Hoe zit het? Waarom dreigt 2026 een ‘ravijnjaar’ te worden?
Publicatiedatum: 9 oktober 2023
Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom dreigt 2026 een ‘ravijnjaar’ te worden?
Wat wordt bedoeld met ‘ravijnjaar’?
Het woord is in 2023 nog niet in de Dikke Van Dale verschenen. Maar in de cultuursector en de lokale politiek is het wel degelijk al vaak gevallen. Daar zijn de vooruitzichten voor 2026 namelijk onzeker. Niet alleen lokale overheden, maar ook de Museumvereniging vreest dat 2026 zo’n ravijnjaar wordt.
Dit vooruitzicht op een ravijnjaar heeft, simpel gezegd, te maken met veranderingen in het gemeentefonds en provinciefonds. In deze fondsen wordt landelijk overheidsgeld verdeeld, dat gemeentes en provincies vervolgens kunnen besteden. Hoeveel geld er in deze fondsen zit, hangt af van de uitgaven die de landelijke overheid doet. Maar vanaf 2026 vervalt deze koppeling, waardoor er hoogstwaarschijnlijk minder geld in het gemeente- en provinciefonds belandt.
Hoeveel geld gaat er na 2025 naar gemeentes en provincies?
Gemeentes en provincies kunnen wel vooruitkijken tot 2025, maar het is nog niet geheel duidelijk hoe het daarna zal gaan. Rijksoverheid heeft inmiddels beloofd om in 2026 een extra bijdrage van 1,1 miljard euro uit te trekken. Desondanks vrezen de gemeentes voor een collectief tekort van ongeveer 3 miljard in 2026, dat in hun ogen dus een ravijnjaar dreigt te worden. “In de 6 jaar dat ik wethouder ben, heb ik nog nooit zo’n onzeker toekomstperspectief meegemaakt”, citeert de website Binnenlands Bestuur Dennis Bouwman, inmiddels vertrokken bij de gemeente Nieuw-Drenthe. Hij wijst op de problematiek rondom woningbouw, energie, zorg en bestaanszekerheid. “Bijna al die opgaven liggen bij ons als gemeente. Maar wij hebben geen idee of er over een paar jaar nog wel voldoende geld is”, vertelt de ex-wethouder.
Hoe staat de cultuursector ervoor, met het ravijnjaar in zicht?
En dit kan grote gevolgen hebben voor de cultuursector, die deels afhankelijk is van bijdragen door van gemeentes en provincies. Musea en andere culturele instellingen hebben het al moeilijk gehad tijdens de coronapandemie. In 2022 is een hersteljaar geweest, met in totaal 23,5 miljoen museumbezoekers. Maar het aantal bezoekers zit nog niet op het niveau van voor corona. Bijna de helft van de Nederlandse musea, vooral de kleinere vestigingen, kampt met financiële problemen. Het ravijnjaar 2026 kan voor een volgende klap zorgen, door noodzakelijke bezuinigingen bij gemeentes.
Gemeentes, provincies, musea en andere culturele instellingen kijken dus bezorgd vooruit naar 2026. Hoe het gemeente- en provinciefonds er precies uit gaan zien, wordt waarschijnlijk pas na de volgende Tweede Kamerverkiezingen (22 november 2023) duidelijk. Wat kunt u in de tussentijd doen om musea te ondersteunen? Een bezoekje brengen, is het meest voor de hand liggende antwoord. MAX vakantieman deelt regelmatig museumtips, ook voor een uitje met uw (klein)kinderen.
(Bron: MAX vakantieman, Binnenlandsbestuur, Centrum voor Lokaal Bestuur, Vereniging Nederlandse Gemeenten, De Volkskrant, Het Parool, Financieel Dagblad, RTV Noord, Rijksoverheid, Museumvereniging, Omroep Horst aan de Maas. Foto: Rob Engelaar/ANP)
