25 jaar na de vuurwerkramp in Enschede: ‘Er is nog altijd veel verdriet’
Op 13 mei 2000 vindt in Enschede de vuurwerkramp plaats. Er vallen 23 doden, honderden gewonden en woningen zijn letterlijk van de kaart geveegd. Hoewel het een kwart eeuw geleden is, voelt de ramp voor nabestaanden en slachtoffers nog als de dag van gisteren.
Vuurwerkramp Enschede
Danny de Vries is de maker van de bekende video die de wereld rondgaat. Terwijl de grootste ontploffing gebeurt, is hij aan het filmen. “Van de echte grote knal, kan ik mij niks meer herinneren”, vertelt hij in Carrie op Vrijdag over de vuurwerkramp. Tijdens het filmen staat Danny onder een grote deurpost. “Binnen een paar seconde lig ik achterop een trap en knalt het overal om mij heen. Op dat moment weet je niet goed wat je overkomt.”
Paniek
Danny en Carrie kennen elkaar nog uit hun tijd bij RTV Oost. Carrie is op die beruchte zaterdag aan het werk en krijgt Danny aan de lijn. “Mensen zijn in paniek. Mensen lopen met wonden, met glasscherven. Ik wil niet overdrijven, maar het is echt één groot oorlogsgebied lijkt wel. Het is hier vreselijk”, zegt Danny dan.
Het emotioneert hem nog altijd nu hij het geluidsfragment van de vuurwerkramp weer hoort. Nog veel meer dan de beelden die hij zelf maakt. “Dit raakt mij. Als ik mijn stem hoor en de paniek die erin zit. Het komt het heel dichtbij. Na 25 jaar blijft het een zwakke plek.”
Brandweermannen overleden
Bij de vuurwerkramp zijn 4 brandweermannen om het leven gekomen, waaronder de man van Mathilde van der Molen. “Het overvalt je. Je hebt geen flauw idee wat er aan de hand is.” Na de grote harde knal, denkt zij niet meteen aan haar man Hans. “Hij is een brandweerman. Hem overkomt niks”, denkt zij dan.
Diana Gremmen deelt haar verdriet met Mathilde, want ook zij is op die dag haar man verloren. Nog vlak voor de ramp gaat zij met haar jongste zoon langs bij de kazerne. Dat doet ze vaker, gewoon even een kopje koffie doen met Paul. Diana keert weer huiswaarts en enkele uren later hoort ook zij die harde knal. Ze probeert de kazerne te bellen. “Ze kunnen ons niet te woord staan. Alleen dat er iets heel ergs aan de hand is.”
Schok
Pas in de avond, om 20.00 uur, komt er een brandweerman aan de deur bij Diana om te vertellen dat Paul vermist is. Een dag later krijgt zij bericht dat Paul is overleden. Datzelfde noodlottige bericht krijgt Mathilde ook. “Het is zo’n schok. Het is onbeschrijfelijk.” Mathilde en Diana hebben hun man nooit meer gezien. “We hebben afscheid genomen met een gesloten kist. Dat is heel moeilijk”, zegt een geëmotioneerde Diana. “Het besef dat het voor altijd is, komt pas veel later.”
3 weken in coma
Tijdens de vuurwerkramp rukken allerlei brandweerlieden vanuit heel het land uit om te helpen in Enschede. Waaronder Bert Bekhuis, die als vrijwilliger bij de brandweer werkt. Hij wordt ingezet om slachtoffers te zoeken en verspreiding van het vuur tegen te gaan. Met de brandweerauto rijdt hij door het zwaar getroffen rampgebied heen. “Wat moet ik hier? Wat is dit? Kan ik hier nog wat uitrichten?”, vraagt Bert zich dan af.
Het lijkt op vechten tegen de bierkaai, maar toch begint Bert met blussen. Totdat hem iets ernstigs overkomt. Een schoorsteen van een huis dondert naar beneden, neemt de buitenmuur mee en raakt Bert. “Toen ging bij mij het licht uit.”
Zijn collega’s staan om hem heen en blijven tegen Bert praten. “Blijf erbij Bert, blijf erbij!”, roepen zij. Het volgende moment wordt hij opgehaald met de ambulance en wordt hij met spoed naar het ziekenhuis gebracht. “Daar heb ik 3 weken op de intensive care geslapen.” De vuurwerkramp heeft Bert veranderd. “Je wordt echt een heel ander mens. Het is heel raar. Je bent een Bert voor de ramp en een Bert erna.”
Groot verdriet
Lucien Baard schrijft voor De Twentsche Courant Tubantia en krijgt 25 jaar na dato nog altijd mensen aan de lijn die iets kwijt willen over de vuurwerkramp. “Het verdriet is nog steeds groot bij heel veel mensen. Na 25 jaar komen mensen met verhalen die ze nooit hebben kunnen of willen vertellen. Omdat het gewoon te diep zit, dat verdriet.”
Daarom vindt Lucien het belangrijk dat we blijven stilstaan bij wat er op die dag is gebeurd. “Voor veel mensen is het al 25 jaar geleden. Maar voor veel anderen is het pas 25 jaar geleden. In de stad is echt een litteken en er lopen nog veel mensen rond met veel verdriet.”
400 vuurwerkopslagplaatsen
Danny de Vries is nu werkzaam als burgemeester van Oudewater en vindt dat wij “niet zo veel” hebben geleerd van de vuurwerkramp in Enschede. “Er zijn nog ongeveer 400 plaatsen in woonwijken in Nederland waar vuurwerk ligt opgeslagen. Maar er komt nu een landelijk vuurwerkverbod, dus ik hoop dat die 400 opslagplaatsen snel verdwijnen.”
Deze uitzending terugkijken kan hier. Carrie op Vrijdag is elke vrijdag te zien om 19.00 uur op NPO 1.