Hoe zit het? Wat is het verschil tussen Allerheiligen en Allerzielen?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: wat is het verschil tussen Allerheiligen en Allerzielen?

2 katholieke feestdagen na elkaar

Allerheiligen en Allerzielen zijn allebei rooms-katholieke feestdagen. Ze vallen elk jaar op respectievelijk 1 en 2 november. Het zijn in Nederland geen vrije dagen, maar de katholieke kerk staat er wel elk jaar uitgebreid bij stil. Maar waar draait het precies om op de 1e en 2e dag van november?

1 november: Allerheiligen

Allerheiligen is een herdenkingsdag voor alle rooms-katholieke heiligen en martelaren. In de 1e eeuwen na Christus is vooral het aantal martelaren zo hoog dat er eenvoudigweg 1 herdenkingsdag komt. De 1e Allerheiligen, zoals wij die kennen, vindt plaats op 13 mei 609. Paus Bonifatius IV staat in het Pantheon in Rome stil bij Maria en de christelijke martelaren. Tijdens de regeerperiode van paus Gregorius III (731-741) is 1 november de nieuwe datum voor deze herdenkingsdag geworden.

2 november: Allerzielen

1 dag later herdenken de katholieken opnieuw overledenen. Het verschil met Allerheiligen is dat het niet om heiligen en martelaren gaat, maar om de zielen van familieleden en vrienden. De nabestaanden bezoeken met Allerzielen het graf van een overledene en herdenken hem of haar met bloemen en lichtjes. Dit gebeurt ook in de 21ste eeuw nog regelmatig. “Met Allerzielen zien we inderdaad wel meer bloemen dan normaal. Vooral chrysanten”, vertelt Hannie Boudewijns, beheerder van de rooms-katholieke begraafplaats in Helmond, aan het Brabants Dagblad. Chrysanten zijn de meest voorkomende bloemen met Allerzielen. Ze staan symbool voor het eeuwige leven, blijven lang intact en zijn gemakkelijk te onderhouden.

11 november: Sint-Maarten, start carnavalsseizoen

En nu we toch bezig zijn met feestdagen in november, ruim een week na Allerheiligen en Allerzielen is er nog 1. Wat u viert op de 11e van de 11e, hangt af van waar in Nederland u woont. Sint-Maarten en de aftrap van het carnavalsseizoen vallen namelijk op dezelfde dag.

Sint-Maarten heeft forse concurrentie gekregen van het Amerikaanse Halloween. Maar in meerdere Nederlandse regio’s boven de rivieren bestaat de traditie nog steeds. De feestdag is gewijd aan de sterfdag van de katholieke heilige Martinus van Tours. Hij is op 11 november 397 overleden en is later de beschermheilige van Utrecht geworden. Zijn faam dankt hij aan het doormidden snijden van zijn mantel, om de helft aan een bedelaar te geven. 17 eeuwen later bestaat deze naastenliefde nog steeds, maar dan in een iets andere vorm. Kinderen gaan met lampionnen langs de deuren, zingen Sint-Maartenliedjes en ontvangen in ruil daarvoor snoepgoed (of mandarijnen).

In een aantal regio’s in het zuiden van Nederland bestaat een vergelijkbaar gebruik, dat van Drie Koningen. Deze valt traditiegetrouw echter op 6 januari. Maar dat betekent uiteraard niet dat er op 11 november niets te doen is onder de rivieren. Op de 11e van de 11e gaat het carnavalsseizoen van start, om 11 minuten over 11 uur. Omdat 11 van oudsher het gekkengetal is, als tegenhanger van het volmaakte getal 10 en het heilige getal 12.

(Bron: Brabants Dagblad, KRO-NCRV, De spirituele wereld, Tuinadvies.nl, Quest, Weet wat je viert, Willem Wever. Foto: Shutterstock)