Paul Rem: ‘Tijdens de NAVO-top is Paleis Huis ten Bosch even het middelpunt van de ‘westerse’ wereld’

Den Haag is tijdens de NAVO-top in het World Forum even het middelpunt van de ‘westerse’ wereld. In gastland Nederland praten de deelnemers over de veiligheid van de NAVO-landen, maar de top zelf is al een militaire operatie. Een groot deel van de residentie is veranderd in een vesting. Het is al weer lang geleden dat zoveel regeringsleiders bijeen zijn gekomen in ons land. De laatste keer was in maart 2014, toen 2 dagen lang meer dan 50 staats- en regeringsleiders in hetzelfde World Forum vergaderden. Deze nucleaire top was tot dan toe de grootste conferentie ooit in Nederland. Willem-Alexander was toen amper een half jaar ingehuldigd als koning, of hij trad namens Nederland op als gastheer. Niet op de top zelf, maar wel in zijn eigen Huis ten Bosch, aan de rand van Den Haag. De eerste dag werd koninklijk afgesloten met een diner in de monumentale Oranjezaal, het hart van het 17de-eeuwse paleis. De namen van sommige deelnemers stemmen bijna weemoedig: Angela Merkel, Barack Obama…

De Oranjezaal van Paleis Huis ten Bosch

De Oranjezaal van Paleis Huis ten Bosch is één groot barok monument voor de roemrijke daden van prins Frederik Hendrik, die de ‘Stedendwinger’ werd genoemd. Zijn overwinningen op de Spaanse legers in de Tachtigjarige Oorlog hadden bijgedragen aan de onafhankelijkheid van de Republiek, het land dat later Nederland zou worden. Frederik Hendrik overleed voortijdig en zijn weduwe Amalia van Solms gaf de hoge koepelzaal de allure van een mausoleum.

De grootse daden van de strijdbare Prins van Oranje werden door de grote kunstenaars van haar tijd vereeuwigd. Geen stukje hout werd onbedekt gelaten. Ik denk dat de Oranjes deze zaal altijd hebben beschouwd als hun legitimatie, hun DNA. Koningin Wilhelmina beschouwde de Oranjezaal als één van de belangrijkste historische ruimtes van het koninkrijk. Zij moet hier vaak hebben gestaan, denkend aan het grootste verleden van de grote stadhouder. Nog vanaf haar sterfbed, op Paleis Het Loo, had zij zicht op een klein paneeltje, beschilderd zoals de deuren die tot de Oranjezaal toegang gaven.

Ode aan Amalia van Solms

De Belgische kunstenaar Luc Tuymans schilderde een groot portret van koningin Beatrix, midden in deze iconische zaal. Op bijna hetzelfde plekje poseerde prinses Amalia voor de officiële foto ter gelegenheid van haar 18de verjaardag. Voor elk mens een bijzondere leeftijd, maar helemaal voor een troonopvolger. Vanaf dat moment was Amalia gerechtigd haar vader als regerend koningin op te volgen, in het geval dát.

En hoewel Huis ten Bosch het woonhuis was van het gezin van Willem-Alexander, het was ook een ode aan de ambitieuze Amalia van Solms. Zij zette ooit het tot dan toe sobere Oranjehof internationaal op de kaart. Zij bracht allure en luister, bedacht huwelijken van haar kinderen met royalty die er internationaal toe deed en gaf Nederlandse kunstenaars opdracht van haar en haar gezin portretten te schilderen die wat betreft pracht en praal niet onder deden voor de vorstelijke portretten aan buitenlandse hoven.

Vele wereldleiders bezochten Paleis Huis ten Bosch

Bijna 3 eeuwen later was het de laatste tsaar van Rusland, Nicolaas II, die het initiatief nam tot een vredesconferentie, die in Den Haag werd gehouden in 1899, in, jawel, Paleis Huis ten Bosch! Maar liefst 26 wereldleiders kwamen in de Oranjezaal bijeen om te praten over ontwapening en de mogelijkheid tot internationale rechtspraak. Koningin Wilhelmina had het paleis, waar zij zelf niet permanent woonde, voor deze wereldtop ter beschikking gesteld. Koning Willem-Alexander wist dus wat hij deed door in 2014 de staats- en regeringsleiders voor een diner in de Oranjezaal uit te nodigen. Ze moeten hun ogen hebben uitgekeken.

En het gaat ook nu weer gebeuren! De koning biedt de staatshoofden en regeringsleiders (en hun partners) een diner aan in de Oranjezaal en hij houdt ook nu weer een tafelspeech. Een sterk staaltje Oranje-promotie!

Paul Rem is architectuur- en kunsthistoricus en conservator op Paleis Het Loo. Hij is bestuurslid van diverse musea, internationaal erkend expert ‘Oude meubelen’ en lid van het ‘TEFAF vetting committee’. Regelmatig schuift hij aan als tafelgast in Tijd voor MAX.  Maak ook eens een stadswandeling langs de Nederlandse bouwkunst met Paul Rem. Lees hier al zijn columns.

(Foto: ANP)