De Nederlandse taal verloedert
Publicatiedatum: 12 januari 2018
Ouderen beklagen zich massaal over de verloedering van de Nederlandse taal, blijkt uit onderzoek onder het MAX Opinie Panel. Er is grote ergernis over slordige taal als “die meisje” en “me moeder”, maar ook over chat-, straaten managementtaal. En niet te vergeten: altijd weer dat Engels!
Soms krijgt Jory de Greef-de Rijcke (79) uit Almaar gewoon de rillingen van de slechte en slordige taal om haar heen. “Dan zegt iemand met toch echt wel enige opleiding ‘ik besef me’ in plaats van ‘ik besef’ of ‘ik realiseer me’. Vréselijk vind ik dat. En als ik hoor zeggen ‘hun vinden’, dan moet ik me echt bedwingen om de spreker niet te verbeteren.” De gepensioneerd gemeenteambtenaar behoort tot de grote groep ouderen die vindt dat de Nederlandse taal verloedert. “Vroeger kon je als ambtenaar nog weleens een mooie zin maken van 3 of 4 regels. Daar kon ik dan echt wel van genieten.” Er klinkt een diepe zucht. “Daar hoef je nu niet meer mee aan te komen. Het is allemaal kort, slordig en vol fouten en afgebroken zinnen.” De diepe zucht klinkt ook bij Astrid de Boer (62), secretaresse op een advocatenkantoor in Den Haag. “Dan hoor je mensen zeggen ‘een aantal kinderen zijn’ in plaats van ‘een aantal is’. Tenenkrommend! Of allerlei stopwoordjes van de straat. Dan noemen jonge mensen bij ons op kantoor iets leuks ‘vet’. Wat een walgelijk woord. Echt, ik kan me zo ergeren aan wat ik aan taal tegenkom!”
Klachten zijn van alle tijden
Zeer herkenbaar, al die ouderen die zich beklagen over de teloorgang van de Nederlandse taal, zegt hoogleraar en taalkundige Marc van Oostendorp. “Maar het is van alle tijden. Zo ver als we kunnen terugkijken, doen mensen al hun beklag over de veranderende taal. Dat was bijvoorbeeld ook zo toen het Latijn uiteen viel in het Frans en Italiaans.” Als wetenschapper weet Van Oostendorp als geen ander dat een gezonde, levende taal verandert. Toch merkt hij zelf ook steeds meer dat jongeren dingen anders zeggen. “En dat voelt zo aan de vooravond van mijn vijftigste verjaardag niet altijd lekker. Het is als met muziek. Dan zeg ik: Doe Maar, dat was nog echte muziek. Maar wat tegenwoordig voor muziek moet doorgaan…” Het is volgens de taalkundige logisch dat vooral ouderen taalverloedering ervaren en daar een naar gevoel bij hebben. “Taal is het eerste dat je leert op school. De generatie die nu ouder wordt heeft er veel moeite in gestoken om zich alle regeltjes eigen te maken. Als die er dan opeens niet meer zo toe doen, geeft dat een gevoel van buitengesloten worden, niet meer meetellen.” Taalkundige Jan Stroop (bijna 80) probeert mensen er graag van te overtuigen dat taalverloedering helemaal niet bestaat. “‘Hun hebben’, ‘me moeder’, ‘groter als’ en ‘het bedrijf die’ zijn aantoonbaar normale grammaticale verschijnselen.”
Vandaar dat ze volgens Stroop zo succesvol zijn. “Wat echt ongrammaticaal is, krijgt geen Nederlander over zijn lippen.” Van Oostendorp: “Wist je dat Anne Frank in haar dagboeken al ‘hun hebben’ gebruikte? Dat was een van de eerste vindplaatsen, driekwart eeuw geleden geschreven. En P.C. Hooft, toch ook niet de minste, had het in de 17de eeuw al over ‘me moeder’.”
