Hoe zit het? Waarom zijn verkiezingen vrijwel altijd op woensdag?
Publicatiedatum: 14 november 2023
Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom zijn verkiezingen vrijwel altijd op woensdag?
Van Tweede Kamer tot gemeenteraad: altijd stemmen op woensdag
De Tweede Kamerverkiezingen van 2023 vinden plaats op 22 november, een woensdag. Eerder in 2023 zijn er Provinciale Statenverkiezingen geweest, op 15 maart, ook een woensdag. En de gemeenteraadsverkiezingen van nog een jaar eerder? Die dateren van 16 maart 2022, uiteraard in het midden van de werkweek. En dat is geen toeval. De Kieswet is zelfs zo ingericht dat deze verkiezingen altijd op een woensdag vallen.
Geen verkiezingen op vrijdag, zaterdag en zondag
De gedachte hierachter is dat de verkiezingen voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk moeten zijn. Vanwege religieuze redenen zijn de vrijdag, zaterdag en zondag zijn dan ook geen optie. Verkiezingen zullen dus niet samenvallen met de Joodse sabbat en de katholieke rustdag.
Woensdag meest praktische dag voor verkiezingen
Daarnaast is woensdag de meest praktische werkdag om verkiezingen te organiseren. Deze dag valt midden in de werkweek, waardoor er aan het begin van de week genoeg tijd is voor de voorbereidingen. Het inrichten van de stemlokalen is één van die voorbereidingstaken. Vaak fungeren basisscholen als stemlokalen. Dat de meeste basisschoolkinderen dan maar een halve dag les hebben, is nog een praktische reden om verkiezingen op woensdag te organiseren.
Verkiezingen voor Europees Parlement juist niet op woensdag
Op deze regel is er 1 uitzondering, namelijk de vijfjaarlijkse verkiezingen voor het Europees Parlement. Deze verkiezingen vinden in alle EU-landen plaats, uitgesmeerd over een vooraf bepaald tijdsbestek van 4 dagen, van donderdag tot zondag. Daarom kunt u voor deze verkiezingen juist niet op woensdag stemmen. In 2019 zijn we op donderdag 23 mei naar de stembus gegaan. De volgende verkiezingen voor het Europees Parlement zijn in Nederland op 6 juni 2024, ook een donderdag.
Interviews met lijsttrekkers in Tijd voor MAX
Wilt u de lijsttrekker van de partijen eens van een andere kant zien? Tijd voor MAX heeft de politieke frontmannen en -vrouwen uitgenodigd, om de mens achter de politicus en politica te leren kennen. U kunt de interviews met Chris Stoffer (SGP), Dilan Yeşilgöz-Zegerius (VVD), Joost Eerdmans (JA21), Caroline van der Plas (BoerBurgerBeweging), Geert Wilders (PVV), Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA), Stephan van Baarle (DENK), Mirjam Bikker (ChristenUnie), Thierry Baudet (Forum voor Democratie), Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren), Henri Bontenbal (CDA) en Laurens Dassen (Volt) hier terugkijken.
(Bron: Archief, Tijd voor MAX, Quest, Kiesraad, Europees Parlement, Wetten.overheid.nl. Foto: Shutterstock)
