Hoe zit het? Waarom staan tijdens de verkiezingen mogelijk niet alle partijen op uw stembiljet?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom staan tijdens de verkiezingen mogelijk niet alle partijen op uw stembiljet?

Staan ze er allemaal op?

Op 17 maart is de Tweede Kamerverkiezing. Door de coronacrisis zijnde stembureau’s dit jaar ook op 15 en 16 maart open en is het voor 70-plussers mogelijk om hun stem per brief uit te brengen. Als u per brief mag stemmen, heeft u mogelijk uw stembiljet al ontvangen. Niet al deze biljetten zien er overal hetzelfde uit. Het kan zijn dat u niet uit alle 37 deelnemende partijen kunt kiezen. Waarom is dat zo?

Kieskringen

Dat mogelijk niet alle partijen op het stembiljet ziet staan heeft te maken met een kieskringenstelsel dat Nederland hanteert. Het koninkrijk is opgedeeld in 20 van dit soort kringen, die allemaal een aantal gemeenten vertegenwoordigen. Kieskring 1 is bijvoorbeeld kieskring Groningen en daaronder vallen de gemeenten Eemsdelta, Groningen, Het Hogeland, Midden-Groningen, Oldambt, Pekela, Stadskanaal, Veendam, Westerkwartier, Westerwolde. Alle Nederlandse gemeenten zijn op die manier ingedeeld, inclusief de gebieden in de Caraïben.

Welke partij doet waar mee?

Deelnemende partijen mogen zelf bepalen of zij mee willen doen in alle 20 kieskringen. Veruit de meeste partijen kiezen hiervoor, maar niet allemaal. Op de website van de Kiesraad, die onder andere de functie van als informatiecentrum vervult rondom verkiezingen, kunt u zien dat 16 partijen ervoor kiezen om niet in alle kieskringen mee te doen. De meeste van deze partijen doen alleen niet mee in kieskring Bonaire, maar er zijn er ook die in meer gebieden niet op het biljet staan. Zo heeft de partij De Groenen ervoor gekozen om alleen op de lijsten in kieskring Leeuwarden en Amsterdam te verschijnen en doet Trots op Nederland (TROTS) niet mee in de kieskringen van Lelystad, Rotterdam, Dordrecht, Leiden, Middelburg, Tilburg en Bonaire.

Lees ook: Hoe zit het? Op welke manieren kan er gestemd worden voor de Tweede Kamerverkiezing?

Andere kandidatenlijsten

Naast de partijen op het stembiljet, kunnen ook de kandidatenlijsten per gebied verschillen. Het staat partijen vrij om voor verschillende kieskringen verschillende kandidatenlijsten aan te leveren.

Conclusie:

Als u een stembiljet ontvangt waarop niet alle 37 deelnemende partijen staan, komt dat omdat partijen die meedoen aan de verkiezingen zelf kunnen bepalen in welke kieskringen zij meedoen. Het koninkrijk bestaat uit 20 kieskringen waar soms 1 (in het geval van grote steden), maar meestal meerdere gemeenten uit 1 bepaald gebied onder vallen.

(Bron: kiesraad.nl, Rijksoverheid)