Joke Kortekaas:
“Ik lees met een rood potlood de krant”
Een taalfreak, noemt Joke Kortekaas (79) uit Nieuwegein zichzelf. “Ik lees heel veel en ben lid van leesclubs. Als ik schrijf, probeer ik dat altijd in zo goed mogelijk Nederlands te doen.” Ze stoort zich ontzettend aan taalfouten. “Tegenwoordig kun je met een rood potlood de krant lezen.” Soms verbetert ze kinderen als die volgens haar wat betreft taal uit de bocht vliegen. “‘Kom is hier’ of ‘groter als’? Vreselijk!” Joke snapt ook wel dat de taal verandert. “Dat vind ik ook niet zo erg. Ik kan ook wel lachen om zoiets als ‘ff’ in plaats van ‘even’. Het is de slordige wijze waarop men ermee omgaat die me irriteert.” De oorzaak van de taalverloedering ligt volgens haar voor een deel in slecht onderwijs. “Het is zorgelijk. Ik lees nu stukjes van Vondel of het Wilhelmus. Straks kunnen we allerlei teksten niet meer lezen, of begrijpen we elkaar niet meer.”
Wen er maar aan
Volgens Stroop geven de zogenoemde ‘taalfouten’ van nu zicht op de taal van de toekomst. Anders gezegd: wen er maar aan. Dat waar velen zich nu aan ergeren, is straks gewoon Nederlands. Dat leert de geschiedenis. “Daarom geef ik ouderen die zich ergeren aan zogeheten taalverloedering één advies: maak je niet druk. Want zo erg is het niet.” Taalliefhebster Jory de Greefde Rijcke gruwt bij de gedachte. “Taal mag echt wel veranderen, maar dit is het paard achter de wagen spannen en belonen wat slordig, onverzorgd en fout is.” Astrid de Boer zet het nog steviger aan: “Als je dus maar lang en vaak genoeg iets fout doet, mag het uiteindelijk? Nou, fraaie boel”, zegt de secretaresse, die vreest dat met de taal de hele maatschappij zal verloederen. “Want dan gaan met de taal ook allerlei omgangsvormen die we nu nog fatsoenlijk vinden, overboord.”
Ria Mulders:
“Zelfs leerkrachten kunnen niet spellen”
Ria Mulders (61) uit Almere ergert zich ‘gigantisch’ aan de taalverloedering. “Er blijft gewoon niks van het Nederlands over als het zo doorgaat”, zegt de buschauffeur die op Schiphol werkt. “Dan hoor ik collega’s praten of zie ik wat van ze voorbijkomen op Facebook. ‘Hun doen’ zus of ‘me baas’ zo. Dan denk ik: dat heb je toch anders geleerd? Het is allemaal dat ‘popie-jopie’ taalgebruik.” Volgens Ria komt de taalverloedering voor een deel door internet en de sociale media: alles wordt kort, achteloos en haastig opgetikt. En het taalonderwijs is ook niet meer wat het geweest is. “Ik ken een leraar die ‘jou’ schrijft als het als bezittelijk voornaamwoord met een ‘w’ op het eind moet. Tja, als het daar al misgaat, wat mag je dan nog van de kinderen in zijn klas verwachten?”
Taalpolitie
Een duidelijke meerderheid van het MAX Opinie Panel vindt dat overheid, instanties, pers en omroepen ten strijde moeten trekken tegen taalverloedering, in elk geval door zelf het goede voorbeeld te geven. Dat gebeurt volgens veel ouderen nu niet, of te weinig. Menigeen ergert zich aan het taalgebruik op radio en tv, of aan alle fouten in kranten en tijdschriften. Taalkundige Van Oostendorp snapt die roep om een offensief voor behoud van de taal wel. “Alleen, wat wil je dan? Een taalpolitie? De knoet erover bij een taalfout? Daar is geen beginnen aan. Kijk naar Frankrijk waar een club van ‘onsterfelijken’ met hun Académie Française de rest van de bevolking de nieuwe woorden en taalregels voorschrijft. In de praktijk houdt niemand zich eraan.” Zo’n taaldictaat kan bovendien averechts uitpakken, denkt Van Oostendorp. “Als je bijvoorbeeld op de publieke omroep alleen nog de officiële taal toestaat, dan drijft die taal af van de mensen die je juist wilt bereiken. Uiteindelijk zit je dan met een dode taal.”
