Met contant geld betalen

Patrick Wessels: ‘Waarom contant geld niet mag verdwijnen’

Winkels in met name de grote steden accepteren steeds vaker geen contant geld meer. Ook bioscopen, parkeergarages en zelfs apotheken dwingen hun klanten om te pinnen. Dat is sneller, makkelijker en goedkoper, maar kent psychologisch voor de klant een enorm nadeel. We zijn ons steeds minder bewust van geld en van de waarde daarvan. Daardoor geven we makkelijker geld uit, ook als dat eigenlijk niet verstandig is.

De Nederlandsche Bank (DNB) stelt vast dat de acceptatiegraad van contant geld zowel in de retail als bij de genoemde bioscopen, parkeergarages en apothekers te laag is. Dat gaat in tegen de afspraken die eerder werden gemaakt én het leidt tot minder betaalpijn bij klanten. Dat lijkt misschien een voordeel, maar is ondertussen vooral een risico voor wie aan het eind van de maand niet of moeilijk rondkomt.

Op steeds meer plekken ‘pin-only’

In Flevoland kunnen klanten in 7,4 procent van de winkels alleen nog maar pinnen en in Utrecht is dat zelfs bij 7,8 procent van de winkels het geval. Op andere plekken in het land schommelt dat tussen de 2,6 procent en 4,9 procent van de winkels.

Het onderzoek door DNB past in een trend die al langer gaande is. Halverwege 2021 werd bijvoorbeeld bekend dat banken vaker en meer kosten willen berekenen aan klanten die geld opnemen in een geldautomaat.

Contant geld lijkt te duur, te omslachtig en daardoor impopulair bij winkeliers en andere bedrijven.

Contant betalen leidt tot ‘betaalpijn’

In het consumentenbrein leidt contant afrekenen tot relatief veel betaalpijn. En dat is maar goed ook. Dankzij die betaalpijn denken we namelijk wel 2 keer na over een grote uitgave. Wie contant betaalt, is automatisch zuiniger met geld dan wie pint of zelfs contactloos afrekent.

De betaalpijn die het brein ervaart is stap voor stap afgenomen, door nieuwe ontwikkelingen:

  • Contant afrekenen leidt tot de meeste betaalpijn
  • Pinnen verzwakt de associatie met geld, maar vraagt nog om een fysieke pas en pincode
  • Contactloos pinnen kan meestal zonder pincode

De opkomst van Apple Pay, Google Pay en andere virtuele vormen van afrekenen verzwakken de associatie met geld nog minder. Er komt geen muntje, briefje of zelfs maar een pasje of pincode aan te pas. Een paar piepjes, dat is alles wat er rest.

Het brein ervaart nog nauwelijks een associatie met geld. Dat rekent lekker makkelijk en snel af, maar het neemt onbewust ook de belangrijkste financiële remmingen weg. Hoe makkelijker de betaling, des te makkelijker we ook geld uitgeven en des te positiever we ons daarover voelen. Terwijl betaalpijn juist helpt om kritisch te blijven bij aankopen en uitgaven, om geen bedragen te besteden waar we achteraf spijt van zouden kunnen krijgen.

6 op de 10 komt niet of moeilijk rond

Extra zorgelijk is dat maar liefst 6 op de 10 huishoudens momenteel niet of moeilijk rondkomt.

Juist in die situaties is het extra belangrijk om de hand steviger op de knip te houden. Dat lukt makkelijker met contant geld dan bij pinnen, contactloos afrekenen en laat staan virtueel betalen.

Het belang van contant geld

Dat steeds minder winkels en andere bedrijven contant geld accepteren, is daarom een zorgelijke ontwikkeling. De banken zouden geld opnemen moeten stimuleren en bedrijven moeten dat geld vervolgens accepteren. Dat brengt wellicht iets meer kosten met zich mee en duurt wat langer tijdens het afrekenen, maar het voorkomt dat de betaalpijn in het brein helemaal verdwijnt. Zo blijven we allemaal een beetje beter met geld, vooral op de momenten dat het even allemaal niet vanzelf gaat.

Consumentenpsycholoog Patrick Wessels combineert nieuwsberichten, wetenschappelijke artikelen en praktische tips, om dieper op de consumentenpsychologie in te gaan. Lees hier al zijn columns.

(Foto: Shutterstock)

Geef een reactie

Reacties (14)

    Maarten h says:

    Contant betalen moet de eerste betaald wijzen blijven en verplicht worden overal met contant kunnen betalen
    Ook in bioscoop en en onbemande tankstations door alleen pin of contactloos betalen raak je het zicht op het geld kwijt en wat nu als er een Internet storing is van een paar dagen of zelfs maanden dan is er paniek wand dan staat Nederland stil met grote gevolgen want men kan geen eten meer kopen

    Vlebber says:

    Daar waar je niet met contant geld kan betalen een boete uitdelen. Het kan en mag niet zo zijn dat wij door welke instantie dan ook verplicht worden om in dit geval alleen maar kunnen pinnen. Cash geld is een wettig betaalmiddel en elke winkel, bioscoop, benzinestation zal dit moeten accepteren. Hier in Nederland worden meer en meer een bepaalde richting ingeduwd. Straks moet ik nog toestemming vragen om naar het toilet te gaan.

