Retour Nederland: Nieuw-Zeeland

Na de Tweede Wereldoorlog is een half miljoen Nederlanders geëmigreerd. Het is de grootste emigratiegolf die Nederland ooit heeft gekend. Maar lang niet voor iedereen was de landverhuizing een succesverhaal. Eendere van de 500.000 Nederlandse emigranten keerde vroeg of laat terug. In de reeks Retour Nederland, onderdeel van Vaarwel Nederland, vertellen teruggekeerde emigranten hun verhaal.

In 1951 reageert Harrie van Halder op een advertentie waarin jongemannen worden gevraagd om te werken in Nieuw-Zeeland. Het avontuur trekt hem en een paar maanden later gaat hij aan boord. Aangekomen in Wellington staan op de kade verschillende werkgevers klaar om de nieuwe arbeidskrachten welkom te heten. Harrie vindt meteen een baan op het kantoor van een slachterij.

Brieven uit Nederland

Harrie heeft het goed naar zijn zin in Nieuw-Zeeland, hij zit bij de plaatselijke voetbal vereniging en maakt snel vrienden. Een geschikte vinden is iets lastiger en daarom besluit hij in 1956 voor een korte vakantie naar huis te gaan. En natuurlijk ook om zijn ouders weer te zien want die zijn al behoorlijk op leeftijd.

In Nederland wordt Harrie verliefd en met een verlovingsring om zijn vinger keert hij in 1957 terug naar Nieuw-Zeeland. Zijn toekomstige vrouw volgt hem een maand later, ze trouwen en krijgen drie kinderen. Harrie: “Iedere week kwamen er brieven uit Nederland en merkte ik hoeveel ze haar familie miste. Daarom dacht ik dat het goed zou zijn om weer op vakantie te gaan naar Nederland. Maar diep in mijn hart wist ik wel dat mijn vrouw voorgoed terug wilde. Ik had graag in Nieuw-Zeeland willen blijven wonen een prachtig land met enorme mogelijkheden maar uiteindelijk heb ik me daarbij neergelegd want het huwelijksgeluk vond ik meer waard.”

 Kiwi-light

Doré van Halder was drie jaar oud toen ze met haar ouders terugkeerde naar Nederland. Ze kan zich vaag de bootreis herinneren en de ontvangst van al die familieleden die ze helemaal niet kende. Over haar ervaringen en de emigratie van haar ouders schreef ze de roman Kiwi light.  “De opluchting van mijn moeder die weer thuis was dat voel je als kind heel sterk. Voor mij was de beslissing van mijn ouders ingrijpend, ook omdat ze hadden verteld dat we alleen op vakantie gingen. Ik voelde altijd dat er een breuk was in mijn leven, het oude leven in Nieuw-Zeeland en opnieuw beginnen in Nederland

“Emigratie is zo ingrijpend, heimwee van je ouders, familie die achterblijft, er spelen zoveel zaken mee met zo’n avontuur. Emigranten willen het mooie plaatje in stand houden, ze vertrekken met de beste bedoelingen en willen aan het thuisfront laten zien dat ze slagen in het nieuwe land. En om dat plaatje in stand te houden en dat zo mogelijk te laten zijn wordt er heel veel weggepoetst. Voor mijn moeder was het dus duidelijk niet vol te houden.”

‘Ik wilde erbij horen’

Hoewel Doré van Halder heel jong was toen haar ouders terugkwamen naar Nederland heeft het een invloed op haar leven gehad. Het anders zijn en het wennen aan het nieuwe land. “Toen wij naar school gingen werden wij de Engelse kindjes genoemd mensen vonden ons vreemd. Daar heb ik last van gehad want ik wilde niet anders zijn, ik wilde erbij horen. En daar heb ik misschien nog steeds wat last van.”

Mijn linkerbeen woont nog steeds in Nieuw-Zeeland

Een paar jaar geleden is Harrie samen met een zwager teruggegaan voor een vakantie naar Nieuw-Zeeland. “Het was een prachttijd en ik voelde me weer thuis. Mijn linkerbeen woont nog in Nieuw-Zeeland, de manier waarop mensen daar leven het klimaat en de prachtige natuur, het is een heerlijk leven daar.”

Ook Doré ziet de emigratie van haar ouders als een verrijking. “Ik heb twee nationaliteiten en dat is niet alleen twee paspoorten maar voor mij ook een dubbele ziel, een Nederlandse en een Nieuw-Zeelandse en dat stimuleert en verrijkt elkaar. Ik hou van reizen en mijn blik is ook erg gericht op de Engelse taal en cultuur. Ik weet natuurlijk niet anders maar ik had het niet had willen missen.”