Website tegen taalverloedering
Op zijn website en op Twitter trekt tekstschrijver en taalpurist Herman van der Singel ten strijde tegen wat hij ziet als de verloedering van de Nederlandse taal. De ene keer schrijft hij over de verengelsing die hem een gruwel is: ‘Ik ga shoppen dus ik check ff wat er in de sale is’. Een andere keer gaat hij tekeer over het gebruik, te pas en te onpas, van onzinnige stopwoordjes als ‘eigenlijk’, ‘zeg maar’ ‘absoluut’ en ‘weet je’. “Het komt voort uit ergernis over wat ik allemaal zie of hoor.” De verloedering komt volgens Van der Singel vooral door onverschilligheid. “Een grote groep kan het gewoon echt niet schelen of iets qua taal klopt of niet.” Daarnaast is er de digitalisering. “Mensen varen blind op de spellingchecker op hun computer. Daar krijg je al die overbodige spaties van.” Ook signaleert de tekstschrijver dat autochtone Nederlanders straattaal overnemen. “Daar wordt het Nederlands ook niet altijd mooier van.” Op zijn website gebruikt hij bewust niet zijn eigen naam (die wel bekend is bij de redactie van MAX Magazine), ook omdat hij geen zin heeft in gedoe. “Soms bedanken mensen me als ik hen wijs op een taalfout. Maar een volgende keer zeggen ze weer: ‘Zeg, zijn we weer op school?’ Het ligt soms gevoelig.”
Uitkomsten MAX Opinie Panel
De uitkomsten van het MAX Opinie Panel liegen er niet om. Maar liefst 84 procent van de ondervraagden vindt dat de Nederlandse taal verloedert. Een overzicht van de overige uitkomsten en de grootste ergernissen leest u in het artikel De Nederlandse taal verloedert; overheid, treed op!
(Bron: MAX Magazine)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Waar ik me aan erger, is het aangeleerd spraakgebrek, dat tegenwoordig gebezigd wordt, en wel dit: De “R”, die verpakt wordt in de “W” vooraf en achteraf. Dat klinkt ongeveer zo: Waawrwmee kwrwab je weewrw wrwode verwrwf af. Dit fenomeen stak de kop op in de jaren dertig, toen een wijsneus, dit spraakgebrek wilde opdringen aan de burger. Het werd lange tijd niets. Ik kan me herinneren dat in mijn klas op de lagere school een kind uit een spijtoptand emigrantengezin uit Canada, zijn intrede maakte. Dit kind had dit spraakgebrek en moest een paar keer per week onder schooltijd naar de logopedist om dit spraakgebrek af te leren. … Opnieuw kwam dit spraakgebrek in de belangstelling met het koor, “Kinderen voor Kinderen (Kindewrwen voowrw Kindewrwen) welke een plaat op de markt bracht, in 1963, opnieuw met dit spwrwaakgebewrwk. En weer werd dit spraakgebrek lange tijd niets. Maar na de eeuwwisseling stak het plotseling weer de kop op. En wel in die mate dat het merendeel van de kinderen, dit spraakgebrek bezigt. Ik ken kinderen, die van de ene op de andere dag, overschakelde op dit spraakgebrek. … Het is zelfs zo populair dat Televisie medewerkers les krijgen om dit spraakgebrek te bezigen. Den daarbij aan mevrouw Simons, de Surinaamse journaal presentator. Ze begon met het kenmerkend Surinaams accent en na 2 jaar spraakles heeft ze spraakgebrek al aardig onder de knie. Een ander voorbeeld is de wielrenner, van Moorsel, die weggestuurd werd uit het programma over anorexia nervosa, vanwege haar Brabants accent. Ze zit nu ook al weer 2 jaar op spraakles, om het spraakgebrek aan te leren. Hoe ziek kan een samenleving zijn.
Hallo,
Wat bedoelt u met de “w’ die verpakt wordt? In grote delen is het gemeengoed om de ‘r’ niet als harde ‘r ‘uit te spreken, en dat is geen verloedering van de taal maar historisch zo bepaald. Beneden de rivieren lukt het vaak niet om een r als zodanig uit te spreken. Ik woon al geruime tijd in het midden des lands maar sommige woordklanken blijven behouden en ik vind dat is de charme van de taal. De Nederlandse taal is bovendien voortdurend in beweging en wordt van alle kanten beïnvloed. Andere culturen spreken als zodanig hun eigen variatie op het Nederlands.
