Paul Rem: de speciale Prinsjesdagjurk
Publicatiedatum: 20 september 2021
De derde dinsdag in september! Prinsjesdag behoort tot de vaste rituelen van ‘politiek Den Haag’. Jaarlijks opent de koning die dag het nieuwe parlementaire jaar, door het beleid van het (nog steeds demissionaire) kabinet uit de doeken te doen, door het voorlezen van de Troonrede. De koning is hiertoe gerechtigd, omdat hij onderdeel is van de regering. Een zeer gewichtige zaak natuurlijk. Maar stiekem zijn toch veel ogen gericht op de oude, glansrijke ceremoniën van het hof.
De koningin draagt haar steentje bij door een speciale jurk te dragen. Terwijl alle dames die aanwezig zijn tijdens het voorlezen van de Troonrede (vrouwelijke ministers, staatssecretarissen, andere hoogwaardigheidsbekleders en gasten) een net pakje en een hoed dragen, houdt de koningin vast aan het traditionele beeld: in het lang, het liefst met sleepje, een onderscheiding en met iets op het hoofd.
Jonge traditie
Dat is een jonge traditie, want doorgaans gingen de echtgenotes van koning Willem I, Willem II en Willem III niet mee naar een opening van de Staten-Generaal. En zeker zaten zij niet op het troonpodium, naast ‘hun’ koning. Dat beeld is ontstaan toen wij een eerste regerende koningin kregen: Wilhelmina. Na haar huwelijk met prins Hendrik nam ook hij plaats op een zetel op het podium. Net zoals later prins Bernhard en prins Claus naast hún koningin zaten.
Een plechtig gewaad
De koninginnen Wilhelmina, Juliana en Beatrix, regerende vorstinnen, droegen op Prinsjesdag een plechtig gewaad, dat hun bijzondere positie en het hoogste ambt in ons land onderstreepte. Het waren symbool-jurken, jurken die een vrouw niet snel zal dragen, omdat het echt koninklijke kleding was. Het ging niet om ‘mode’ in de zuivere zin van het woord. Voor koningin Máxima, niet-regerend en ‘aangetrouwd koningin’, ligt dat anders. Gezeten naast de koning, zijn alle ogen gericht op de robe van koningin Máxima!
Tactische keuze?
Kiest de koningin voor Prinsjesdag-2021 voor een al eerder gedragen jurk? De opvallende gele strokenjurk die zij vorig jaar droeg, was ook al opgemerkt tijdens een bezoek van het Jordaanse koningspaar in 2018. Een ‘statement’, een ‘signaal’ vond men links en rechts. Was het niet tactisch dat de koningin in tijden van onzekerheid, instabiliteit en een wereldwijde epidemie koos voor ‘eigen vintage’?
Kleding voor de 2e keer dragen
Geldt eigenlijk voor vrouwen niet hetzelfde als voor mannen? Zelf draag ik heel veel hetzelfde. Zelfde pak, zelfde (lievelings)das, zelfde bloemetje op het revers. Niemand die daar ook maar iets over zegt, terwijl ik toch ben uitgeroepen als Best Geklede Man van Nederland… Mannen variëren doorgaans minder dan vrouwen met kleding. Een vrouw vindt het vaak niet prettig om een opvallend kledingstuk voor een 2e keer in het openbaar te dragen. Toch is Máxima niet de 1e die er voor koos een mooie jurk voor een 2e keer uit de kast te halen.
Koningin van de hergebruik
De overgrootmoeder van Máxima’s echtgenoot, Wilhelmina, was de koningin van de hergebruik! Toen haar dochter prinses Juliana in 1937 trouwde, droeg Wilhelmina een prachtige fluwelen lange jurk, die in het Algemeen Handelsblad werd omschreven als een “parelgrijze robe, en een grooten hoed in dezelfde kleur”. De koningin zag er niet tegenop deze jurk, afkomstig van het Amsterdamse huis Hirsch, in het zelfde jaar nog opnieuw te dragen bij de opening van de Staten-Generaal! Maar ook ging het in dit geval weer om een officiële dracht die het staatshoofd droeg bij een grote ceremonie van staat. Koninklijk hergebruik dus.
Een waarlijk vorstelijk gebaar
Maar de koningin maakte het een jaar later, in 1938, helemaal bont. Dat jaar regeerde zij 40 jaar en het regeringsjubileum werd groots gevierd. Voor de plechtigheid in de Amsterdamse Nieuwe Kerk droeg zij een lange jurk in een rozerode zijden stof van banen en rozetten in gouddraad. Een paar weken later droeg ze de jurk op Prinsjesdag. Een jaar later bracht zij een staatsbezoek aan België en droeg zij de jurk ook, maar toen bleek dat de stof was gekeerd en weer opnieuw in elkaar was gezet. En zelfs 10 jaar na de 1e keer bewees de jurk de afgetreden koningin Wilhelmina goede diensten tijdens de inhuldiging van koningin Juliana in 1948. De stof was opnieuw gekeerd! Een waarlijk vorstelijke gebaar in een land in Wederopbouw. Schaarste maakt creatief.
