Hoe zit het? Waarom hoeven buitenlandse automobilisten geen tol te betalen in Nederland?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom hoeven buitenlandse automobilisten geen tol te betalen in Nederland?

Waarom geen tol voor buitenlandse toeristen?

Wie met de auto op vakantie gaat in Europa krijgt in verschillende landen te maken met tolwegen of landelijke vignetten. Andersom hoeven buitenlandse automobilisten geen tol of vignet te betalen in Nederland. Dit lijkt krom, waar komt dit verschil eigenlijk vandaan? Er blijken verschillende redenen voor te zijn:

Belastingen brengen voldoende op

Ten eerste wordt de aanleg en het onderhoud van wegen in ons land bekostigd vanuit belastingen: motorrijtuigenbelasting (MRB), (aanschafbelasting) BPM en accijnzen op brandstof. In verhouding zijn de belastingen hier hoger dan de tol die in andere landen geheven worden. Aangezien dit voldoende opbrengt, is het niet nodig om buitenlandse toeristen te laten meebetalen.

Nederland minder afhankelijk van toeristen

Ten tweede is Nederland daarnaast sowieso minder afhankelijk van toerisme dan andere landen binnen Europa. Het aandeel toeristen op de weg is hier beduidend lager dan in andere landen. Hun bijdrage is daarmee ook minder bepalend dan in andere landen, waar buitenlandse automobilisten wel echt nodig zijn om de kosten voor de wegen op te brengen.

Tol- of vignetsysteem invoeren kostbaar

Een derde reden is dat invoeren van een tol- of vignetsysteem zo kostbaar is, dat de verwachting is dat het net zo veel kost als dat het oplevert. In het geval van een vignet is dat nog eens ongunstig voor onszelf ook. Mobiliteit-expert Tom Huyskens vertelt in de rubriek Alledaagse vragen dat “er een Europese wet is die zegt dat je binnen Europa elke weggebruiker op dezelfde manier moet belasten”. Dat houdt in dat wanneer toeristen voor een vignet in Nederland moeten betalen, Nederlanders bovenop de wegenbelasting en accijnzen ook voor een vignet zullen moeten betalen. En dat is geen wenselijke situatie.

Rekeningrijden in plaats van tol heffen

Bovendien zijn er al langere tijd plannen om het rekeningrijden in te voeren. Oftewel betalen naar gebruik. Met dat systeem betalen we niet langer vaste bedragen aan belasting, maar voor het aantal kilometers dat gereden wordt. Het plan is onder het afgelopen kabinet echter wel weer op losse schroeven komen te staan. Ook is er discussie of het, als het er ooit van komt, dan ook voor toeristen moet gelden. Als het aan de ANWB ligt, gaan we het in elk geval wel op die manier doorbelasten aan buitenlandse automobilisten. Rekeningrijden wordt in elk geval ook als een argument gebruikt, om nu geen andere systemen van geld innen meer te introduceren in ons land.

Vrachtwagenheffing start wel per 1 juli 2026

Per 1 juli 2026 komt er al wel een vrachtwagenheffing in Nederland. Nu geldt er nog een eurovignet voor zware voertuigen, oftewel een speciale belasting voor zware vrachtwagens. Maar vanaf dan betalen chauffeurs van vrachtwagens van meer dan 3,5 ton net als in de landen om ons heen een bedrag per gereden kilometer. Dit geldt voor snelwegen en een aantal provinciale en gemeentelijke wegen. Hoe zwaarder de vrachtwagen en hoe hoger de uitstoot, hoe hoger het tarief. Naast het vervallen van het eurovignet wordt de motorrijtuigenbelasting voor vrachtwagens dan tot ongeveer het Europese minimum verlaagd.

Op deze plekken moet er wel tol worden betaald in Nederland

Helemaal tol-loos is ons land ook weer niet. Voor een aantal tunnels en 1 brug wordt wel tol geheven: de Kiltunnel (Dordrecht – ’s Gravendeel), Westerscheldetunnel (Zeeuws-Vlaanderen – Zuid-Beveland: alleen bussen en vrachtwagens, sinds 30 december 2024 personenauto’s niet meer) en de Blankenburgtunnel (Maasdeltatunnel). Daarnaast voor niet-inwoners voor de tolbrug in Nieuwerbrug. Het tarief is op het moment van schrijven slechts 0,50 euro, maar let wel: dit moet contant worden betaald.

(Bron: Archief, Alledaagse Vragen NPO Radio 1, AD, Autoweek, Rijksoverheid, ANWB. Foto: ChiccoDodiFC / Shutterstock.com)