Beetje negatieve berichtgeving over ouderen. Beklagen zij zich of merken zij op dat het taalgebruik anders is en wordt ofwel in ogen van velen verloederd? Dit zijn niet alleen maar de ouderen! Ook van jongeren hoor ik dat wel.
Lieve help, wat ’n lap tekst. En wat een ergernis en frustratie allemaal. Enkel omdat we niet allemaal neerlandicus zijn en taal niet statisch blijkt. ik herinner me de kritiek op het lezen van de Donald Duck of de Pep. Hoe dat tot taalverarming zou leiden, immers is het plaatjes kijken geen stimulans voor de verbeelding en zijn de tekstballons slecht gevuld. Nou… Flauwekul! Taal is altijd aan beweging onderhevig. Noem ’t ontwikkeling, evolutie. En we leven in een vooral door beeld bepaalde wereld. Dus vast te houden aan het oorspronkelijke Nederlands is een soort onmogelijkheid. Voor de echte liefhebber, danwel beoefenaar van het “klassieke” oorspronkelijke Nederlands als van Bomans of Carmiggelt of zo iemand, zal het “volgen van de regeltjes” tot een soort kunstvorm worden verheven. Dat lijkt me trouwens al ’t geval. Veel belangrijker is aandacht voor contactverloedering. U gelieve mij al mijn taalfouten tot nu te vergeven, ze waren niet frustrerend of boosmakend bedoeld. Wel talrijk!
Een spraakgebrek aanleren heeft niets te maken met een Neerlandicus. De R is nooit bedoeld om te verpakken in een andere letter. Dat is een uiting van gekte, zoals de modewereld al een paar keer probeert om ondergoed over bovenkleding te dragen. Streektaal of dialect, is de meest normale uiting van taalontwikkeling en juist streektaal moet in Nederland onderdrukt worden. Het is zelfs zo grof, dat iemands carrière belemmerd wordt door gebruik van streektaal. Zeker bij Radio en Televisie, daar mag alleen ABN gesproken worden in combinatie met het spraakgebrek. De uitsluiting van streektaal is pure cultuurverarming. In Belgie daar in tegen, is men trots op streektaal. Daar hoor je allerlei dialecten op radio en Televisie. Daar wordt niemand naar spraakles gestuurd of een carrière geweigerd, vanwege een dialect.
Het maken van vele fouten in spreektaal en schrijftaal, is gedeeltelijk het gevolg van slecht onderwijs. De kwaliteit van onderwijs is al 50 jaar aan het afnemen en dat hoor je aan het taalgebruik bij jongeren, méér als bij ouderen. … Nog een oorzaak van slechte taalontwikkeling is, de stress waarin kinderen opgroeien. Veel kinderen hebben een leerachterstand opgelopen doordat gezinnen uit elkaar vallen door echtscheiding en werkloosheid en kinderen concentratieproblemen ondervinden. Logisch, als je bedenkt, dat al die kinderen, de gehele dag piekeren over de relatiemoeilijkheden van hun ouders i.p.v. (samen met hun ouders) hun huiswerk maken en (taal)spelletjes doen. Een andere oorzaak van slecht taalgebruik is, de algemeen afnemende intelligentie van kinderen in kansarme leefomgevingen. Doordat kinderen al generaties lang emotioneel verwaarloosd worden en hele dagen voor de televisie hangen of met een mobiele telefoon in de weer zijn, wordt de taalvaardigheid ernstig belemmerd. Daarnaast heb je nog het algemeen drugsgebruik onder jongeren, die door het slikken van pillen en het roken van drugs, de ontwikkeling van hun hersencapaciteit belemmeren. En onderschat het probleem niet van de nieuwe Nederlanders, die een ernstige taalachterstand hebben. Vaak verergerd door culturele verschillen, waarbij meisjes niet hoeven (mogen) leren en in die gezinnen een andere taal gebezigd wordt, als het Nederlands.
