Prednison
Prednison is al sinds 1955 op de markt en wordt jaarlijks aan een half miljoen Nederlanders voorgeschreven voor heel veel verschillende ziekten en aandoeningen. Toch weten veel mensen niet precies wat prednison nu eigenlijk doet. Dokter Ted vertelt erover bij Tijd voor MAX.
Hormonen
Prednison hoort bij de hormonen. Dat zijn stoffen die het lichaam zelf maakt en die allerlei processen in het lijf sturen. We zeggen wel eens dat de hormonen door het lijf gieren, maar dat is ook echt zo: als een hormoon aan het bloed wordt afgegeven, zit het binnen een minuut overal in het lichaam. Vanuit de hersenen wordt dat allemaal geregeld: daar zit de pijnappelklier die stoffen produceert die andere klieren weer aansturen. Dan hebben we het over de schildklier, die de stofwisseling regelt; de alvleesklier, waar insuline wordt gemaakt om de suikeropname te regelen; de geslachtsorganen die hormonen maken om de vruchtbaarheid te besturen. En dan zijn er de bijnieren, die het lijf beschermen tegen aanvallen van buiten. De bijnier maakt bijvoorbeeld adrenaline wat u nodig heeft om een vijand af te slaan of er juist voor te vluchten. De bijnierschors, dus de schil van de bijnier, maakt hormonen die afweer tegen ontstekingen regelt, maar ook het dag-nacht ritme. Dat hormoon noemen we hydrocortison. Dat behoort tot de corticosteroïden, een geneesmiddelengroep die een ontstekingsremmende en anti-allergische werking heeft. Prednison (of prednisolon, wat een zelfde stof is) is een synthetisch product, maar het is afgeleid van dat natuurlijk hormoon dat in de bijnierschors wordt geproduceerd, hydrocortison en het heeft een sterkere werking. Dexamethason is nog weer sterker.
Auto-immuunziekten
Prednison is met name effectief in het onderdrukken van het immuunsysteem. Daarom wordt het vaak ingezet bij auto-immuunziekten, als het lichaam zichzelf aanvalt en het immuunsysteem ontstekingen veroorzaakt. Voorbeelden daarvan zijn astma, COPD, reuma, multiple sclerose, de darmziekten Crohn en colitis ulcerosa, sarcoïdose enzovoort. Omdat prednison het afweersysteem onderdrukt wordt het ook gebruikt na orgaantransplantaties, om te voorkomen dat het nieuwe orgaan wordt afgestoten. Maar ook mensen die lijden aan clusterhoofdpijn hebben er baat bij. Het zit ook vaak bij de chemotherapie voor kanker en het kan ook helpen tegen de ernstige misselijkheid die dan kan ontstaan. Het wordt ook gegeven bij ziektes waarbij de bijnieren niet meer voldoende bijnierschorshormonen produceren, zoals de ziekte van Addison waar president Kennedy aan leed. Dat heet substitutietherapie. Bij de ziekte van Cushing maakt een tumor in de bijnier juist weer teveel hydrocortison. Dan is prednison nodig nadat de tumor is weggehaald.
Plaatselijk gebruik
Prednison kan per tablet, per infuus of met een injectie worden toegediend. Dat laatste bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een heel lokale ontsteking in een spier of gewricht en het werkt meestal snel, vaak al binnen een paar uur. Als u een injectie in uw schouder krijgt, voor een slijmbeursontsteking, of in een dikke knie bij artrose, is dat prednison. Het helpt bij een peesontsteking, maar het zit ook in de oogdruppels die u krijgt na een staaroperatie. Het zit in de hormoonzalf die wordt voorgeschreven bij eczeem of psoriasis. En in de onderhouds-pufjes die u inhaleert bij astma of COPD. Dat plaatselijke gebruik kan natuurlijk minder kwaad dan wanneer het via tabletten in het bloed wordt opgenomen, maar dat is wel nodig bij reumatische ziektes en darmontstekingen.