    Dori Bunschoten says:

    Contant geld moet altijd in beweging blijven, kan en mag niet zo zijn dat het niet meer mogelijk is om met contant geld te kunnen betalen . Het is een geldig betaalmiddel!!

    mare says:

    Contant geld moet blijven. De banken moeten maar eens stevig aangepakt worden met hun dwang om ons alles per pin te doen betalen. Ik neem nu 1 keer in de maand geld op en betaal bijna alles met contant geld. Laats bij een kledingzaak kon dat niet. Ik heb al de kleding zo op de toonbank laten liggen en gezegd dat ze een klant kwijt zijn.

      Helena01 says:

      Mee eens,gewoon spullen laten liggen en klant kwijt. Wannneer meer mensen dat gaan doen zal contant betalen echt wel blijven.
      Heb het laatst op een terras gehad na veel gedoe kon ik opeens wel contant betalen, gek hè?! Tsja, geen contant accepteren, dan maar niet betalen……

    Len123 says:

    Contant betalen is een grondrecht en MOET blijven.
    Het wordt de hoogte tijd dat de overheid (ja helaas) gaat ingrijpen en dat de banken gedwongen worden eens normaal te gaan doen en niet voor elke “scheet” die de klant doet geld te vragen.
    De banken zijn gewoon bezig hun eigen zakken te vullen ten faveure van de grote bazen en de aandeelhouders.
    De banken moeten eens gaan inzien dat ZIJ niet de dienst uitmaken, maar de klanten bepalen wat wel en niet kan.
    Banken zijn hede ten dage, voor de “happy few” één grote geld pluk machine, waar je schaamteloos je zakken kunt vullen!

    Boeboe says:

    En ondertussen wordt nergens vermeld dat de EU drukdoende is met een digitale euro en moeten we voortaan verantwoording afleggen wanneer men € 300,– of meer gaat pinnen. M.a.w. hoe je het ook wendt of keert: de consument delft het onderspit. Het begon met de 1 en 2 eurocent, de 100, 200 en 500 euroflappen. Allemaal wettelijke betaalmiddelen, maar toch hier in Nederland niet meer mogelijk om mee te betalenin de winkels,op terassen etc. In het buitenland knippert men niet eens met de ogen wanneer je voor twee consumties afrekent met een briefje van 100 ! Het (klootjes)volk wordt in een bepaalde hoek gedrukt door een politieke kleur welke meent de zeggenschap te hebben over het doen en laten van de consument. Arrogantie bij uitstek dus.
    Alleen massaal protesteren door o.a. verkooppunten te mijden waar men alleen maar kan pinnen kan het tij misschien doen keren.

      robbedoes says:

      Heel simpel, contant geld is een wettig betaalmiddel. De regering moet HANDHAVEN en gewoon verplichten alle winkels e.d. contant geld te accepteren!
      Het handhaven schijnt heel moeilijk te zijn in Nederland, zo ondermijn je zelf het gezag.

      hvburgel says:

      Idd. de banken vragen nu al waar ik het gepinde geld voor gebruikt hebt. Of ik maar even bonnetjes wilde overleggen van een klein bedrag, want ik had in een tijdsbestek van 3 weken 5x gepind. Zoniet dan zou het aan de belastingdienst als witwassen worden doorgegeven? en de bankrekening zou worden geblokkeerd. Mijn eigen spaargeld en gewoon bij een werkgever verdiend?? Dan vraag ik me toch af waar de banken mee bezig zijn. Dus ik weet niet waar je beter mee af bent alles pinnen of contant. Maar contant mogen ze niet weigeren is een wettig betaalmiddel. Volgens mij is dit grove schending van de mensenrechten.

    Heer Bommel says:

    Ik lees “Extra zorgelijk is dat maar liefst 6 op de 10 huishoudens momenteel niet of moeilijk rondkomt.”.
    ja, dat is zorgelijk. Maar het ligt mijns inziens niet aan contact geld maar aan het gebrek aan rekenvaardigheid. Ik begrijp niet waarom men op de middelbare school niet een paar uurtjes besteedt aan het leren budgetteren. Zoveel komt er per maand in; dat en dat moet ik elke maande betalen; dat alleen in die ene maand en dus heb ik deze maand dit over om nog extra uit te geven.

