Sommige mensen worden snel ziek, anderen juist nooit: waar komt dit door?
Publicatiedatum: 17 november 2023
Het griepseizoen loopt meestal van oktober tot maart. Dan is het zaak om extra goed op uw gezondheid te letten. Maar sommige mensen krijgen ook in de wintermaanden nooit klachten, terwijl anderen wel om de haverklap ziek worden. Waar komt dit precies door?
Hoe wordt u ziek?
De meeste ziektes ontstaan door toedoen van bacteriën (bijvoorbeeld streptokokken) of virussen, zoals het griep- of coronavirus. Maar hoe heftig uw lichaam hierop reageert, heeft met 2 belangrijke factoren te maken. Dat zijn de zogeheten virulentie van de ziekteverwekker (hoeveel schade deze in uw lichaam aanricht) en van uw immuunsysteem. Simpel gezegd bestaat het immuunsysteem uit afweercellen, zoals witte bloedlichamen, die ziekteverwekkers in uw lichaam onschadelijk moeten maken. Als u al eerder in aanraking bent geweest met een virus of bacterie, weet het immuunsysteem wat er moet gebeuren om de ziekteverwekkers uit te schakelen.
Maar soms heeft de ziekteverwekker zich al vermenigvuldigd in uw lichaam, voordat het immuunsysteem adequaat in kan grijpen. En dan wordt u ziek. Ziekteverschijnselen zijn het gevolg van de afweer. Koorts zorgt ervoor dat bacteriën minder kunnen gedijen, snotproductie en hoesten zorgen voor de afvoer van bacteriën en virussen. Hoe beter de afweer, hoe meer verschijnselen. Hoe ziek u zich voelt, hangt ook af van uw eigen waarneming. Sommige mensen voelen zich al ziek bij een verkoudheid, anderen merken een longontsteking soms niet eens op.
Sommigen worden vaak ziek, anderen nooit: hoe komt dit?
Bij sommige mensen is het immuunsysteem simpelweg zwakker dan bij anderen, waardoor ze vaker ziek kunnen worden. Het kan zijn dat u van nature al een sterk of zwak immuunsysteem heeft. Verder onderscheidt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 4 risicogroepen bij infectieziektes, die samen de YOPI’s vormen. De afkorting YOPI staat voor Young, Old, Pregnant and Immunosuppressed, oftewel jong, oud, zwanger en ‘immuungecompromitteerd’. Deze groep is extra vatbaar voor infecties.
Het immuunsysteem van baby’s is nog niet volledig ontwikkeld. In het geval van een zwangerschap neemt de weerstand ook af, waardoor er zowel voor de moeder als het ongeboren kind gezondheidsrisico’s zijn. Daarnaast neemt de kracht van uw immuunsysteem af als u een hoge leeftijd bereikt, mogelijk al na uw 60e. Dit komt mede door een verminderde aanmaak van witte bloedcellen. De immuungecompromitteerden tot slot hebben onregelmatigheden in hun immuunsysteem. Deze zijn aangeboren of ontwikkeld door medicijngebruik.
Wat kunt u zelf doen om gezond te blijven?
Naast genetische en hormonale factoren kan ook uw levensstijl een rol spelen. Een teveel aan buikvet en langdurige stress kunnen verschillende nadelige gevolgen hebben, waaronder een verzwakt immuunsysteem. Ook van roken, slecht slapen en een gebrek aan beweging kunt u ziek worden. Slaapt u wel regelmatig en kunt u voldoende sporten, dan kunt u uw immuunsysteem juist versterken. Uw eetpatroon speelt een net zo belangrijke rol. Onder meer vitamines en mineralen, zoals zink en ijzer, hangen samen met een verhoogde weerstand.
U kunt uw eigen immuunsysteem dus een handje helpen, door een gezonde levensstijl. Maar wel of niet regelmatig ziek worden, het heeft ook met pech of geluk te maken. Want als u gezond leeft, kunt u alsnog ziek worden, als u erfelijk belast bent met een minder sterk immuunsysteem. Verder benoemt het RIVM 5 aandachtspunten, die een negatieve invloed op uw gezondheid kunnen hebben. Dat zijn ongezonde voeding, weinig bewegen, problematisch alcoholgebruik, slechte luchtkwaliteit en psychosociale arbeidsbelasting (hoge werkdruk en/of vervelende gebeurtenissen op uw werk).
(Bron: Dokter Ted van Essen RIVM, NPO Kennis, Het Laatste Nieuws, Willem Wever, Gezondheidsplein, NEMO Kennislink, Biologielessen.nl, Wageningen University & Research, NU.nl, De Volkskrant, Trimbos Instituut. Foto: Shutterstock)