Stootkuur
Prednison kan bijwerkingen geven, maar dat hangt sterk af van de gevoeligheid van de patiënt, de hoeveelheid die wordt gebruikt en de duur van het gebruik. Meestal wordt ervoor gekozen om prednison in een stootkuur te geven: dat wil zeggen een kuur van enkele dagen tot weken, waarbij een wat hogere dosis wordt gegeven. Bij een stootkuur zijn de meeste bijwerkingen niet gevaarlijk of schadelijk. Soms is het nodig om het medicijn gedurende een langere periode te gebruiken. Anders dan bij een stootkuur (die soms ook een paar keer per jaar kan worden gegeven) mag u bij langdurig gebruik niet abrupt stoppen: het lichaam is dan inmiddels zo aan de prednison gewend geraakt dat het uit zichzelf minder bijnierschorshormoon produceert en dus moet u langzaam afbouwen zodat de bijnierschors weer op gang kan komen. Dat kan wel enkele maanden duren.
Bijwerkingen
Bij langdurig gebruik treden meer bijwerkingen op: maagklachten, verhoogde kans op infecties, spierpijn, verhoogde bloeddruk, hoofdpijn, een dunnere huid met grotere kans op blauwe plekken, en vochtophopingen: gezwollen handen en voeten en het gevreesde vollemaansgezicht. Dat bolle gezicht is vervelend, omdat het voor de buitenwereld dan net lijkt alsof het juist goed met u gaat. Prednison kan ook leiden tot een vergrote eetlust, waardoor het gewicht sowieso toe kan nemen. Ook psychische bijwerkingen worden vaak gemeld: slaapproblemen, stemmingsveranderingen zoals plotselinge angst, euforie of depressie en soms een psychose. Over het algemeen verdwijnen de bijwerkingen bij langer gebruik uiteindelijk door gewenning, maar het is wel zo dat mensen die prednison heel lang in een lage dosis nemen een kans lopen op wat ernstigere complicaties. Omdat bijnierschorshormonen de aanmaak en afbraak van koolhydraten beïnvloeden kunnen er bijvoorbeeld verschijnselen van diabetes ontstaan. Prednison tast de spieren aan, er kan op den duur spieratrofie optreden en omdat het hart ook een spier is kan dat tot hartklachten leiden. En er bestaat kans op botontkalking en broze botten. Bij kinderen kan het groeivertraging tot gevolg hebben en ze kunnen slappe spieren en hongeraanvallen krijgen.
Wisselwerking met andere medicijnen
Heftige bijwerkingen, maar het is natuurlijk niet voor niets dat u als patiënt prednison krijgt voorgeschreven; het is altijd een afweging tussen de nadelen en de voordelen die er ook zijn, zoals minder ontstekingspijn, waardoor er bijvoorbeeld weer veel minder andere pijnstillers gebruikt hoeven te worden. Prednison kan overigens in combinatie met bijna alle geneesmiddelen worden gebruikt. Met sommige medicijnen doen zich wél wisselwerkingen voor; ontstekingsremmende pijnstillers als acetylsalicylzuur, ibuprofen en diclofenac kunnen maagproblemen geven. Omdat prednison dat ook als bijwerking heeft kunt u ze beter niet samen gebruiken. Paracetamol kan wél veilig gebruikt worden. Plastabletten, antistollingsmiddelen, middelen tegen epilepsie en aidsremmers gaan ook niet goed samen met prednison. Het remt verder de werking van sommige vaccins, zoals het bof-, mazelen- en rodehond-vaccin. Bij een vaccin is het de bedoeling dat het immuunsysteem antistoffen produceert, maar door de prednison wordt het immuunsysteem juist onderdrukt. Ook de griepprik is dan minder werkzaam, dus die moet liefst ná een stootkuur genomen worden. Verder mag u geen prednison slikken als u een acute virus-, schimmel- of bacteriële infectie heeft, een tropische worminfectie of een maag- of darmzweer. Belangrijk is dus om van te voren heel goed te overleggen met uw huisarts, om dit geneesmiddel altijd precies te gebruiken zoals de apotheker of arts het heeft voorgeschreven en er ook nooit zomaar uit eigen beweging mee te stoppen.
Dit onderwerp wordt besproken in Tijd voor MAX en Tijd voor MAX Radio op dinsdag 5 december 2017.
–
Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen
U kunt van dinsdag 5 december tot woensdag 6 december 2017 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over prednison. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 6 december 2017 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.
U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Wat een uitgebreide uitleg. Nooit geweten, hoe een ander elkaar beinvloed. Zelf gebruik ik een inhaler voor Astma, Symbicort. Zit daar ook Prednison in? …
Inderdaad, daar zit een corticosteroïd in, een soort prednison. De naam symbiCORT zegt het al.
