Gedachten uitzetten voor het slapengaan: waarom dat zo lastig is (en wat helpt)
Publicatiedatum: 2 juni 2025
Misschien herkent u het wel. Na een lange dag ligt u eindelijk in bed, maar uw hoofd blijft maar malen. Uw gedachten gaan alle kanten op, en slapen lijkt onmogelijk. Waarom gebeurt dit en wat u kunt doen om toch rustig te worden en in slaap te vallen? We zochten het voor u uit.
Waarom is het zo moeilijk om uw gedachten uit te zetten?
’s Nachts piekeren veel mensen juist omdat ze overdag te weinig rustmomenten hebben genomen. Zonder afleiding in de avond krijgt uw brein alle ruimte om alle zorgen en gedachten naar boven te halen. Als u overdag weinig tot rust komt, is de kans groter dat uw brein ook ’s avonds actief en alert blijft.
Herken de signalen van een ‘aanstaand’ brein
Vaak herkent u dat u aanstaat doordat uw gedachten maar blijven doorgaan en u ze moeilijk kunt stoppen. U piekert bijvoorbeeld over wat er die dag is gebeurd of maakt zich zorgen over wat nog moet komen. Soms herhaalt u steeds hetzelfde gesprek in uw hoofd of speelt u verschillende scenario’s af, waardoor uw brein blijft malen. Daarbij kunt u ook fysieke spanning voelen, zoals strakke spieren, een versnelde hartslag of een knoop in uw maag. Deze signalen wijzen erop dat uw lichaam gestrest is en niet helemaal kan ontspannen.
Ook kan het gebeuren dat u lange tijd wakker ligt, terwijl u eigenlijk moe bent, omdat uw lichaam niet kan overschakelen naar slaap. Wanneer u uiteindelijk wel slaapt, is die vaak onrustig en oppervlakkig, waardoor u regelmatig wakker wordt en niet goed uitgerust wakker wordt. Al deze signalen samen laten zien dat uw brein ‘aanstaat’ en nog niet klaar is om te ontspannen en in slaap te vallen.
Zo komt u toch tot rust en valt u in slaap
Als u merkt dat uw gedachten blijven malen en u moeilijk in slaap valt, zijn er een paar dingen die kunnen helpen om tot rust te komen. Probeer als eerste uw aandacht weg te halen van uw zorgen en gedachten. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan, maar er zijn een aantal dingen die u kunt proberen. Dit kan door rustig te ademen, een ontspanningsoefening te doen of te focussen op een rustig beeld in uw hoofd. Houd uw slaapkamer donker, koel en stil, zo ontspant uw lichaam vanzelf iets meer. Ook is het belangrijk om overdag wat meer ontspanning op te zoeken.
Slaapwetenschapper Merijn van de Laar, vertelt in een uitzending van Tijd voor MAX dat het belangrijk is om niet op de klok te kijken als u ’s nachts wakker wordt. Het duurt gemiddeld namelijk 20 minuten om weer opnieuw in slaap te komen. Dit komt niet door het licht, maar omdat uw brein weer actief wordt. Het gaat aanstaan en rekenen, over hoe lang u nog kunt slapen bijvoorbeeld. Hier kunt u het fragment terugzien.
Als u vlak voor het slapengaan merkt dat uw hoofd vol zit met gedachten, kan het helpen om een dagboek naast uw bed te leggen. Schrijf dan uw zorgen en gedachten van u af. Noteer ook waar u dankbaar voor bent die dag. Dit helpt om negatieve gedachten te ordenen en los te laten, zodat u ze niet mee naar bed neemt. Een vaste avondroutine kan uw brein helpen herkennen dat het tijd is om te ontspannen. Denk aan elke avond een boek lezen, een warme douche nemen of een ademhalingsoefening doen. Ook overdag helpt het om al kort te pauzeren.
(Bron: Margriet, avogel.be, psychologie.nl, equilli.nl. Foto: Shutterstock)
