Ted van Essen: ‘Is dementie te voorkomen?’

Als huisarts moet je verplicht 40 uur per jaar bijscholen. Dat haalde ik altijd gemakkelijk, want het is leuk om nieuwe dingen te horen en je wil toch niet achter gaan lopen. Inmiddels is het alweer 10 jaar geleden dat ik mijn stethoscoop aan de wilgen hing, dus die verplichte nascholing hoeft niet meer. Medische tijdschriften blijf ik met plezier lezen.

Bijblijven

Soms mag ik zelf lesgeven aan huisartsen over vaccinaties. De griepprik is nu eenmaal mijn hobby en er zijn tegenwoordig zoveel nieuwe mogelijkheden om infectieziekten te voorkomen. Ik luister dan vaak ook naar de lezingen over andere onderwerpen. Zo hoorde ik een mooi verhaal over de ontwikkelingen bij dementie. Dat is de angst van iedere oudere. In mijn familie komt het ook veel voor.

Dementie is niet altijd hetzelfde

Sinds mijn medische opleiding is er heel veel veranderd in de dementiezorg. De ziekte van Alzheimer is maar één vorm van dementie, al komt die wel het meeste voor. Er zijn ook andere types te onderscheiden, zoals Lewy Body en Fronto-temporale dementie. De symptomen verschillen vaak een beetje, maar met een MRI-scan is veel beter in beeld te brengen waar in de hersenen het probleem zit.

Kun je dementie zien aankomen?

Je kunt op een scan de ontwikkeling van dementie vaak al zien voordat de persoon zelf of zijn omgeving er last van heeft. We weten ook veel meer over de oorzaak. Vaak is het een stapeling van bepaalde eiwitten, die het normale hersenweefsel afbreken.  Dat zijn de zogenaamde Amyloïd-Bèta en Tau-eiwitten. Stukjes daarvan zijn ook al vroeg in het bloed aan te tonen. Soms al 10 tot 15 jaar voordat er symptomen zijn.

Dat alles roept de vraag op: zou ik dat willen weten? Er is immers geen enkel medicijn beschikbaar dat dementie kan genezen. Er zijn nu een paar medicijnen geregistreerd die de verdere aftakeling kunnen vertragen, maar die hebben ook nogal wat bijwerkingen. Ze doen alleen maar iets bij bepaalde vormen van dementie. Soms ontstaat dementie al op heel jonge leeftijd. Dan is het vaak zoeken naar de oorzaak en daarbij kan een scan en bloedonderzoek wel eerder duidelijkheid geven. Onzekerheid over een diagnose is soms erger dan de diagnose zelf.

Een gezonde leefstijl helpt altijd

Het was fijn om van een deskundige te horen hoeveel nieuwe ontwikkelingen er zijn. Je wordt soms wat somber van het idee dat er bij dementie nog zo weinig aan te doen valt. Wat ik wel geleerd heb is dat een gezonde leefstijl bij alle vormen van dementie de achteruitgang vertraagt. Daar kun je vandaag mee beginnen en er zijn geen bijwerkingen.

Ted van Essen was tot 2016 huisarts in Amersfoort, thans is hij geregistreerd als arts (BIG-nummer: 49020200101). Hij is voorzitter van de Nederlandse Immunisatie Stichting en griepexpert. Daarnaast is Dokter Ted wekelijks te zien in Tijd voor MAX en is zijn expertise te raadplegen in Dokter Teds Spreekuur en MAX Medisch. Lees hier zijn columns.

(Foto: Shutterstock)