Petitie voor wettelijk vastgelegd rouwverlof en tips voor het rouwproces

Waarom is er wel verlof geregeld bij gezinsuitbreiding, maar niet bij een overlijden binnen een gezin? Marrit van Exel weet uit persoonlijke ervaring wat er allemaal komt kijken bij het rouwproces en is een petitie gestart waarmee zij pleit voor een rouwverlof dat ongeveer net zo lang duurt als het zwangerschapsverlof en bevallingsverlof van 16 weken. Donderdag 14 januari 2021 is zij bij Tijd voor MAX om over dit onderwerp te praten. 

Afhankelijk van begrip werkgever

Wie te maken krijgt met een overlijden binnen het gezin is afhankelijk van het begrip van de werkgever en bedrijfsarts. Rouwverlof is in Nederland niet in de wet geregeld. De afspraken kunnen per cao flink verschillen en de lengte van het verlof is afhankelijk van de relatie tot de overledene. Van Exel is het hier niet mee eens. Zij vindt dat het rouwverlof net als het zwangerschaps- en bevallingsverlof via het UWV moet lopen, zodat het de werkgever niets kost.

Over Marrit van Exel

Van Exel weet wat het is om een dierbare te verliezen. In 2011 is haar man overleden, na een ziekbed van 6 weken. Een paar jaar later is haar dochter, ook na een korte tijd aan ziekte overleden. Zelf heeft zij destijds te maken gehad met een flexibele werkgever. Voor haar schoonzoon had zij graag rouwverlof gezien. Bij een bevalling kan de zorgtaak over 2 personen verdeeld worden. Bij een overlijden sta je er echt alleen voor. En de impact die dat heeft wordt volgens Van Exel nogal eens onderschat. Naast pijn en verdriet komt er heel veel regelwerk op een nabestaande af, terwijl het lastig is helder na te denken. Dan geconfronteerd worden met willekeur van aanpak door een werkgever en bedrijfsarts wegens het ontbreken van duidelijke richtlijnen in wetgeving moet volgens haar echt anders kunnen. Met de petitie wil Van Exel bereiken dat er een rouwverlof-regeling komt, die ook via het UWV geregeld is. Die qua duur en behandeling vergelijkbaar is met zwangerschaps- en bevallingsverlof bij gezinsuitbreiding. Zodat een rouwende niet steeds de vraag krijgt: “wanneer kom je eigenlijk weer naar het werk?”

Petitie

Om het rouwverlof in de Tweede Kamer op de agenda te zetten zijn er 40.000 handtekeningen nodig. Op het moment van schrijven hebben inmiddels een kleine 12.000 mensen hun handtekening gezet. U kunt de petitie ook online tekenen. Bij het bereiken van het vereiste aantal zal het in elk geval nog tot september 2021 duren voor het in de Tweede Kamer behandeld wordt. Zo’n initiatief mag de afgelopen 2 jaar namelijk niet behandeld zijn en in juni 2019 is erover gesproken. Het kabinet heeft toen geoordeeld dat het een zaak tussen werkgevers en werknemers is om goede afspraken te maken over de situatie na overlijden van een naaste. Iets wat Van Exel dus graag anders ziet.

Tips voor het rouwproces

Van Exel coacht tegenwoordig vrouwen die de draad van hun leven weer oppakken na een groot verlies en heeft er een boek over geschreven dat in november 2020 is uitbracht: Survivalgids voor weduwen. Om rouwenden meer lucht te geven tijdens de 1e periode na het verlies van een partner of inwonend kind geeft zij veel tips vanuit haar eigen rouwproces en van andere weduwen. Hieronder enkele van Van Exel haar tips:

1. Zorg goed voor jezelf

“Rust, reinheid en regelmaat. Het klinkt misschien voor de hand liggend, maar in de praktijk is dat moeilijker dan het lijkt. Je gaat een marathon lopen, dus je hebt echt een lange adem nodig. Je bent niet in een paar maandjes klaar. Let daarom op gezonde voeding, voldoende beweging, ga op tijd je bed uit, stap onder de douche zodra je wakker bent, eet voldoende – ook als je daar geen zin in hebt- en laat de alchohol staan. Het zijn allemaal handvatten waardoor je sneller op de been bent.”

2. Planning

“Dit vloeit eigenlijk voort uit de bovenstaande tip, maar moet extra onder de aandacht komen. Wanneer je iemand verliest kan je niet meer helemaal helder nadenken. Daarom is een bepaalde week- of dagstructuur handig. Schrijf voor jezelf op wat er die week of dag allemaal moet gebeuren. Dat kunnen ook eenvoudige dingen zijn zoals je haar wassen of boodschappen doen. Het is fijn als je daar niet meer over hoeft na te denken.”

3. Geniet

“Je hoeft niet uitgerouwd te zijn om te kunnen en mogen genieten van het leven. Rouwen en leven bestaan naast elkaar. Het gevoel van verlies gaat nooit over, maar het kan wel een plekje op de achtergrond krijgen, waardoor je ziet hoeveel moois het leven nog te bieden heeft. Vind je dat lastig? Durf om hulp te vragen van mensen in je omgeving of een expert.”

4. Communiceer

“In de eerste weken komt iedereen en alles – vaak ongevraagd – over de vloer. Maar het kan ook zijn dat de mensen die je graag om je heen wilt hebben afwachten. Hierdoor wacht jij op die persoon en die persoon op goedkeuring van jou en kom je op niks uit. Het is dus heel belangrijk om goed aan te geven waar je wel en geen behoefte aan hebt. Communiceer duidelijk en durf ook ‘nee’ te zeggen.”

5. Sta open

“Mensen gaan op een gegeven moment over op de orde van de dag. Hoe hard het ook klinkt, hun leven gaat door en iedereen is druk. Er zullen hierdoor mensen waar je steun aan had willen hebben, wegvallen. Maar daar tegenover ontstaat er ook een nieuwe groep dierbaren. Heb daar vrede mee. Het is een natuurlijke dynamiek.”

6. Humor

“En tot slot: humor. Je mag lachen. Je mag ook in tijden van rouw nog steeds lol hebben. Blijf stilstaan bij wat er is gebeurd, maar zoek ook afleiding. Blijf aandacht besteden aan je omgeving. De dierbare die er niet meer is, komt niet meer terug. Je moet het daarom doen met de mensen om je heen.”

Model Rouw-CHAOS

Rouwverwerking is een lang proces. Van Exel heeft het model Rouw-CHAOS ontwikkeld om houvast te bieden het rouwproces te doorlopen van rouwen naar leven en weer genieten. Dat werkt als volgt: Confrontatie aangaan, Hulpbronnen inschakelen, leren Aanvaarden, nieuw leven Opbouwen en daar Sturing aan geven.

Dit onderwerp wordt donderdag 14 januari 2021 besproken in Tijd voor MAX, om 17.10 uur op NPO 1. 

(Bron: Tijd voor MAX, marritvanexel.nl, CNV)