Hoe zit het? Waarom is het zwaar én raar om op een stilstaande roltrap te lopen?
Publicatiedatum: 3 juni 2025
Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom is het zwaar én raar om op een stilstaande roltrap te lopen?
Traplopen is gezond, maar niet iedereen kan dit altijd fysiek aan. Daarom is het soms een prettig alternatief om voor een roltrap te kunnen kiezen. Dan moet die het wel doen. Het komt echter regelmatig voor dat zo’n trap defect of om welke reden dan ook uitgeschakeld is en dat we dus op een stilstaande roltrap moeten lopen. En daar is iets geks mee aan de hand. Dit voelt opvallend zwaar én raar aan. Hoe zit dat?
Waarom voelt lopen op een stilstaande roltrap zo zwaar aan?
Er zijn verschillende redenen waarom het lopen op een stilstaande roltrap zo zwaar en raar aanvoelt. Ten eerste wordt dat veroorzaakt door de verwachting die we bij een roltrap hebben. Ons lichaam en de hersenen verwachten door eerdere ervaringen dat wanneer we erop stappen, we vanzelf naar boven of beneden worden vervoerd. Zonder daar zelf moeite voor te hoeven doen. Zelfs als we zien dat hij stilstaat, stappen we er toch meestal met wat extra vaart op, om de voortgaande beweging van de roltrap te compenseren. Het voelt dan heel vreemd aan wanneer we op de eerste tree stappen en plots compleet stil komen te staan, terwijl we de verwachting hebben naar voren te bewegen. Wanneer we dan zelf beginnen met het lopen op de traptreden, bewegen we minder snel en met minder hoogte- of dieptewinst dan verwacht.
Daarnaast werken de treden zelf niet mee. Die zijn niet alleen een behoorlijk stuk hoger dan die van een normale trap, maar ook dieper. Ze zijn immers niet bedoeld om op te lopen, maar om ons goed te kunnen vervoeren. Door die hogere en diepere treden kost het meer moeite om ze te nemen. Bovendien speelt in het achterhoofd wellicht mee dat de randen van een roltrap scherp en gekarteld zijn. Die willen we koste wat kost vermijden om te raken. Op die manier gaan we net wat onnatuurlijker lopen en worden de spieren nog meer belast.
Maar het belangrijkste aspect blijkt toch echt psychologisch te zijn. Hoogleraar bewegingswetenschappen Jeroen Smeets van de VU legt tegenover Het Parool en Spraakmakers uit dat doordat we normaal gewend zijn om snel door een roltrap vervoerd te worden, het flink tegenvalt wanneer we het zelf moeten doen. Dan staan we vooral stil bij de moeite die dat ons kost.
(Bron: Archief, NRC, Parool, Libelle, Spraakmakers. Foto: Shutterstock)
