Vallen
Wanneer u osteoporose of broze botten hebt, kan een val grote gevolgen hebben. Bij ouderen kan vallen zelfs een teken zijn dat er iets aan de hand is.
Vallen zonder reden
Zomaar vallen doordat men minder mobiel is, komt het meest voor. Bijvoorbeeld door artrose of Parkinson. Ouderen hebben vaak minder evenwichtsgevoel. Na een TIA wordt dat vaak alleen maar erger. Sommigen worden duizelig als ze snel opstaan en dat leidt nogal eens tot nachtelijk vallen. Ook slecht zien, bij staar of gewoon een slechte bril, kan leiden tot vallen. En combinaties van medicijn gebruik kan leiden tot vallen. Berucht zijn de slaapmiddelen, die tot spierverslapping en dus vallen leiden. Maar ook middelen tegen hoge bloeddruk, diabetes, duizeligheid en depressie kunnen gevaarlijk zijn. In combinatie met alcohol kan het zelf heel gevaarlijk zijn. Als men steeds bewusteloos raakt, dan is het nodig om het hart te laten onderzoeken. Soms is dan een pacemaker nodig om het hart aan de gang te houden. Wanneer men eenmaal een keer is gevallen dan wordt de val-angst vergroot wat weer leidt tot vallen.
Gevolgen
Bij ouderen komt vallen veel voor. 30% van de 65-plussers valt een keer per jaar, 15% zelfs meer dan één keer. Botbreuken zijn het ernstigste gevolg. 80.000 mensen boven de 50 jaar breekt ieder jaar een bot. Bij ouderen gebeurt dat vaker vanwege botontkalking. Heupfracturen komen veel voor. 1 op de 1.000 personen boven de 65 jaar breekt per jaar een heup. Boven de 75 jaar is het 5 op de 1.000. Dit soort fracturen leidt altijd tot een ziekenhuisopname en langdurige revalidatie. Maar ook kneuzingen kunnen pijnlijk zijn en leiden tot immobiliteit. Dat heeft tot gevolg dat de spieren nog verder verzwakken waardoor men weer sneller valt.
Risico’s
Soms is vallen gewoon pech, maar vaker blijkt achteraf dat het te voorkomen was geweest. Losse kleedjes, een gladde vloer, schoenen met gladde zool, of een slecht onderhouden rollator of medicijngebruik dat kan leiden tot duizeligheid. Ga bij twijfel langs bij de huisarts. Spierkracht neemt bij ouderen vaak af door onvoldoende bewegen. Coördinatie van de spieren bij het lopen wordt dan ook moeilijker. Een eenvoudige test is om probleemloos zonder handen uit een stoel op te staan. Lukt dit niet dan is het trainen van de spieren noodzakelijk. De coördinatie kan mens testen door te kijken hoe iemand 10 seconden kan blijven staan met beide voeten in één lijn achter elkaar.
Valpreventie
Er is een richtlijn valpreventie waarin allerlei adviezen staan. Het blijkt echt te helpen als ouderen meer aan spiertraining doen. Met sterkere spieren en een betere coördinatie kan een kwart van het vallen worden voorkomen. Het werkt vaak het beste als men de training doet onder leiding van een fysiotherapeut. Er bestaan ook valcursussen. Daar leren ze hoe u het beste kunt vallen. Het beste is om iedere dag een bewegingsprogramma af te werken.
Ook het dragen van schoenen met antislip zolen helpt. Ouderen zien vaak op tegen het gebruik van een rollator, maar die voorkomt echt veel vallen. Ook is van het afbouwen van slaapmiddelen bewezen dat het vallen verminderd. Een staaroperatie is soms de oplossing. En natuurlijk de botontkalking tegenhouden door vitamine D te nemen en voldoende melkproducten.
Proberen de botten en spieren zo sterk mogelijk te houden. Hoe langer jmen actief blijft, hoe minder risico om te vallen. Voorzichtig met alcohol en slaapmiddelen. Regelmatig met de dokter nagaan of alle medicijnen nog nodig zijn. Stroeve schoenen, geen losse kleedjes, goede loophulpmiddelen en niet met de leesbril op lopen.
Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 6 november 2012.