Hoe zit het? Waarom stemmen we nog niet digitaal?
Publicatiedatum: 21 oktober 2025
Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom stemmen we nog steeds niet digitaal?
Inmiddels leven we in een wereld waar bijna alles digitaal is. Als we zelfs contactloos kunnen betalen of de telefoon kunnen openen met gezichtsherkenning, dan zou u toch denken dat stemmen niet meer fysiek hoeft. Maar dat zit anders. In dit artikel leggen we u uit waarom.
Vertrouwen en transparantie
Stemmen is de basis van onze democratie en moet eerlijk, betrouwbaar en controleerbaar verlopen. Bij een papieren stembiljet ziet de kiezer met eigen ogen dat de stem in de stembus belandt. Daarna wordt er handmatig en openbaar geteld, waardoor het proces inzichtelijk en controleerbaar is.
Bij digitaal stemmen ontbreekt die zichtbare controle. De kiezer kan niet nagaan of de stem correct wordt opgeslagen of hoe de telling precies verloopt. Het proces wordt daardoor minder transparant en lastiger te controleren, wat het vertrouwen in de uitslag kan aantasten.
Risico op fraude en hacks
Een ander belangrijk punt is dat digitale systemen kwetsbaar zijn. Computers en netwerken kunnen worden gehackt, en gegevens kunnen in verkeerde handen vallen. Bij verkiezingen kan dit grote gevolgen hebben: als een uitslag wordt beïnvloed door een cyberaanval of door manipulatie van het systeem, staat het vertrouwen in de democratie direct onder druk.
Daarnaast is digitale fraude vaak moeilijk te ontdekken. Bij een papieren stembiljet kan een hertelling plaatsvinden om onregelmatigheden te controleren. Bij digitale stemmen is dat een stuk lastiger, omdat de gegevens in de software verborgen zitten. Zelfs kleine fouten of manipulaties kunnen daardoor grote impact hebben zonder dat kiezers dit merken.
Omdat verkiezingen de kern van onze democratie vormen, kiest Nederland ervoor geen enkel risico te nemen. Het papieren systeem is misschien minder modern, maar wel beter te beveiligen en volledig te controleren.
Toegankelijkheid
Omdat stemmen een recht is dat voor álle Nederlanders boven de 18 jaar geldt, mag niemand buiten de boot vallen. Het huidige systeem is eenvoudig, duidelijk en voor vrijwel iedereen te gebruiken. U hoeft geen wachtwoord te onthouden, geen code in te voeren en geen apparaat te bedienen.
Kunt u zelf niet naar het stembureau, bijvoorbeeld omdat u slecht ter been bent of om een andere reden, dan kunt u iemand anders machtigen om namens u te stemmen. Dit heet een volmacht. Op uw stempas staat standaard een gedeelte waarmee u een andere kiezer kunt machtigen. U vult daarop de gegevens in van de persoon die u wilt machtigen en zet uw handtekening. De gemachtigde neemt vervolgens zowel zijn of haar eigen stempas als die van u mee naar het stembureau. Vergeet ook niet een kopie van uw legitimatiebewijs mee te geven.
Woont u tijdelijk in het buitenland, dan kunt u stemmen per post. Meer informatie leest u hier.
De stemcomputer
In Nederland is digitaal stemmen niet helemaal nieuw. In de jaren 90 en begin 2000 zijn er stemcomputers gebruikt. Die verdwenen uiteindelijk, omdat ze niet voldoende veilig en controleerbaar waren. Kiezers kunnen niet nagaan of hun stem echt correct werd opgeslagen. Daarnaast blijkt dat de computers gevoelig zijn voor manipulatie. In sommige gevallen kan men zelfs vanaf een afstand afleiden wat iemand stemt, omdat de apparaten straling afgeven. Daarmee komt de geheimhouding van het stemproces in gevaar.
En in de toekomst?
Betekent dit dat digitaal stemmen nooit zal gebeuren? Waarschijnlijk niet. Er wordt wel onderzoek gedaan naar veilige oplossingen. Maar voor nu vanwegen de risico’s zwaarder dan de voordelen. Daarom trekken we voorlopig nog steeds met ons stempas naar het stemlokaal.
(Bron: Metro, NOS, nu.nl, ANP, NEMO Kennisclips. Foto: Shutterstock)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Een klein kaartje 9×13 cm als oude foto formaat is voldoende.
De grote biljetten is onzin!
Een stevig stuk papier en 2 vakken waar je LIjst en Kandidaat nummer op kunt zetten is voldoende.
Dus Partij 3 kandidaat 4 en klaar.
