Hoe zit het? Hoe zijn achternamen ontstaan en hoe vaak komt die van u voor?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: hoe zijn achternamen ontstaan en hoe vaak komt die van u voor?

Achternamen en de oorsprong ervan

Achternamen zijn officieel verplicht sinds het begin van de 19e eeuw. Onder het leiderschap van Napoleon wordt in 1811 bepaald dat iedereen een vaste familienaam moet aannemen. Mensen hebben al jarenlang een achternaam. Maar degene die dit nog niet heeft, of een nieuwe naam wil, moet dat vanaf dan vastleggen. 

Lees ook: Hoe komen we aan onze naam en hoe vaak komt die voor?

Hierdoor zijn er verschillende groepen achternamen ontstaan: patroniemen bijvoorbeeld. Dit zijn namen die zijn afgeleid van de voornaam van de vader. Is die naam, Jan? Dan zou u vroeger waarschijnlijk de naam Janszoon, of Jansen hebben gekregen. Ook beroepsnamen zijn een groep geworden. Dit type naam is, zoals de naam al zegt, direct afgeleid van een beroep. Denk aan Bakker of Visser. Dan zijn er ook nog toponiemen. Deze namen verwijzen naar een plaats of geografisch kenmerk, zoals Van Dijk of Van den Berg. Zelfs een eigenschap van iemand kan leiden tot achternamen, zoals De Bruin of Zwart.

De meest voorkomende achternamen in Nederland

Hoewel veel mensen denken dat Jansen de meest voorkomende achternaam is, staat De Jong bovenaan de lijst met meer dan 55.000 mensen die zo heten. Daarna volgen De Vries en Jansen. Als we Jansen en Janssen samenvoegen, komt het totaal op meer dan 82.000 mensen met deze naam. 

Andere veelvoorkomende achternamen in Nederland zijn:

• De Vries
• Van den Berg
• Van Dijk
• Bakker
• Visser
• Smit
• Meijer

Lees ook: Dit is wanneer u in aanmerking komt voor een andere achternaam

Verschillen per regio

Achternamen kunnen per regio sterk verschillen. In Friesland komt De Vries veel voor, terwijl Jansen vaker in het oosten en zuiden van Nederland te vinden is. In de provincie Groningen zijn namen als Bakker en Mulder populair. Deze regionale verschillen geven inzicht in migratiepatronen en de geschiedenis van bepaalde gebieden.

Hoe vaak komt uw achternaam voor?

Bent u benieuwd hoe vaak uw achternaam voorkomt in Nederland, of zelfs over de hele wereld? Op de website van Forebears (Engelstalig), kunt u dit makkelijk opzoeken. Hier kunt u zien hoe vaak uw achternaam voorkomt in andere landen en wat de oorsprong ervan is.

(Libelle, schooltv.nl, yory.nl, kunstbus.nl, Forebears.io. Foto: Shutterstock)