Beste dokter Ted,
Dank voor de heldere uitleg zojuist. Ik heb wel een jaar lang Prednison moeten gebruiken in verband met ernstige huidklachten waardoor ik niet of nauwelijks kon lopen. Soms wel tot 60 mg. per dag. Zodra ik ging afbouwen en ik op 15 mg zat kwam het alweer terug waardoor ik weer omhoog moest met de dosering. Natuurlijk kreeg ik het vollemaansgezicht erbij. Niet leuk. En niemand wist waar de huidklachten vandaan kwamen of wat het was. Uiteindelijk heb ik toen bij het LUMC het middel Toctino gekregen. Ondertussen moest ik afbouwen met de prednison. Gelukkig maar na één jaar. De huidklachten zijn voorbij. De Toctino heeft geholpen. Maar wat ik mij afvroeg is of de bijnier dan weer gaat werken na verloop van tijd als je na zo lange tijd stopt met Prednison. Ook zijn bij mij gewrichtsklachten toegenomen en spierkracht is ernstig afgenomen. Ook al sport ik 3x per week om dat weer op te bouwen. Ik merk daar nog niets van. Komt de spierkracht ook weer terug?
Met vriendelijke groet
Zeker, de bijnier kan weer helemaal herstellen, maar na zo langdurig in zo’n hoge dosering, zal dat wel even duren. En ook de spieropbouw neemt zijn tijd. Fijn dat due Toctino is gaan helpen!
Ivm met PMR heb ik (vrouw, 61) een maand 40 mgr prednisolon geslikt. (Ik reageerde niet op de standaard 15 mgr en ook niet na ophoging naar 30). Nu een maand 30 en vanaf as weekend 25 mgr. Nog wel wat klachten, maar er is mee te leven. Helaas wel rond hoofd en paar kilo gewichtstoename. Ik weet wel dat ik het met de reumatoloog moet bespreken, maar zou een combi lagere hoeveelheid prednison en MTX wat zijn? Ik zit er nog wel een hele poos aan vast en zou heel graag van die bijwerkingen af willen zijn.
Alvast hartelijk dank voor uw antwoord
Prednison is wel de eerste therapie voor die polymyalgia reumatica, spierreuma. Als de afbouw van de prednison niet lukt, is methotrexaat de volgende stap. U kunt dat inderdaad het beste met de reumatoloog bespreken.
Goede avond, i.v.m een lichte Crohn gebruik ik al ca 15 jaar prednisolon, verschillende andere medicijnen gaven te veel bijverschijnselen of werkte niet. De dosering is ca. 2.5 mg/dag, bij opvlamingen krijg ik dat rustig mat ca. een week 10-15 mg dag. Dat gebeurt 3-5 x per jaar. Is bij deze dosering ook de natuurlijke functie uitgeschakeld? Als ik geleidelijk stop komt de eigen productie dan terug? Leeftijd 77
Bij voorbaat dank voor uw antwoor
Carel. Blazer
Onder de dosering van de prednisolon van 7,5 mg per dag, is dat gevaar veel minder. Een paar keer per jaar een stootkuur, heeft dan weinig effect op de werking van de bijnier.
Goedendag Dokter. Een zeer interessante uitleg daarnet, niet zo compleet als het artikel op deze site, maar dat is logisch in verband met de tijd. Maar nu mijn vraag: is het mogelijk dat er een zéér langdurige dosering prednison zou kunnen worden voorgeschreven wanneer blijkt dat na geleidelijke afbouw ervan (tot nul) de klachten weer allemaal terugkomen? Bijvoorbeeld wanneer die bijnierschors helemaal niet meer wil werken (waardoor de klachten ook zouden kunnen zijn ontstaan)? Er zijn immers gevallen bekend waarbij vele jaren achtereen prednison moest worden gebruikt. Als de keuze moet worden gemaakt tussen een ‘onleefbaar’ leven met pijn en narigheid en een vollemaansgezicht (met ook de andere nadelen), dan is het toch een geweldige zegen dat dit middel bestaat (ik spreek hier over een vrouw van 77 jaar)? Dan wegen de voordelen toch zwaarder dan de nadelen?
Ik ben het met u eens: als de kwaal erger is dan het middel, dan maar doorgaan met die prednison. Maar goed om het steeds weer te proberen.
