Kransslagader vernauwing

Een hartinfarct zorgt bij mannen voor andere klachten dan bij vrouwen. Hoe kan dat?

Verschillende klachten

Vroeger was er alleen belangstelling voor het hartinfarct bij mannen. Maar sinds een paar jaar weten we dat een hartinfarct bij vrouwen andere klachten geeft dan bij mannen. Klassiek is de pijn op de borst die uitstraalt naar de linker arm. Maar bij vrouwen zit de verstopping in de kransslagaders vaak op een andere plek dan bij mannen. Dit zorgt ervoor dat vrouwen vaak vagere klachten hebben die niet direct op een hartinfarct duiden. Zo kunnen ze bijvoorbeeld moe worden of last krijgen van pijn tussen de schouderbladen en kortademigheid. Dat maakt dat een hartinfarct bij vrouwen soms moeilijker te vinden is en dat de diagnose dus later gesteld wordt.

Behandeling

De ontwikkelingen rondom het behandelen van een hartinfarct zijn razend snel gegaan de afgelopen jaren. Dertig jaar geleden kon men alleen met een openhartoperatie een dichtgeslibd bloedvat vervangen. Later ontdekten artsen dat ze de vernauwing ook konden opheffen door via de lies een slangetje in dat vernauwde bloedvat te schuiven en deze op te blazen, oftewel het dotteren. Dit werkte echter niet altijd even goed; er ontstonden vaak al snel opnieuw vernauwingen op dezelfde plek in de ader.

Tegenwoordig kunnen artsen een stent plaatsen: een veertje dat het bloedvat blijvend verwijdt. Dit voorkomt dat de ader opnieuw dichtslibt, want de stent is bovendien uitgerust met een medicijn dat plaatselijk de bloedstolling remt. Daarnaast kunnen artsen door een klein sneetje in de borstkas een bloedvat op het hart te vervangen en zelfs hele hartkleppen vervangen vanuit een sneetje in de lies.

Behandeling

Preventie is nog steeds het allerbelangrijkste. Dus stop met roken, kom in beweging en eet minder vet en zout. Daarnaast zijn er medicijnen die hart- en vaatziekten kunnen voorkomen; bijvoorbeeld cholesterolverlagers. Daarnaast kunnen bètablokkers de kans op een tweede infarct verlagen, houdt aspirine het bloed dun, verlagen diabetes medicijnen de bloedsuiker en de kans op hartziekte.

Vroeger waren hartziekten doodsoorzaak nummer één bij mannen, maar tegenwoordig is dat kanker. Waarschijnlijk komt dat doordat mannen gezonder zijn gaan leven: er wordt gezonder gegeten, cholesterolverlagers geslikt, roken is minder populair en er wordt meer bewogen. Daarnaast zijn er betere controles bij diabetespatiënten. Maar terwijl het bij de mannen beter gaat, zijn hartziektes nog steeds de meest voorkomende doodsoorzaak bij vrouwen. Bij vrouwen ontstaat de ziekte vaak pas na de overgang.

In totaal hebben meer dan één miljoen mensen in Nederland een hart- of vaatziekte. Elke dag worden er duizend mensen in een ziekenhuis opgenomen voor een hartaandoening en sterven er meer dan honderd. Door alle preventie is het aantal sterfgevallen aan hart- en vaatziektes wel afgenomen. Maar het aantal gevallen van hartfalen als gevolg van een hartziekte is echter wel toegenomen.

Erfelijkheid

In de ene familie komen meer hartziekten voor dan in de andere familie. Wanneer er binnen een familie veel mensen op jonge leeftijd aan een hartprobleem overlijden, moet altijd worden nagegaan of er sprake is van een te hoog cholesterolgehalte. Als dat zo is, is het zaak dat andere familieleden zich laten onderzoeken zodat er op tijd begonnen kan worden met cholesterolverlagers.

Maar niet alleen een hoog cholesterol is erfelijk, ook een zwakke hartspier kan in de familie zitten. Dit heet cardiomyopathie. Mensen met cardiomyopathie krijgen op jonge leeftijd hartfalen of hartritmestoornissen. Wanneer dat tijdig wordt opgespoord, kan een hartstilstand worden voorkomen.

Cholesterol en hart- en vaatziekten

Cholesterol hoopt zich op in de kransslagaders en kan daar vernauwingen, ofwel plaques, veroorzaken. Die plaques ontsteken vaak en op die manier kan trombose, een bloedstolsel, ontstaan. Een mogelijk toekomstscenario is dat er tegen deze ontstekingen antibiotica voorgeschreven wordt. Op die manier zou een hartinfarct voorkomen kunnen worden. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat de griepprik zinvol is voor hartpatiënten. Die kan griep voorkomen, maar blijkt tegelijkertijd hartziekten tegen te gaan.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX van 23 september 2014.