Waarom vallen bijen mensen aan en wat kunt u het beste doen bij een bijenaanval?
Publicatiedatum: 17 augustus 2025
Van tijd tot tijd is er in het nieuws dat bijen mensen hebben aangevallen. Zoals in juli 2025 in het Franse Aurillac en meerdere meldingen op Curaçao. De meeste bijen zijn uit zichzelf niet agressief, maar onder bepaalde omstandigheden kunnen ze in grote groepen tot een aanval overgaan. Met soms zelfs een dodelijke afloop. We vertellen wat u het beste kunt doen om agressie bij bijen te vermijden en wat u kunt doen als u onverhoopt toch met een bijenaanval te maken krijgt.
Waarom vallen bijen mensen aan?
Bijen zullen hun nest en volk beschermen wanneer ze zich bedreigd voelen. Des te groter het volk is, des te meer bijen kunnen een zwerm vormen om een eventuele bedreiging uit te schakelen. Ze kunnen dan op u af komen en u proberen te steken. Aangezien een bij (in tegenstelling tot een wesp) maar eenmalig kan steken en daarna dood gaat, zal hij dat alleen in het uiterste geval doen.
Dat kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer u (per ongeluk) een nest kapot maakt, maar ook wanneer er een tekort aan voedsel is, bij bepaalde weersomstandigheden (vooral bij warm en vochtig weer) en wanneer er verstoringen zijn in hun omgeving. Bijvoorbeeld wanneer hun gebied kleiner wordt door de bouw van huizen.
Hoe kunt u agressie bij bijen vermijden?
Blijf ten eerste altijd uit de buurt van hun nest. Komt u ongemerkt toch opeens in de buurt van een zwerm bijen en merkt u dat ze zich geïrriteerd gedragen of aanstalten maken om u aan te vallen? Maak u dan uit de voeten. Ren en schreeuw niet, maar loop rustig en stil van hen weg. Heftige bewegingen en harde geluiden kunnen ze namelijk extra agressief maken. Gaat u wandelen in de natuur, kies dan voor lichte, rustige kleuren en laat sterk geurende verzorgingsproducten zoals parfum of bodylotion achterwege. Felle of donkere kleuren en sterke geuren kunnen de bijen namelijk irriteren.
Wat moet u doen wanneer u door bijen wordt aangevallen?
Bevindt u zich in de situatie dat de bijen zo woedend worden dat ze u aanvallen? U zult ze dan waarschijnlijk instinctief van u af willen slaan en hard schreeuwend wegrennen. Dit kan de agressie echter alleen maar aanwakkeren. Beter is het om met uw handen of kleding uw gezicht en hals zo veel mogelijk te beschermen en met rustige bewegingen zo snel mogelijk weg te lopen. Houd uw mond gesloten, zodat ze daar niet in terecht kunnen komen. Zoek het liefst een plek op waar u zich van ze kunt afzonderen. Zoals een auto of een gebouw. Is dit niet mogelijk en blijven ze u achtervolgen en steken, verschuil u dan tussen hoog gras of ga plat op de grond liggen, met uw gezicht naar beneden.
Helpt het om in het water te springen, om aan een zwerm bijen te ontkomen?
In de meeste gevallen helpt het niet om in water te springen om aan een zwerm bijen te ontkomen. U zult toch naar boven moeten komen om te ademen en grote kans dat ze u opwachten en alsnog steken. En dan nog in uw hoofd ook. Daarnaast kan het in het water extra gevaarlijk zijn, aangezien u kunt verdrinken wanneer u door de vele bijensteken onwel wordt.
Wat is er aan een bijensteek te doen?
Wat u aan een bijensteek moet doen, is afhankelijk van de plek, de hoeveelheid steken en of u allergisch bent. Bij een enkele steek kunt u het beste de angel direct verwijderen, door hem voorzichtig weg te schrapen met uw nagel of ander voorwerp, zoals een bankpas. Of gebruik een pincet of uw duim en wijsvinger om de angel uit de huid te trekken. Koel de huid rondom de steek vervolgens met een nat kompres of een coldpack. Doe dit ongeveer 10 minuten en doe er een doek omheen, zodat de huid niet bevriest. Zo nodig kunt u een zalf gebruiken tegen huidirritatie.
Bevindt de steek zich in de mond of keel, bel dan direct 112 en zuig zo mogelijk op een blokje ijs, om zwelling tegen te gaan. Ook wanneer u heel veel bijensteken heeft opgelopen, kunt u het beste meteen 112 bellen. Er is dan namelijk kans dat uw situatie snel verslechtert.
Bij een allergische reactie kunt u ook het beste meteen 112 bellen. Er kan dan hevige benauwdheid optreden, grote zwellingen en shockverschijnselen. Daarnaast kunt u te maken krijgen met rode of donkere plekken elders op het lichaam, veel jeuk, dikke lippen, een dikke tong, buikpijn, diarree of flauwvallen. Bent u in het bezit van een adrenalinepen (EpiPen), dien die dan eerst toe en bel daarna de hulpdiensten. Zijn de klachten na 5 minuten niet afgenomen? Gebruik dan een tweede EpiPen. Om die reden is het altijd verstandig om er 2 bij u te hebben.
Heeft u in eerste instantie milde klachten, maar nemen die toe, raadpleeg dan uw huisarts.
(Bron: NOS, Nu.nl, bijenblog.nl, Infonu.nl, Outdoors.nl, Rode Kruis, Thuisarts.nl. Foto’s: Shutterstock, ANP)