Ik gebruik sinds 2014 (met tussen pozen) Prednison. In het begin 60 mg en op dit moment 17,5 mg voor 2 weken nog en daarna 15 mg. tot in januari 2018. Hoe lang kan het voor mij duren, dat ik uiteindelijk helemaal kan stoppen met Prednison? Kan het nog goed komen met mijn bijnierschorshormonen?
Ik krijg de Prednison van mijn longarts en reumatoloog.
Het dalen met prednison moet inderdaad zeer langzaam gebeuren. Dat kunt u het beste met uw dokters bespreken, maar voor een daling van de dosis met 5 mg nemen we vaak 7 weken. Maar het kan zeker goed komen met uw eigen productie van bijnierschorshormonen.
Hallo,
U zegt: “Bij langdurig gebruik treden meer bijwerkingen op: maagklachten, verhoogde kans op infecties, spierpijn, verhoogde bloeddruk, hoofdpijn, een dunnere huid met grotere kans op blauwe plekken, en vochtophopingen: gezwollen handen en voeten en het gevreesde vollemaansgezicht”.
Wat bedoelt U met “langdurig gebruik”? na hoeveel maanden (of weken?) en bij welke dosering? Ik begon met prednison twee weken geleden met de dosering 20 mg. Wanneer kan ik al die “bijwerkingen” zoals vollemaangezicht, afbrak van spieren, enz. 🙁 verwachten? . Kan ik het voorkomen? iets preventiefs doen?
waarschijnlijk moet ik ca een jaar prednison slikken…
Ik stel uw eerlijke antwoord zeer op prijs.
hartelijke groeten,
katarzyna
De reactie is individueel verschillend. Sommige mensen krijgen die bijwerkingen al bij 10 mg per dag gedurende een paar maanden. Anderen kunnen meer verdragen. Het beste kunt u het afstemmen met de behandelende arts.
Beste dokter van Essen, hartelijk dank voor uw reactie op mijn vraag over het zeer langdurig gebruik van prednison. Zoals U óók zegt: indien de kwaal erger is dan het medicijn is doorgaan (vooralsnog) de beste remedie. Ondanks de bijwerkingen. En afbouwen blijft uiteraard een streven. Wij stellen uw mening hierover zeer op prijs en nemen die ter harte. Uiteraard in overleg met de huisarts.
In ieder geval nogmaals dank!
Met een vriendelijke groet,
Robertus
Ik heb ruim een jaar budesonide neusspray tegen neuspoliepen gebruikt. Achteraf hoor ik dat daar ook een soort van Prednison in zit. Na verloop van tijd merkte ik dat dingen anders gingen smaken en dat ik een bijtend gevoel op mijn tong kreeg bij het tanden poetsen of het gebruik van kauwgum of pepermunt.
Op een gegeven moment proefde ik bijna niets meer. Toen ben ik gaan zoeken op het internet en kwam ik erachter dat dit het gevolg was van de budesonide neusspray.
Inmiddels ben ik 1 jaar gestopt met budesonide neusspray. Mijn smaak is gedeeltelijk terug gekomen maar mijn tong en tandvlees zijn nog steeds erg gevoelig.
Moet ik ervan uitgaan dat mijn tong en tandvlees nooit meer volledig zullen herstellen of is het zelfs na een jaar stoppen, met budesonide, mogelijk dat er nog verbetering komt?