Meneer Boosterwijck beschrijft hier eigenlijk zijn ongenoegen over de verloedering van de Nederlandse cultuur. Dat zaken als slecht onderwijs en opgroeien in armoede, emotionele verwaarlozing aan het thuisfront, leiden tot algehele verarming, verslechtering. Niet enkel die van onze taal. En dat is natuurlijk een jammerlijke waarheid. Las een handgeschreven brief van een achterkleinzoon aan zijn overgrootvader. Hartstikke vol zeer charmante taalfouten. De brief was prachtig. Had van de week een taalkundig zeer lastig gesprek met een Iraanse mevrouw, ben er nu nog aangedaan van. Van de inhoud. Niet van de vele spreekfouten.
mééŕ dan* 😉
Ben het er helemaal mee eens. Vroeger was er nog een corrector bij de krant, bv mijn vroegere kennis Okko Reussien die bij het Handelsblad werkte (en later de Stichting AAP oprichtte). Hij was geweldig in de Nederlandse taal en van hem winnen met scrabble was lastig! Wat een woordenschat!
De laatste jaren lees je zoveel vreemde afkortingen en taalfouten in de kranten.
We vragen ons wel eens af: is er niemand meer die dat controleert? Of is de controle helemaal afgeschaft?
Maar de vorige reacties lezend: dezelfde ervaringen!
Het is echt droevig.
Of moeten we het zien als de ‘veranderende taal in de loop van de geschiedenis’…?
Ach dat ergeren is het probleem nog niet eens zo. Dat kan je soms zomaar overkomen, al is het niet praktisch. Echter al die verongelijktheid en dat bozige zeuren, dát is storend. Ik bezig ook graag correct Nederlands, maar dat geeft me nog niet het recht om dat van anderen te eisen. De wereld gaat echt niet anders draaien van ‘fout’ Nederlands.
’t Valt me op dat u wel verwijst naar een website van een taalpurist, die meeklaagt over zogenaamde taalverloedering, maar niet naar een website van iemand die er verstand van heeft en waar je nog iets kunt leren.
Waarom wordt de reactie waarin ik m’n website vermeld, niet geplaatst? Zie ook mijn vorige reactie.
Straattaal van jongeren is inderdaad walgelijk. … Alles is Vet, of Super, of Kei gaaf. En dan heb je nog de blonde jongens, in Rotterdam, die met een Marokkaans accent spreken. De randdebielen! …
Randdebielen??????????? Is dat geen straattaal?
En wat dacht U van: kun jij dit even doen? Of: jij kunt dat niet. Jij is 2e persoon enkelvoud dus “kan”.
Tijdens talkshows wordt steeds meer grove taal gebruikt of flink gevloekt. Veel Engelse bewoordingen worden gebruikt, zelfs in ondertiteling op TV.
En dan maar niet te vergeten de “schuttingwoorden”. Het is allemaal zó gewoon geworden dit taal gebruik.
En…………………..weet U nog wat een komma is die, of helemaal niet wordt geplaatst óf op een verkeerde manier?
Jij kunt is correct Nederlands. ” Zie WikiWoordenboek:
1. Bij de jij-vorm wordt in de schrijftaal meestal kunt gebruikt. Jij kan kan ook, maar is informeler. Indien de jij-vorm gebruikt wordt in de zin van men is echter kan meer gebruikelijk:
Je kan dat ook anders doen.
Bij inversie is de vorm kun gebruikelijk:
Kun je me even helpen?
artikel al van 5 jaar geleden en nog niets veranderd, integendeel! na en naar worden nu óók omgewisseld. voltooid deelwoorden worden zelfs in de media compleet ter plekke bedacht. zinnen worden vaak niet afgemaakt en er volgt dan 1 vloed aan onbegrijpelijk gebrabbel. praat iemand wèl verstaanbaar en begrijpelijk NL’s dan wordt die constant bruut onderbroken of totaal afgekapt. ik gooi de radio vaak geërgerd uit, het is gewoon absoluut niet meer te doen! mensen begrijpen elkaar niet eens meer en doen daar ook hélemaal geen moeite voor. alles moet maar vanuit de NL’ers komen, wel: ik ben verre van Europeaan, al lang géén NL’er meer en mijn identiteit is nog steeds de oerdegelijk Hollandse………………… ik ken veel talen en dialecten, maar gebruik die wanneer ik dat nodig vind, bijv. als ik ’t verkies om me elders te begeven! ik kan mij niet constant conformeren aan de grilligheid van anderen.