Hoe de Dolle Mina’s vrouwen (ook nu nog) een stem geven en geschiedenis schrijven

Actiegroep Dolle Mina, zet vanaf het eind van de jaren 60 het feminisme op de kaart met ludieke, opvallende en vaak confronterende acties. Hun boodschap is simpel maar krachtig: vrouwen hebben recht op dezelfde kansen, vrijheid en veiligheid als mannen. Wat begint als een kleine groep vrouwen in Amsterdam, groeit uit tot een landelijke beweging die een belangrijke rol speelt in de tweede feministische golf. En nog altijd, ook in 2025, klinkt hun stem luid en duidelijk.

Wie zijn de Dolle Mina’s?

Dolle Mina is een feministische actiegroep die in 1969 in Nederland wordt opgericht. De groep ontstaat in een tijd waarin vrouwen nog sterk afhankelijk zijn van mannen en waarin traditionele rolpatronen diep verankerd zijn in de samenleving. Dolla Mina kiest ervoor om met humoristische, en vaak confronterende protestacties, aandacht te vragen voor de rechten van vrouwen. De naam verwijst naar de 19-eeuwse feminist Wilhelmina Drucker. Zij wordt ook wel de ‘IJzeren Mina’ genoemd, en zet zich al jaren in voor gelijkheid tussen man en vrouw.

De belangrijkste doelen van de actiegroep zijn het doorbreken van de traditionele rolverdeling, gelijke kansen voor vrouwen en mannen en de legalisering van abortus. Daarnaast richten ze zich op onderwerpen als gelijke beloning, betere toegang tot anticonceptie en meer keuzevrijheid voor vrouwen in hoe zij hun leven willen inrichten. Op 23 januari 1970, is de eerste actiedag waar ze de Business School Neijenrode bestormen. Het begint bij een groepje in Amsterdam maar al snel bereikt het heel Nederland. Er worden groepen opgericht in Arnhem, Deventer, Maastricht, Leeuwarden, Tilburg, Den Bosch, Eindhoven, Breda, Vught en Groningen. Daarna worden er ook groepen opgericht in België.

In de jaren die volgen, organiseren ze talloze acties die vandaag de dag nog bekend zijn. Zo houden ze demonstraties voor ‘Baas in eigen buik’, een slogan die symbool staat voor het recht op abortus. Ze voeren actie tegen het korset, dat symbool staat voor de beklemmende positie van vrouwen in de maatschappij, door tijdens demonstraties korsetten publiekelijk te verbranden. Ook protesteren ze voor betaalbare kinderopvang, omdat de zorg voor kinderen vaak volledig op de schouders van vrouwen terechtkomt.

De Dolle Mina’s zijn van 1970 tot 1978 erg actief en staan aan het begin van de tweede feministische golf in Nederland en België.

Wat wil Dolle Mina bereiken?

Dolle Mina wil veel bereiken. Vanaf 1970 strijden ze voor:

• Gelijke loon voor gelijke arbeid.
• Meer en betere seksuele voorlichting.
• Goede anticonceptie.
• Zelfbeslissing over abortus.
• Gelijke opvoeding voor jongens en meisjes.
• Uitbreiding van het aantal kindercentra.
• Geen ‘slavinnenrol’ voor de huisvrouw.
• Werk voor de gehuwde vrouw.
• Openbare toiletten voor vrouwen.
• Alle opleidingen toegankelijk maken voor vrouwen.

Wat hebben ze bereikt?

Dolle Mina heeft al veel bereikt, hieronder leest u de belangrijkste:

Recht op abortus

Dolle Mina voert actie voor ‘Baas in eigen buik’. Ze strijden voor het recht op vrije abortus en zelfbeschikking over het lichaam. Ze vinden dat vrouwen zelf moeten beslissen of en wanneer ze zwanger willen worden. Sinds 1981 is het recht op abortus wettelijk geregeld in Nederland. Ook is anticonceptie beschikbaar en is de seksuele voorlichting op scholen verbeterd.

Kinderopvang

De actiegroep strijdt voor de uitbreiding van kindercentra, zoals crèches en peuterspeelzalen. Hierdoor is de kinderopvang in Nederland verbeterd, ondanks dat vandaag de dag er nog regelmatig discussies zijn over de toegankelijkheid en de betaalbaarheid ervan.

Gelijke arbeid en kansen

Eind jaren 60 en begin jaren 70, is de loonkloof tussen vrouwen en mannen groot. Vrouwen verdienen dan zo’n 60 tot 70 procent van het loon van mannen, die hetzelfde werk doen. Ze eisen daarom gelijk loon voor gelijk werk en gelijke toegang tot opleidingen. In 1975 wordt er een wet voor gelijke beloning ingevoerd.

De kijk op seksualiteit

In de jaren 70 is seksuele gelijkheid een groot onderwerp. Mannen worden vooral aangemoedigd om seksualiteit te ontdekken, terwijl vrouwen er juist voor veroordeeld worden. De vrouwen willen af van deze ongelijkheid en voeren daarom verschillende acties. Ze eisen voor een omgeving waar vrouwen niet bang hoeven te zijn voor seksuele intimidatie of geweld.

Lees ook: Internationale Vrouwendag: 10 uitvindingen gedaan door vrouwen

Waar staat Dolle Mina nu?

In 2025 is er een nieuwe generatie Dolle Mina’s in Utrecht en andere steden door heel Nederland. Zij zetten zich ook in voor emancipatie en gelijke rechten. Er wordt volop gebruikgemaakt van sociale media om mensen te activeren. Hun idealen zijn nog steeds relevant en nodig. De actiegroep ziet de noodzaak om opnieuw in actie te komen vanwege blijvende thema’s zoals de loonkloof en femicide. De aandacht hiervoor komt vooral voort uit de behoefte om bewustzijn te creëren en te strijden voor gelijkwaardigheid.

De Dolle Mina’s kiezen nog steeds voor opvallende en confronterende acties om hun boodschap duidelijk te maken. Zo organiseren ze protestmarsen tegen femicide en straatintimidatie en ze doen mee aan landelijke demonstraties zoals de Feminist March op Internationale Vrouwendag. Ook gebruiken ze symbolische acties, net als vroeger. In 2025 verbranden ze opnieuw een korset bij het standbeeld van Wilhelmina Drucker, precies 55 jaar na hun eerste actie. Daarmee benadrukken ze dat de strijd van toen onlosmakelijk verbonden is met de strijd van nu.

Joke Smitprijs

De feministische actiegroep Dolle Mina heeft 3 november 2025 de Joke Smit Aanmoedigingsprijs ontvangen. De Joke Smitprijs is een 2-jaarlijkse staatsprijs voor een persoon of organisatie die zich inzet voor gendergelijkheid. De prijs wordt in Leiden uitgereikt door demissionair staatssecretaris Koen Becking. Hij vertelt: “Dolle Mina is nog altijd relevant in het opkomen voor de positie van vrouwen. Helaas zijn gelijke rechten voor vrouwen nog steeds niet vanzelfsprekend. Bewonderenswaardig hoe Dolle Mina met opvallende acties nog steeds aandacht weet te vragen voor onder meer de veiligheid van vrouwen”.

(Bron: dollemina.org, Libelle, atria.nl, amsterdamalternative.nl, Margriet, Rijksoverheid. Foto: ANP )