Beste dr Ted
Vraagje,ik heb al 10 jaar de autoimuumziekte ,lupus/sjogren,renauld
Voor 2015 had ik 3 tot 4 keer een opstoot en mijn reumatoloog Joos Rik gaf mij in het begin dan plaqueinil,en bij een opstoot prednison, vanaf 10 mg afbouwend. vanaf 2015 liep het helemaal mis,kreeg een droge pericaditis,vasulitis aan de slagader van de hersenen en nieren werden goed gecontoleerd, had ook een klein aanvalletje aan het hart en hartvliesontsteking. In die 2 jaar hebben ze ook bij pijn in men darm aan de lever poliep ontdekt goedaardig, er bleek ook een vernauwing in de dikke darm, sindsdien neem ik op en af prednisolone heb vele kleine aanvallen en heel erg bij stress, nu heb ik weer precies goede aanval door de sjogren vermoed ik, zeer moe en slap nergens pijn, ben terug begonnen na dat ik eigelijk allang aan het afbouwen was met 2mg, met korte stootkuur was afspraak met dr joos 15 mg met 5mg naar beneden en moest het nog niet over zijn nog is met 5 mg naar beneden ben 6 kilo afgevallen in die maanden door verhuis die wel positief is naar zeeland van het drukke belgie en heb me ondertussen wel redelijk gevoeld heb ook nog een goed of kwaadaardige tumor van 9 mm aan de nier niet erin al 2 jaar 1 juni moet ik terug op controle ,neem ook alle dagen 1500mg cellcept na veel te heben geprobeerd ,maar deze laatste situatie was enorm stressvol zou zo in elkaar gestuikt zijn. mijn man denk het ook van de stress ik hoop dat dit nu gaat ophouden met de prednisolone zie het even niet meer zitten.
Beleefde groeten Daisy
is een vollemaansgezicht een blijvende bijwerking van prednison, ook nadat je bent gestopt met innemen van prednison?
Beste Dokter.
Sinds Nov. 2017 heb ik een vervelende hoofd ontsteking. Arteritius temporalis. Ik ben een man van 69 verkeer in een goede gezondheid loop twee maal in de week hard, (ca. 10 KM) Van de Dr. Internist kreeg ik Prednisolon voorgeschreven. Ik zit nu in de afbouwfase en gebruik nu nog 8 MG. Per dag. Doordat ik jeuk en uitslag bleef houden zelfs na het stoppen van bloed verdunners, maagbeschermers en bodbeschremers. Heeft de Internist, voor mij een afspraak gemaakt bij een Dematoloog van het Ziekenhuis in Alkmaar. Van deze Dr. Heb ik twee maal een huidzalf gekregen wat echter geen verbetering mocht op leveren. Ten einde raad ( zo begreep ik ) kreeg ik zelfs na een byoptie waaruit bleek dat de jeuk/Huiduitslag de oorzaak bleek te zijn. Ik gebruikte op dat moment 8 Mg Prednisolon! Een injectie in mijn bovenarm toegediend van 1cc hetgeen na mijn info 300MG betreft! En nu zit ik met nog veel meer huiduitslag en ontzettend veel jeuk.! J.l. Vr. 20/07 ben ik wederom bij de Dematoloog geweest, en is zeer geschrokken van mijn hoger beschreven klachten en heeft zelfs een collega gevraag om advies! Nu is er weer een byoptie gedaan en heb ik wederom andere huidzalf gekregen Dermovate zalf 0.5 Mg/G alsmede Desloradine Aurobindo
vraag: Gaat dit mij uiteindelijk helpen? Ik ben ten einde raad! Groeten Frans.
Beste dokter Ted,
Ik heb ontzettend veel last van warmte allergie. Mijn schouders, armen en borst zitten dan vol met rode vlekken en (gal)bulten. Heb nu een prednison stoot (30 mg, 7 dagen) gekregen. Wanneer zou ik verschil moeten merken en wat gaat het verschil zijn?. Geen uitslag of minder, geen jeuk of minder. Heb de uitslag nu al op mijn schouders en ga volgende week naar Turkije. Ga ik voor het eerst in 7 jaar echt genieten van de vakantie of is de kans dat het weer zo erg wordt, net zo groot wanneer ik geen prednison neem?.
Ben erg benieuwd naar uw antwoord.
Met vriendelijke groet,
Wat is uw mening over preventief dagelijks 5 Mg Prednison bij ernstig COPD? Als diabeticus ben ik niet blij met stootkuren. Bij 5 Mg per dag kan ik rekening houden met de insuline.
Vriendelijke groet, Harry Walker
Hallo, Is er een alternatief medicijn zonder al de bijwerkingen ?
Groet,
Ik gebruik Prednison en pufjes ,de prednison Ben ik aan het afbouwen die heb ik voor
Arteritis temporalis
Ik heb wel de griepprik gehad.de huisarts zei dat dat best kon. Nadat ik uw eerdere stukje had gelezen dat dat beter niet kan.Nu kreeg ik een week later griep.terwijl ik daar eerder nooit last van had.ondertussen Ben ik er nu 8 weken mee bezig en kom maar niet van het hoesten af. En blijf maar moe en kortademig.