Muziek met Máxima

Wanneer koningin Máxima op 12 december in de IJsselhallen in Zwolle aanwezig is bij de tv-opnames voor Kerst Muziekgala 2019, is dat ongetwijfeld vanuit haar functie als lid van het Koninklijk Huis en als echtgenote van de koning. Toch weten we allemaal dat muziek maken haar na aan het hart ligt. De koningin schijnt een goede zangstem te hebben (en de 3 prinsessen trouwens óók). Een openbaar koninklijk optreden heeft nog niet plaatsgevonden en dat is misschien maar goed ook: een stem is heel persoonlijk en dat maakt kwetsbaar. De setting is huiselijk: samen muziek maken. En dat is ook wat de koningin wil uitdragen in haar rol als erevoorzitter van het platform Méér Muziek in de Klas.

Van reggae tot pop

Zingen en muziek maken is iets dat je in de klas of thuis doet. En wat je al vroeg moet leren, als je tenminste de kans er voor krijgt. En daarom maakt de koningin zich hard voor structureel muziekonderwijs voor alle 1,6 miljoen basisschoolkinderen in het nieuwe jaar 2020. Soms hilarisch, vaak ontroerend maar in elk geval onthullend zijn de sessies die in dit kader in één van de grote paleissalons van Huis ten Bosch worden opgenomen voor het NPO Zapp-programma Lang Leve de Muziek Show. Muzikale kinderen laten de koningin horen wat ze al kunnen. Zelden zie je een lid van het Koninklijk Huis zo ontspannen in hun eigen omgeving. Het koninklijk gezin is muzikaal, al beperkt de koning zelf zijn rol tot die van luisteraar. Een instrument bespelen en zingen laat hij graag over aan vrouw en dochters. De koningin vertelde de pers onlangs dat zij een heel brede muzieksmaak heeft: “van klassiek tot reggae tot pop!” Op Paleis Huis ten Bosch wordt veel gezongen. Niet zelden begeleidt de koningin het bescheiden huis-koortje op haar gitaar.

Beschikte ook koning Willem III over een goede zangstem, de stem van de kleine prinses Juliana werd geschoold door de destijds zeer vermaarde zangeres en zangpedagoge Catharina van Renès, bij de oudere Nederlanders nog bekend van het door haar geschreven Drie kleine kleutertjes. De prinses schreef graag verhaaltjes of gedichtjes, maar de zangles vond ze een verschrikking. Maar misschien hebben de lessen toch nog invloed gehad. Tijdens haar studiejaren in Leiden vertaalde Juliana een lied uit het Noors, dat gezongen werd tijdens de uitvaartdienst van haar moeder Wilhelmina, in 1962.

Gerard Joling

Tijdens het Kerst Muziekgala 2019 in Zwolle beluistert koningin Máxima het optreden van de Grootste Schoolband van Nederland, bestaande uit kinderen afkomstig uit alle provincies. Maar ook Wibi Soerjadi en Gerard Joling laten van zich horen. Ik vermoed dat dit zo’n 50 jaar geleden onmogelijk was geweest: het eerbiedwaardige koningshuis en populaire artiesten, kan dat wel? Inmiddels weten we dat het Oranjehuis dichter bij ‘de gewone man’ staat, ook al vertegenwoordigt ‘Geer’ niet altijd de smaak van de gemiddelde Nederlander. Daarbij heeft het Oranjehuis zich ook wel van de ‘lichte’ kant laten zien, met de optredens van prof. Pieter van Vollenhoven, die door middel van zijn pianospel veel geld bijeenbracht voor zijn Fonds Slachtofferhulp. De dit jaar overleden prinses Christina nam ooit in de studio met Rob de Nijs een kerstplaat op.

Draaiorgel

Muziek maken is een gezelschapsbezigheid. Het brengt samen, want alle stemmen en instrumenten moeten immers als één geheel klinken. In het paleisdepot loop ik dan ook regelmatig tegen muziekinstrumenten op. Zoals een harmonium, plechtig versierd met het gesneden en beschilderde Oranje-wapen, of een tamboerijn, die vermoedelijk afkomstig is uit de spelgoedverzameling van de nog piepjonge koningin Wilhelmina. In één van de paleiszalen stond tot voor kort de grote vleugel die de beroemde componist Franz Liszt bespeelde, en het aandoenlijke draaiorgeltje dat altijd in de Speelkamer van koningin Wilhelmina stond. Ooit was dit een geschenk van haar vader, de oude koning Willem III. Op latere leeftijd liet zij het draaiorgeltje wel eens overbrengen naar een zaal waar gasten met kinderen waren. In haar particuliere salon stond een prachtige witte vleugelpiano, die de ‘hofpianist’ voor haar bespeelde. Want aan geluid van de radio (“die helse machine”) had de koningin een grondige hekel. Bij deze vleugel kreeg prinses Juliana als meisje vioolles. Haar kostbare en zeldzame ‘Stradivarius’ heb ik jammer genoeg niet in ons depot gevonden…