Vuurtorenverhalen: de vuurtoren van Egmond aan Zee is een eerbetoon aan Jan van Speijk

In het nieuwe tv-programma Vuurtorenverhalen bezoekt presentator Kefah Allush 8 vuurtorens langs de Nederlandse kust. In aflevering 1 staat de vuurtoren van Egmond aan Zee centraal. Deze toren heeft een unieke naam, hij is namelijk vernoemd naar Jan van Speijk.

De vuurtoren van Egmond aan Zee staat er al sinds 1834

De witte vuurtoren met een rode en groene top is van heinde en verre te zien. De toren stamt uit 1834 en is daarmee één van de oudste, nog werkende vuurtorens van Nederland. Hij is 28 meter hoog en ontworpen door Jan Valk. De toren is normaal gesproken niet toegankelijk voor publiek, maar wanneer medewerkers van de KNRM naar boven lopen, moeten ze 132 traptreden omhoog.

De J.C.J. Van Speijk

De meeste vuurtorens danken hun naam aan de vorm of de plek waar ze staan. Maar de vuurtoren in Egmond aan Zee niet. Hij is vernoemd naar luitenant ter zee Jan Carel Josephus van Speijk: J.C.J. Van Speijk. De toren is een eerbetoon aan de heldendaad die hij heeft verricht.

De heldendaad van Van Speijk

In 1831 is Van Speijk commandant van een kanonneerboot tijdens de Belgische Opstand. In dat jaar dreigt zijn schip in handen te vallen van een menigte woedende Belgen. Dat wil hij niet en daarom blaast hij het schip op. “Volgens de overlevering spreekt hij vlak daarvoor de woorden uit: Dan liever de lucht in!”, vertelt presentator Kefah Allush. Hiermee wordt Van Speijk een held en een voorbeeld voor het vaderland in moeilijke tijden.

Geen vuurtorenwachter meer

Sinds 1990 is de vuurtoren van Egmond aan Zee niet meer bemand. Rijkswaterstaat heeft het beheer in handen gegeven van de KNRM, die onderhoudt de toren nu. De verlichting werkt automatisch, met een schemerschakelaar.

Podwalk Egmond aan Zee

Bij deze aflevering van Vuurtorenverhalen is ook een podwalk gemaakt. Dit is een gps-gestuurde audiotour. Zie het als een audiotour in een museum, maar dan tijdens een wandeling buiten. In de podwalk praat een gids u door de wandeling heen. Wanneer u op de volgende locatie bent, gaat het verhaal verder. Download hiervoor de NPO Start Podwalks-app op uw smartphone. Hier leest u meer over een podwalk en hoe u de app kunt downloaden. Presentator Kefah Allush is in dit geval de gids. De wandeling is zo’n 3,5 kilometer lang en u doet er ongeveer 1 uur over.

Vuurtorenverhalen aflevering 1 over Egmond aan Zee is te zien op 31 oktober 2025 om 21.05 uur bij MAX op NPO 2.

(Foto’s vuurtoren: MAX. Foto schilderij: Shutterstock)