Paul Rem: ‘Muziek loopt als een rode draad door het leven van de Oranjes’

In Den Haag gaat 18 mei de vlag uit: prinses Margriet reikt dan prijzen uit van het Prinses Christina Concours. Al decennia lang is dit het toonaangevende platform voor muziekeducatie en talentontwikkeling. En dat vernoemd is naar haar zusje Christina, die al weer bijna 6 jaar geleden overleed. Muziek loopt als een rode draad door het leven van de Oranjes. 

Christina hield niet van belangstelling, wel van muziek

Christina (jongste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard) heeft nooit in de belangstelling willen staan. Aan zich voorstaan op haar bevoorrechte positie als lid van de koninklijke familie had zij een broertje-dood. Nieuwsgierige blikken ontweek zij heel praktisch door in het buitenland te gaan studeren. Aan het conservatorium van Montréal, Canada volgde zij een opleiding zangpedagogiek. Later gaf zij in New York zanglessen, maar daar bleef het niet bij. De koninklijke mezzo-sopraan bracht enkele cd’s uit en zong met Rob de Nijs een duet.

Het Prinses Christina Concours

Maar ze wilde méér en dat gebeurde ook. In 1989 verbond Christina haar naam aan het Prinses Christina Concours, waarvan zij ook lid van het comité van aanbeveling was. Het concours wil kinderen in Nederland kennis laten maken met muziek en hen stimuleren hun talenten te ontwikkelen. Na haar dood nam haar oudere zus Margriet haar plaats in als lid van het comité en in die rol is Margriet op 18 mei aanwezig bij de Nationale Finale van het Prinses Christina Klassiek Concours 2025. De Prinses reikt de prijzen uit. De juryvoorzitter is dit jaar Francis van Broekhuizen. Oók een prinses tenslotte, maar dan net even anders.

‘Levende muziek’

Muziek is van alle tijden. Muziek ontspant, muziek is een teken van cultuur en muziek kan heel functioneel zijn. Aan een vorstenhof zijn alle 3 de componenten van belang. In een tijd zonder spotify, speellijsten, cd’s en de weer populair wordende lp’s (in zijn jonge jaren was de koning ‘old night long’ fan van Lionel Richie) gaat het natuurlijk om ‘levende muziek’. Tijdens de grote galadiners op Paleis Het Loo verzorgden de regimentskapellen van legeronderdelen die in de omgeving van Apeldoorn waren gelegerd, voor de muzikale omlijsting. Het orkestje speelde vanuit een salon naast de eetzaal. Dat is functionele muziek, net als de kapel die marsen speelt, of het Wilhelmus, in het bijzijn van een koning of koningin.

Muziek als een rode draad door het leven van de Oranjes

Maar naast een militaire functie van muziek is muziek gewoon fijn om te horen en is zelf het maken ervan of zingen, een heerlijke vorm van ontspanning. Neem de 18^de-eeuwse prinses Anna, de vrouw van Oranje-prins Willem IV. Anna speelde klavecimbel en dwarsfluit en componeerde waarschijnlijk ook zelf. Geen wonder dat zij bijna elke avond concerten organiseerde in haar paleien in Leeuwarden of Den Haag. Haar dochter prinses Carolina zorgde ervoor dat het muzikale wonderkind Mozart naar Den Haag kwam om aan het hof te musiceren. Weer veel later is het koning Willem III, die zich onderscheidt door op Paleis Het Loo muziekconcoursen te organiseren, met niemand minder dan de pianovirtuoos en ‘superster’ Franz Liszt als jurylid! Koning Willem III had zelf een goede zangstem. Jammer dat zijn dochter Wilhelmina dit talent niet had geërfd. Haar hofdame Cornelie van Wassenaer woonde meer dan eens een muziekuitvoering in het paleis bij. Ze vertrouwde haar dagboek toe: de koningin heeft er volstrekt geen gevoel voor!

De oranjes zijn ook muzikaal

Koningin Máxima, die zich hard maakt voor muziekonderwijs op alle basisscholen in Nederland, schijnt over een prettige zangstem te beschikken. Het koninklijk paar maakt er geen geheim van dat de 3 prinsessen met veel plezier een eigen instrument bespelen: prinses Amalia viool en piano, en haar 2 zusjes beiden gitaar. En natuurlijk herinneren wij de heldere articulatie van het Sinterklaasliedje Zachtjes gaan de paardenvoetjes zingende Amalia. Toen nog een onbevangen jong meisje, maar toch ook al een belofte voor het oor. De gouden tijden van de 18de-eeuwse muzikale prinses Anna (die overigens met veel plezier Huis ten Bosch bewoonde), zijn teruggekeerd!

Paul Rem is architectuur- en kunsthistoricus en conservator op Paleis Het Loo. Hij is bestuurslid van diverse musea, internationaal erkend expert ‘Oude meubelen’ en lid van het ‘TEFAF vetting committee’. Regelmatig schuift hij aan als tafelgast in Tijd voor MAX.  Maak ook eens een stadswandeling langs de Nederlandse bouwkunst met Paul Rem. Lees hier al zijn columns.

(Foto: ANP)