Brandwond opgelopen? Dit kunt u dan het beste wel en niet doen

Een verbranding met een brandwond als gevolg zit in een klein hoekje. Dat kan komen door de zon, door alledaagse bezigheden, door contact met vuur, elektriciteit of een chemische vloeistof. Wat kunt u dan het beste wel en juist niet doen? We zetten het op een rij.

Ongelukje met hete vloeistof

De meeste brandwonden ontstaan door een ongelukje met een hete vloeistof. Koffie of thee komt per ongeluk op uw huid terecht. Of een (klein)kind pakt iets van tafel en stoot daarbij een mok hete drank om, met brandwonden als gevolg. Bij kinderen tot 4 jaar is dit de grootste oorzaak. Daarnaast krijgen mannen vaker brandwonden dan vrouwen.

1.000 mensen per jaar naar brandwondencentrum

In de meeste gevallen gaat het om eerstegraads brandwonden. Hieronder valt ook een zonverbranding. Maar jaarlijks krijgen ongeveer 1.000 mensen in Nederland zulke heftige brandwonden, dat ze behandeld moeten worden bij 1 van de 3 brandwondencentra. Die zitten in Beverwijk, Rotterdam en Groningen.

De eerste behandeling van een brandwond

Er zijn 3 soorten brandwonden: eerstegraads, tweedegraads en derdegraads. De start voor behandeling is voor alle 3 gelijk. Koel de plek direct 10 tot 20 minuten onder de kraan of douche. Gebruik hiervoor lauwwarm water, in een niet te harde straal. Door het koelen stopt de verbranding in de huid. Gebruik liever geen koud water, dit kan zorgen voor onderkoeling en geeft vaak ook pijn. Wanneer geen stromend water aanwezig is, kunnen natte lappen ook helpen. En volgens Thuisarts.nl is zelfs onderdompelen in een sloot beter dan niets doen.

Kleding vast in de wond? Laat het dan zitten

Verwijder vervolgens kleding van de plek. Zit iets vast in de wond, zoals kleding of sieraden? Laat het dan zitten. Anders kan de huid alleen maar meer beschadigen. Probeer de brandwond niet aan te raken, de kans op infecties wordt groter bij aanraking.

Smeer geen zalfjes op een brandwond

Smeer absoluut geen zalf op de wond, dit helpt het proces niet. Als een wond open is, kunt u het na het koelen afdekken met huishoudfolie, steriel verband of een schone doek. Zorg voor dekens of een jas of vest, wanneer de persoon met de brandwond het koud krijgt.

Kinderen hebben een dunnere huid

Bovenstaande eerste hulp geldt voor zowel volwassen als kinderen. Maar een belangrijk verschil tussen volwassen en kinderen: een kinderhuid is veel dunner en gevoeliger. Wat voor een volwassene alleen als ‘heet’ kan aanvoelen, kan bij kinderen al zorgen voor een (ernstige) brandwond. Denk hierbij aan een hete glijbaan of een heet zitje op de fiets. Ga met een baby, peuter of kleuter áltijd naar de huisarts als deze een brandwond heeft. Bij volwassenen gelden andere regels, die leggen we zo uit.

Lees ook: Wat te doen bij een verbrande mond?

De verschillende soorten brandwonden en wanneer moet u naar de huisarts?

Eerstegraads brandwond

Hierbij is er alleen een droge, rode plek op de huid. De wond geneest binnen een paar dagen. Na het koelen is er verder geen behandeling of verband nodig. Heeft u veel pijn? Neem dan paracetamol.

Een zonverbranding is een eerstegraads brandwond.

Oppervlakkige tweedegraads brandwond

Een oppervlakkige tweedegraads brandwond ziet er rozerood uit, is glanzend en er ontstaan blaren. Deze wonden genezen meestal binnen 2 weken. De behandeling voor deze wond ligt aan hoe groot de blaren zijn, waar ze zitten en of ze heel of kapot zijn. Kleine wonden kunt u zelf behandelen. Mocht de brandwond na een paar dagen weer roder en pijnlijker worden of als er geelgroen vocht uit komt, is het wel aan te raden naar de huisarts te gaan.

Bij blaren in het gezicht, op handen, voeten, geslachtsdelen of rond een gewricht is het wel aan te raden contact op te nemen met de huisarts. Het beste is om de blaren heel te laten, behalve wanneer u er veel last van heeft. Een blaar geeft namelijk de beste bescherming voor de huid die daaronder zit. Dek een open blaar af met een parafinegaas en een pleister of verband.

Een tweedegraads wond heeft vaak blaren.

Diepe tweedegraads brandwond

Een diepe tweedegraads brandwond is vlekkerig rozerood, met witte plekken. Ook hier ontstaan blaren. Vaak wordt er bijna geen pijn ervaren bij deze verbranding, dat komt omdat het dieper in de huid zit en zenuwen beschadigd kunnen zijn. Genezing duurt langer dan 3 weken en er kunnen littekens ontstaan. Het kan zijn dat u een tetanusprik krijgt, als u die nog niet eerder gehad heeft of als het langer dan 10 jaar geleden is.

Over het algemeen wordt aangeraden met zo’n brandwond naar een arts te gaan, tenzij de brandwond heel klein of niet hinderlijk is. Behandel het dan zoals een oppervlakkige tweedegraads brandwond. Wanneer u wel naar de arts gaat, verbind de wond dan met plastic folie of een vet gaas. Een deskundige zal waarschijnlijk gelvormend verband aanbrengen. Dit hoeft minder vaak vervangen te worden dan een normaal verband. Laat deze wonden na 1 tot 2 dagen controleren.

Een derdegraads brandwond die aan het genezen is.

Derdegraads brandwonden

Deze moeten altijd door een arts beoordeeld worden. Vaak moet u dan ook naar het brandwondencentrum. De huid ziet er dan witgeel, bruin of zwart uit. Er wordt meestal geen pijn ervaren, omdat de zenuwuiteinden verbrand zijn. Ook hier wordt aangeraden een tetanusprik te halen, als de vorige prik te lang geleden is.

In het ziekenhuis of specialistisch centrum wordt dode, verbrande huid voorzichtig verwijderd. Daarna kan eventueel een huidtransplantaat van een andere plek op het lichaam gebruikt worden om nieuwe huid te creëren en te laten genezen. Dit is een proces van meerdere weken of soms zelfs maanden, afhankelijk van hoeveel huid verbrand is en hoe erg de verbranding is.

(Bron: Thuisarts, Nederlandse Brandwonden Stichting, LUMC. Foto’s: Shutterstock)