Onnodig gebruik medicijnen in de zorg

Mensen met dementie of een verstandelijke beperking krijgen nog te vaak psychofarmaca bij onbegrepen gedrag. Dat constateren cliëntorganisaties, onderzoekers, ministerie van VWS en IGZ. Psychofarmaca zijn medicijnen die aangrijpen op het centrale zenuwstelsel en werkzaam zijn tegen psychische aandoeningen.

In de praktijk van de ouderenzorg en de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking worden psychofarmaca veel ingezet om probleemgedrag te onderdrukken of als vrijheidsbeperking. Uit onderzoek blijkt dat deze medicatie te vaak, te lang en ten onrechte wordt voorgeschreven.

Negatieve invloed op de kwaliteit van leven

Psychofarmaca beïnvloeden weliswaar het gedrag, maar hebben ook schadelijke bijwerkingen, zoals sufheid, minder goed kunnen lopen en risico op vallen. Bij langdurig gebruik hebben psychofarmaca een negatieve invloed op de kwaliteit van leven van de cliënt en/of vormen een bedreiging voor zijn gezondheid.

Eén op de drie bewoners met dementie of een verstandelijke beperking krijgt antipsychotica voorgeschreven. Deze aantallen kunnen en moeten minder. “Het gebruik van psychofarmaca bij ouderen is een punt van zorg”, aldus forensisch patholoog Frank van de Goot op NPO Radio 1. “In de zorg hebben ze soms te maken met een bejaarde groep dementerenden, die moeilijk, agressief of ontremd kunnen zijn. Door medicatie te geven wordt de boel controleerbaar. De medicatie vlakt alles wat af, mensen worden beter handelbaar. Maar aan de andere kant werkt het als een demper, een verslapper. Mensen kunnen zich sneller verslikken, vallen eerder, en het risico op bijvoorbeeld een hersenbloeding is groter dan zonder de medicatie. Er is nog te weinig onderzoek naar gedaan, maar we behandelen mensen soms dood. Als we meer onderzoek doen, durf ik zonder twijfel te zeggen dat er meer onnodige medicijn doden aan het licht komen.”

De oplossing

Uit wetenschappelijk onderzoek en uit ervaringen in de praktijk blijkt dat oneigenlijk gebruik van psychofarmaca op een verantwoorde manier kan worden teruggedrongen. Dit kan onder andere door eerst alternatieve oplossingen in te zetten, zoals dagbesteding, andere bejegening en gestructureerde activiteiten.

“Normaal met ouderen omgaan kan een oplossing zijn,” aldus Frank van de Goot. “Zet goed opgeleid personeel neer en dring het gebruik van dit soort middelen terug. Er moeten dan wel meer handen aan het bed. Dit stelt ons voor een belangrijke keuze: wat accepteren we als hoogopgeleid land? Offeren we een stel ouderen op omdat we het allemaal goedkoper willen maken? Of gaan we terug naar de basis van onze zorg, dat we iedereen het leven willen geven waar men recht op heeft?”

Kennisinstituut Vilans lanceert het project voor vermindering van psychofarmaca. Meer informatie hierover vindt u op de website van Vilans.

Geef een reactie

Reacties (5)

    Essy says:

    Mensen met dementie kunnen soms niet zonder psychofarmica door agressie ! Ben van mening dat je per individu moet bekijken . Nu wordt bij ons in het verpleeghuis alles gestopt omdat dat moet van de regering ( zo zegt onze arts ) gevolg : agressie naar ons mede bewoners en familie leden je haalt alles uit de kast om onbegrepen gedrag ( wat niet onbegrepen is maar psychische ) te verminderen maar het word erger ipv beter terwijl met een antipsychotica medicatie deze bewoner zich goed en prettig kon voortbewegen in onze groep dementerende bewoners! Ik zeg kijk naar de mens !

      oosterwijck says:

      Ik heb geen verstand van behandelmethodes bij agressie door dementie, maar als dit probleem kan worden verzacht door de juiste medicijnen, in de juiste hoeveelheid, zou je denken: dat het toedienen van medicijnen de enige juiste methode is. Als deze methode door de overheid wordt verboden, is er meer aan de hand. … Het kan zijn dat er sprake is van oneigenlijk gebruik (om de mensen zo rustig mogelijk te houden) lekker makkelijk voor de verplegers. … Of het betekend juist, de sfeer zo onaangenaam mogelijk te maken, zodat de vraag naar plaatsing in de verpleeghuizen afneemt. En het animo, om te willen werken in een verpleeghuis afneemt. … Dit schreeuwt om een diepgaand deskundig onderzoek en een intensieve controle op medicijngebruik bij dementerenden. Vaak kan agressie bij dementerenden, worden verminderd door bezigheden, zoals: zingen spelletjes doen en lichamelijke oefeningen. Ik hoor alsmaar dat er een tekort aan personeel is en een tekort aan geld is om deze intensieve zorg te verlenen. En die omstandigheden zijn in strijd met het overheidsbeleid, die alsmaar roepen dat er bezuinigd moet worden. Als we nu eens beginnen met het wegsturen van deze kapitalistische regering, die alleen maar verkondigen dat de rijken beschermd moeten worden, tegen alles en iedereen die inactief geworden is en geen winst oplevert. Ik denk dat we een betere maatschappij krijgen als we Groen (Klaver) een kans geven in samenwerking met de SP. Geef de VVD, D66 en de PvdA (partijen van de uitverkorenen) absoluut niet meer de kans om het Amerikaans maatschappijsysteem hier te handhaven. De eerst volgende missie, van de uitverkorenen, is om gezondheidszorg voor iedereen af te schaffen. Ze zijn al bezig om een muur te bouwen rond Europa (net als rond Israel) en iedereen uit te sluiten die geen winst oplevert. Mensen wordt wakker, … denk om uw zaak.