Geen open en dicht vouwen en zolang er minder dan 100 partijen en kandidaten zijn….
Deze zijn dus 1 kant bedrukt en geschreven.
rondom een grote tafel met deze keer 26 dozen deze op 24 sorteren. Partij sorteren.
En daarna op kandidaat en foute doos is corrigeerbaar.
Ongeldige of blanko in 25 + 26.
De turf lijst bleef, Even/ oneven vervalt en de turf lijst + goede weegschaal en aantal op Truf lijstje + gewicht moeten kloppen!
Zo heb je toch papier en eventueel kan een machine ze ook lezen.
Die gooide ze ook in juiste vak en voor + achter scan mogelijk net als Post NL de enveloppen doet.
Per lijst en na gesorteerd gelijk kandidaat ook genoteerd.
Na doorgeven aan Den Haag kun je volgende dag alle partijen nogmaals door 1 telmachine per grote gemeente gooien
En moet dit ’t zelfde uitslag geven.
Van de 342 kunnen kleinere gemeentes eventueel samen 1 machine kopen…. 342 machines hoeft niet.
Mijn stemlokaal, de Biep had 2347 biljetten en was 2e bus nodig.
Maar 2347 kan ook op 9×13 cm kaartje prima in 1 doos.
Om 21.00 uur alle verzamelen en met 3 personen, 1 rijd, 2 controle en inleveren op Gemeente huis of Stadhuis.
en als je voor meerdere Gemeentes op 1 machine gaat, moet er stempel van gemeente op doos zitten.
Het is en bleef zowel handmatig als machinaal te lezen.
’t Behang gevouwen is niet te doen, vele uren openvouwen en zoek een stipje.
Gewoon 9×13 kaartjes gebruiken en of hand (Wadden eilanden) of machinaal, sneller en betrouwbaarder.
En om twijfels te voorkomen voorgedrukte Cijfers zoals de Rekenmachine ze ook geeft overtrekken met rode potlood en van 1 t/m 8 is mogelijk.
In Rusland had de post voor postcode dit zelfde en dan is zelfs bij slordig geschreven nog te zien wat U bedoelde.
Zo kunnen we na 21.00 uur sluiten vaak rond 22.00 uur alle gemeentes snel de uitslag per partij + kandidaat geven.
Wel stevige 120 grams papier of dikkere zodat ze niet kreukelen…
En stembus met krappe gleuf is dubbel gevouwen die vast liep, moeten ze nieuwe vragen….
Het kan dus wel beter dan ’t Behang in vele zware dozen nu!
Dank voor deze kort en bondige bijdrage
Wat is dit voor een wazig en onsamenhangend verhaal over kaartjes en behangen.
Ontbreekt bij machtigen om te stemmen: legitimatiebewijs moet mee en kopie van legitimatiebewijs van degene voor wie je de machtigingsstem uitbrengt.
Ik zal op deze reactie wel weer behoorlijk commentaar krijgen (waar ik me dus niets van aan zal trekken) maar waarom nog sowieso nog stemmen jaar op jaar wordt je door de politiek besodemieterd, ze doen gewoon wat ze zelf willen en komen hun beloftes niet na, op een enkele partij na dan, het nut van het stemmen is volledig verdwenen
Klein kaartje 9×13.
Geweldige oplossing.
Maar je weet hoe het in Nederland gaat.
We hebben genoeg (drog(redenen om het niet aan te (willen) passen.
En als we het toch gaan doen . . .
Zetten we een project team op per provincie.
Komt er een overkoepelende orgaan die regie heeft.
Komt er een controle commissie.
Mag eerst elke gemeente er zijn plasje over doen.
Wordt gekeken of de nieuwe oplossing wel inclusief genoeg is.
Zijn alle minderheidsgroepen genoeg vertegenwoordigd.
Wordt er een voorlopig tussenplan gemaakt.
Daarna een definitief tussenplan.
Dan een voorlopig .
Als alle genoemde organen het een zijn komt er een eindplan.
Dan wordt een uitvoeringorgaan benoemd.
Met uiteraard een uitvoeringsproject team en team leiders.
Deze gaan op zoek naar uitvoerenden via een internationale aanbesteding.
Als de aanbesteding rond is wordt deze meestal door een afgewezen partij aangevochten zodat we dit rondje nogmaals moeten doen.
Dan blijkt bij aanvang dat get geplande budget bij aanvang al overschreden wordt.
Project wordt stilgelegd omdat hier eerst duidelijkheid over moet komen.
Als die er is wordt gestart . . . Eindelijk.
