Intrusies: waarom u soms ineens rare of extreme gedachten krijgt (en wat u hieraan kunt doen)
Publicatiedatum: 1 september 2025
Bijna iedereen heeft wel eens vreemde of nare gedachten. Vaak komen ze ongewenst en onverwachts. Zulke opdringerige gedachten heten intrusies. U kunt hiervan schrikken, maar het is heel normaal en u bent niet de enige. In dit artikel gaan we er dieper op in en leggen we ook uit hoe u met dit soort gedachten om kunt gaan.
Wat zijn intrusies?
“Een intrusie (Latijns voor binnendringen) is een gedachte die zich aan je opdringt’’, legt Menno Oosterhoff, psychiater gespecialiseerd in dwangstoornissen uit aan het AD. Deze gedachten gaan vaak over iets beschamends en/of weerzinwekkends. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat meer dan 90 procent van de mensen ze heeft.
Intrusies kunnen overal over gaan. U buigt zich bijvoorbeeld liefdevol over uw hulpbehoevende moeder en ineens flitst het beeld door uw hoofd hoe u haar zou kunnen verwonden. Tijdens een verjaardag denkt u eraan om uw neef te zoenen of op straat komt de gedachte in u op om kauwgom van de grond in uw mond te doen.
Extreme gedachten kunnen soms zomaar in u opkomen. Vroeger dacht men dat intrusies iets vertelden over verborgen wensen of verlangens. Volgens Oosterhoff is dat niet zo. Intrusies zijn volkomen normaal en ongevaarlijk, hoe vreemd of heftig ze soms ook lijken.
Neem intrusies vooral niet te serieus
De meeste mensen doen niets met dit soort gedachten en laten ze voorbijgaan. Voor sommigen is dat lastiger. Zij nemen intrusies juist erg serieus. Mensen met psychische klachten, zoals een depressie, kunnen hier meer last van hebben. Soms kan dit zelfs iemands dagelijks leven beheersen.
Onderzoekers denken dat de hersenen bij een stemmingsstoornis minder goed ongewenste gedachten kunnen wegfilteren. Door een negatief zelfbeeld geloven mensen sneller dat deze gedachten iets over henzelf zeggen. Ook bij een dwangstoornis (OCS) kunnen intrusies veel spanning geven.
Ze geven een waarschuwing af
Wanneer u last heeft van intrusies, kan het helpen om te begrijpen wat erachter zit. U moet intrusies volgens verschillende experts dan ook vooral zien als een waarschuwing. In gedachten maakt u eerst een voorstelling van wat er zou kunnen gebeuren. De gevolgen lijken zo heftig of naar, dat u het juist niet doet.
En daarnaast: het feit dat u beseft dat een intrusie vreemd, verwerpelijk of schokkend is, bewijst eigenlijk al dat u die gedachte nooit zult uitvoeren. Juist doordat u er met afschuw of schaamte naar kijkt, laat zien dat de gedachte niet past bij wie u bent of wat u belangrijk vindt.
Wat u verder kunt doen
Intrusies wegdrukken lijkt soms een voor de hand liggende oplossing. Maar daarmee bereikt u vaak het omgekeerde: hoe harder u een gedachte probeert te onderdrukken, hoe opdringeriger deze meestal wordt. Probeer maar eens niet aan een roze olifant te denken. Waarschijnlijk ziet u dan juist een roze olifant voor u.
Volgens Oosterhoff kunt u er het beste maar wat onverschillig mee omgaan. “Kijk met een neutrale blik naar je gedachten: daar heb je er weer een. Neem ze niet serieus, schenk er geen aandacht aan en laat ze rustig passeren.” Ook kan het helpen om te beseffen dat het volkomen normaal is om van tijd tot tijd kwade gedachten zonder enige betekenis te hebben.
Verder kan mediteren u soms helpen en bewegen is altijd een goed idee. Probeer in elk geval niet om situaties te vermijden: stoppen met autorijden omdat u bang bent dat u het stuur omgooit, niet op kraamvisite gaan omdat u bang bent dat u de baby iets aandoet. In dat geval neemt u uw intrusies veel te serieus en kan angst uw leven gaan beheersen.
Sommige voorbeelden van intrusies kunt u wellicht als heftig ervaren, zoals gedachten over geweld of suïcide. Heeft u dit soort gedachten en maken ze je ongerust? Dan kunt u (anoniem) contact opnemen met een hulpverlener van 113 Zelfmoordpreventie op nummer 0800-0113. Uiteraard kunt u ook contact opnemen met uw huisarts of iemand anders die u vertrouwt.
(Bron: Psychologie Magazine, AD, NPO Kennis, Het duiveltje van de geest van Lee Baer. Foto: Shutterstock)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Ik krijg af en toe ook zo’n extreme gedachte, namelijk dat de politici van het establishment met hun ondersteunende mainstream media en staatsomroep plots tot transparantie en integriteit overgingen, ik schrok me rot! Gelukkig bleek de realiteit als vanouds, toen ik ze op hun daden uit het verleden (dus wat hebben ze voor moties en amendementen ingediend, en waarmee stemden ze voor / tegen op punten die de bevolking aangaan), en niet op hun stupide kretologie in verkiezingstijd afrekende, dat zouden er meer moeten doen.