf ’s ochtends vroeg. Bijvoorbeeld in Twente is dit heel normaal. Wat te eten en drinken mee voor onderweg en lekker bewegen.

Op pad met een boswachter

In andere delen van het land worden wandeltochten georganiseerd, door bijvoorbeeld Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Deze tochten beginnen vroeg op Hemelvaartsdag. Inschrijven is nodig en er zitten soms ook kosten aan verbonden. Maar er zijn ook lokale initiatieven, dus kijk eens rond in uw eigen omgeving.

Trek nu wel schoenen aan

Wandelen op blote voeten raden we nu niet meer aan. Trek goede wandelschoenen aan, hoge sokken en een lange broek. Want teken zijn nu flink actief. En daarnaast zijn er ook nog brandnetels en andere ‘obstakels’ die uw blote voeten kunnen beschadigen.

Weersverwachting Hemelvaartsdag

Trekt u erop uit tijdens Hemelvaartsdag in 2025 (op donderdag 29 mei)? Kleed u dan goed aan. Het wordt een druilerige dag, met een maximale temperatuur van 17 graden. De zon laat zich amper zien. Er zijn periodes met regen en het gaat flink waaien. Door de regen en de wind voelt het dan ook een stuk kouder aan dan de voorspelde 17 graden.

(Bron: RTV Utrecht, De Gelderlander, Historiek, Happinez, RTV Drenthe, Visit Twente, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer. Foto: Shutterstock)