    oosterwijck says:

    Oneigenlijk gebruik van medicijnen is niet alleen een probleem in verzorgingshuizen, het is een algemeen probleem. Artsen adviseren ook medicijnen aan aan andere patienten/klanten. In mijn situatie, een senior van 62-jaar oud (mijzelf en mensen in mijn omgeving) krijgt iedereen (preventief) anti cholesterol, bloedverdunners en bloeddrukverlagende middelen aangeboden. Ik wordt elk jaar gecontroleerd middels een bloedonderzoek en mijn cholesterol is altijd binnen de norm, evenals mijn bloeddruk. Toch wordt getracht, mij medicijnen aan te praten, met het argument, dat ik dan niet meer op hoef te letten, op mijn voedsel (de hoeveelheid en gezond voedsel). Ook hoor ik heel vaak over aanbieden van anti depressivia. Mijn inziens is dit een gevolg van het ingesteld eigen risico. Mensen betalen de geadviseerde medicijnen immers uit eigen zak en de farmacieproducenten verdienen daar goed aan. Ook heeft dit tot gevolg dat de genoemde medicijnen in Nederland duurder zijn als in de omringende landen, waar geen eigen risico geldt. Het prijsverschil kan oplopen tot 400%. Een beter systeem is, om het eigen risico af te schaffen, de omzetpremie voor artsen af te schaffen en een betere controle over de vraagprijzen van medicijnen. Ik heb al diverse keren de tweede kamer benaderd met een bewijs dat bepaalde medicijnen in Nederland 400% duurder zijn als in Belgie, Maar er is geen interesse om deze oplichting/flessentrekkerij aan te pakken. En maar klagen dat de gezondheidszorg zoveel geld kost. Met als enige oplossing, … het eigen risico opnieuw verhogen

    hulpje says:

    Er wordt gesteld dat dagopvang een goede oplossing kan zijn maar ook daar kunnen zich heel veel problemen voordoen zodat er toch via extra medicatie een oplossing gezocht wordt. Zelf ben ik 30 jaar apothekersassistente geweest en ik heb 10 jaar voor mijn jong-dementerende man gezorgd en ben altijd heel argwanend tegen zulke medicatie geweest maar in geval van weglopen,verdwalen hallucinaties en hele erge stemmingswisselingen ga je er toch anders over denken.
    Mijn man werd opgenomen in een verpleeghuis en wij hebben toen samen nog aardig onze draai hervonden maar hij miste heel erg zijn thuis dus als ik wegging was er veel verdriet.
    na 2,5 maand verpleeghuis waar hij voortreffelijk werd verzorgd werd hij steeds depressivier en riep alsmaar:
    ik wil dood en liet zich dan huilend op de grond vallen .Ondanks lichte medicatie en door een psychose zware medicatiej begreep hij helemaal niets meer kon niet meer slikken en is na een week van alsmaar proberen hem gerust te stellen en 1 op 1 begeleiding heel plotseling overleden aan een acute longontsteking.Wij hadden al jaren hiervoor een niet reanimeren verklaring ingediend bij de huisarts en een behandelverbod en na 4 maanden verpleeghuis waar hij ,dat moet ik nogmaals zeggen heel goed behandeld werd is hij op 70 jarige leeftijd overleden aan die longontsteking die waarschijnlijk ontstaan is omdat hij zich verslikt heeft bij pogingen hem te laten drinken.
    Nu leef ik dus verder met het gemis van mijn man en denk heus wel eens :Als we hem nou eens geen medicijnen hadden gegeven dan had hij misschien nog geleefd.
    Maar nogmaals, wij stonden met de rug tegen de muur alles ging in goed overleg en ik moet er mee leren leven .

    Lovelyangel57 says:

    Goedemorgen,
    Wil hier graag even op reageren.
    Ben dus al meer dan 2 jaar contact persoon voor mijn tante die dit jaar 87 is geworden.
    Er was nooit wat aan de hand kon altijd goed met haar praten, en ja ze is dementerende.
    Nu werd er vanuit de zorg en door haar hulp gezegd dat ze stemmings- stoornissen had.
    Wij als familie hebben daar niets van gemerkt.
    Maar vanaf december 2017 kreeg zij het medicijn Haloperidol.
    Ze kreeg op een gegeven moment 2 x 2 tabletjes per dag.
    Dit maakte haar zo suf dat ze niets meer kon.
    Zij had deze medicijnen eigenlijk niet nodig.
    Nu zit ze op een gesloten afdeling waar zij niet thuis hoort
    En krijgt ze dit medicijn helemaal niet meer???
    Ben dus van mening dat dit goed onderbouwd moet worden voor alle mensen die zoiets krijgen toegediend.
    Hoop dat de zorg maar ook de andere mensen die hiermee te maken krijgen, goed in de gaten houden of dit wel zo nodig is voor de dementerende mensen. Ze zijn niet allemaal agressief. Als je maar goed en met respect met ze omgaat.