Zijn we minstens 3 jaar verder en is er nog niks gerealiseerd.
Anders dan dat er 1000 to 2000 extra (semi)ambtenaren bij zijn gekonen.
Je ziet, ik ben nu lekker op dreef, maar stop.
Kan zo nog héél lang door gaan.
Het “echte” project zal / zou ook ergens verzanden.
Want na al die jaren, veel overtollige ambtenaren en verkwist geld zitten we nog steeds met:
De grote lap opgevouwen behangpapier.
Het is best mogelijk, echter is dat een heel dure aangelegenheid, de stemmer moet minimaal op 3 PC stemmen liefst op diverse bureaus en dan moeten ze ook nog met minimaal 3 hoofd PCs met evenzoveel aparte kabels verbonden zijn en dan is er een kleine mogelijkheid dat het gaat lukken en dat is alleen als alle drie de ontvangers exact dezelfde uitslag hebben en dat gaat, denk ik, niet lukken, is altijd wel een schakeltje dat knapt. Dus zal best nog jaren een droom blijven, tenzij we de toestanden zoals in Argentine, Rusland en nog een paar landen toestaan!
Schaf politieke partijen af. Laat bekwame leiders zich kandidaat stellen op MyGov.Laat mensen via MyGov. stemmen, eventueel een tweede maal als controleronde. Schaf geheimhouding van de stemming af en toon op MyGov een lijst van de stemming, zodat iedereen kan nagaan of zijn stem juist is geregistreerd. Het aantal stemmen is vooraf bekend, dus makkelijk controleerbaar en niet beïnvloedbaar.Maak het mogelijk dat leiders door het volk onmiddellijk kunnen worden verkozen en afgezet en vervangen bij corruptie of onbekwaamheid. Schaf het parlement af en ALLES door het volk stemmen en goedkeuren. En we zijn op weg naar een betere wereld !!!!
Laat het volk ook zijn vertegenwoordigers kiezen bij de VN en EU. En streef naar een wereldregering onder leiding van de VN met verbod oorlog te voeren en vernietigingswapens(atoomwapens) te produceren. Streef naar één leger onder leiding van de VN, om de vrede, orde en welvaart te bevorderen in de HELE wereld. En naar een evenwichtige en betere wereldbevolking door b.v. enkel mensen het recht te geven om zich voort te planten, die een nobele, goedaardige aard hebben en die een positief vormniveau nastreven. Breek gevangenissen af en geef criminelen en mensen die een negatief vormniveau nastreven de doodstraf. Zodat uiteindelijk de wereld weerom bevolkt zal worden door rechtvaardigen. Dat is de énige manier om van de aarde weerom een PARADIJS te maken. STOP A.U.B. met van de aarde een HEL te maken. Daar kunnen enkel SADISTEN van genieten !!!! Neen, dat heb ik niet reeds eerder gezegd !!!! LEUGENAAR !!!!
Waarom niet een keus zoals in Estland:
Met het i-Voting-systeem kunnen Esten sinds 2005 via internet stemmen bij verkiezingen. Daarvoor moet iedere stemmer een id-kaart hebben met pincodes, een kaartlezer en een computer. De id-kaart met pincodes is voor de authenticatie nodig, al kan het authenticeren ook met een mobiele telefoon met speciale id-simkaart en pincode.
Esten die online willen stemmen, moeten een stemprogramma downloaden dat ook meteen controleert of de persoon mag stemmen en niet al gestemd heeft. Online stemmen kan tussen de tiende en vierde dag voor de papieren verkiezingen. Stemmers kunnen hun keuze tussendoor aanpassen.
Uiteindelijk worden de stemmen via internet versleuteld naar een server gestuurd. Daar worden de digitale stemmen op een computer gezet. Die computer is volgens Estland met zo min mogelijk componenten uitgerust. Zo heeft de pc geen harde schijf of internetverbinding, alleen een optische drive en smartcardlezer om de stemmen te kunnen lezen en op te kunnen slaan. Zo wil Estland het risico op invloeden van buitenaf zo klein mogelijk maken.
Tijdens het tellen van de stemmen zijn volgens Estland geen ongeldige stemmen geregistreerd.
Daarnaast is aan 5,8 procent van de online stemmers gevraagd of hun stem klopte en ieder van hen bevestigde dat zij stemden op wat het stembureau had geregistreerd. Het systeem is volgens onderzoekers van de universiteit van Tallinn vijftig procent goedkoper dan stemmen met papier.
Vele mensen moeten (te) veel moeite doen om te stemmen. En zo kan het in Estland dus wel!
Waarom in Nederland dan niet?