    En voor de mensen die weer de Nederlandse regering de schuld geven: het zijn de middenstanders die beslissen of alleen gepind kan worden. Niet de regering of de banken.
    Het ontduiken van belasting d.m.v. betalen met (grote sommen) contant geld, heeft in de EU meer geld gekost dan de hele vluchtelingencrisis. Dus er kleven ook wat nadelen aan contant geld. En dat mogen de brave burgers dan weer goedmaken.

      Joris Driepinter says:

      Nou Heer Bommel, het is wél de schuld van de Overheid hoor !
      Als een Overheid verzaakt of de ruimte aan de ondernemer geeft, dan is de Overheid wél verantwoordelijk !
      Want als ik de Overheid zou zijn, dan kun je bij alle grootwinkelbedrijven gewoon contant betalen aan tenminste de helft van alle kassa’s !
      Dan zouden alle betalingen van ondernemers aan elkaar nooit meer langer duren dan 30 dagen !
      De Overheid moet wetten maken en controleren op straffe van enorme boetes, waardoor partijen het wel uit hun hoofd halen die wetten te overtreden…
      Dan kan de Overheid meer dan de helft van onzinnige wetten afschaffen en fatsoenlijke, eerlijke en duidelijke wetten hanteren, waar mensen iets aan hebben en die hen beschermd tegen oneerlijke praktijken !
      Het is net als met kinderen opvoeden: eerlijk en duidelijk zijn, zo niet: Pats !

    P@ul says:

    Ik zie (als oud-onderwijzer) vooral problemen bij kinderen. Inzicht in geld was al lastig, maar dat wordt nu alleen nog maar meer abstract. Er zal een goed onderwijsmodel (opvoedmodel) moeten komen die het voor kinderen meer inzichtelijk maakt.

    Zelf merk ik dat banken wel degelijk een en ander doen. Bij iedere bank (denk ik) is het mogelijk om online te kijken hoeveel je per onderwerp in een periode uitgegeven hebt. Dus, hoeveel aan reizen, voeding, cadeaus etc… “De bank” doet zelf een inschatting in welke categorie je uitgave past, maar jij kan zelf in je account aangeven dat je de keuze van de bank wilt veranderen. In feite is dat dus al een vorm van budgetteren.

    Al tikkende merk is dat dit ook voor volwassenen al lastig zou kunnen zijn. Kortom… ouders, hier ligt niet alleen een taak bij de leerkrachten maar zeker ook bij u…. 🙂 In het verleden verzonnen banken diverse lokprogramma’s om geld inzichtelijk te maken. Herinnert u zich de blauwe spaardoos van de Postbank nog? Dus… ook een oproep aan de banken; huur mensen in die de overstap naar ‘ betalen zonder contanten’ goed kunnen begeleiden.

      Joris Driepinter says:

      Nou P@ul, Ik zie liever dat de ‘bank’ zich bezig houd met veilig betaalverkeer en zorgt dat er voldoende filialen open blijven.
      Zij hoeven zich niet met mijn ‘uitgave patroon’ te bemoeien, ik zie dat niet als een hulpmiddel maar met bemoeienis op termijn.

      Ik zie veel meer in leren budgetteren op school, rekenen, maatschappijleer… goed met geld omgaan is (zeker tegenwoordig) bijna een ‘eerste levensbehoefte’ en het voorkomt heel veel problemen !
      Hoe vaak hoor je niet mensen zeggen: ‘ik weet niet waar het allemaal naar toe gaat’ als het om hun budget gaat ?
      Nou, ik weet exact waar alles naar toe gaat !

      Leer je kinderen een kasboekje bijhouden, want daar was het zakgeld toch ook eigenlijk voor bedoeld: leren om ergens voor te sparen en als het op is, moest je wachten op nieuw zakgeld… dus: keuzes maken. (en dat gaat voor de meeste mensen met écht geld).

    Joris Driepinter says:

    Nou P@ul, Ik zie liever dat de ‘bank’ zich bezig houd met veilig betaalverkeer en zorgt dat er voldoende filialen open blijven.
    Zij hoeven zich niet met mijn ‘uitgave patroon’ te bemoeien, ik zie dat niet als een hulpmiddel maar met bemoeienis op termijn.

    Ik zie veel meer in leren budgetteren op school, rekenen, maatschappijleer… goed met geld omgaan is (zeker tegenwoordig) bijna een ‘eerste levensbehoefte’ en het voorkomt heel veel problemen !
    Hoe vaak hoor je niet mensen zeggen: ‘ik weet niet waar het allemaal naar toe gaat’ als het om hun budget gaat ?
    Nou, ik weet exact waar alles naar toe gaat !

    Leer je kinderen een kasboekje bijhouden, want daar was het zakgeld toch ook eigenlijk voor bedoeld: leren om ergens voor te sparen en als het op is, moest je wachten op nieuw zakgeld… dus: keuzes maken. (en dat gaat voor de meeste mensen met écht geld).