Ted van Essen: ‘Wie wil er nu kanker krijgen, als je het met een eenvoudige prik kunt helpen voorkomen?’
Publicatiedatum: 17 december 2025
We leven in een tijd waarin we steeds meer kunnen voorkomen in plaats van genezen. Vaccinaties spelen daarbij een belangrijke rol. Ze beschermen ons tegen ernstige infectieziekten, juist nu bacteriën steeds slimmer worden en antibiotica minder goed werken. Kijk maar naar corona: dankzij het vaccin kregen we het virus onder controle. Ook met de jaarlijkse griepprik en de pneumokokkenvaccinatie – die beschermt tegen longontsteking – kunnen we veel ellende voorkomen, vooral bij ouderen. En zo is er nog een prik die verschillende soorten kanker kan voorkomen.
Bekend maakt bemind
De meeste mensen weten wel wat griep is, maar woorden als pneumokokken, gordelroos of het RS-virus zeggen lang niet iedereen iets. En dat is jammer, want onbekendheid zorgt vaak voor twijfel. Daarom is het zo belangrijk om rustig uit te leggen wat deze ziekten zijn en waarom vaccinatie zinvol is. Niet voor niets hoor je op de radio spotjes die mensen uitnodigen om zich goed te informeren. Want wie weet wat er op het spel staat, maakt vaak een andere keuze.
HPV: een virus dat bijna iedereen krijgt
Zo’n onbekend virus is ook HPV, het humaan papillomavirus. Vrijwel iedereen komt er ooit mee in aanraking, meestal via seksueel contact, en meestal zonder klachten. Het lichaam ruimt het virus vaak vanzelf op. Maar soms blijft het sluimeren. En dan kan het, jaren later, verschillende soorten kanker veroorzaken. Denk aan baarmoederhalskanker bij vrouwen, maar ook aan kanker bij mannen. Een uitstrijkje kan afwijkingen opsporen, maar voorkomen is natuurlijk altijd beter dan genezen.
Vaccins en fabeltjes
De HPV-vaccinatie helpt om deze vormen van kanker te voorkomen. Net zoals de hepatitis B-vaccinatie bij baby’s leverkanker kan helpen voorkomen. Voor hepatitis B is de vaccinatiegraad hoog, rond de 90 procent. Bij HPV ligt dat helaas een stuk lager. Dat komt vooral door onjuiste verhalen die rondgingen op sociale media toen het vaccin werd ingevoerd. Vooral jongeren namen die informatie snel over, terwijl die simpelweg niet klopte.
Een gemiste prik? Geen probleem
Tegenwoordig krijgen kinderen vanaf 9 jaar standaard de HPV-vaccinatie. Maar ook als je ouder bent, heeft het vaccin nog effect. Jongeren tot achttien jaar kunnen de prik gratis inhalen. Daarna kan het nog steeds, al moet je er dan zelf voor betalen. De GGD zet zich volop in om zowel meisjes als jongens te overtuigen. En met succes: kijk naar Australië. Daar begon men eerder en vaccineerde men veel meer kinderen. Het resultaat? Baarmoederhalskanker zal daar naar verwachting rond 2030 verdwijnen.
De antikankerprik
Eigenlijk doen we de HPV-vaccinatie tekort met die naam. We zouden het gewoon de antikankerprik moeten noemen. Want laten we eerlijk zijn: wie wil er nu kanker krijgen, als je het met een eenvoudige prik kunt helpen voorkomen?
Ted van Essen was tot 2016 huisarts in Amersfoort, thans is hij geregistreerd als arts (BIG-nummer: 49020200101). Hij is voorzitter van de Nederlandse Immunisatie Stichting en griepexpert. Daarnaast is Dokter Ted wekelijks te zien in Tijd voor MAX en is zijn expertise te raadplegen in Dokter Teds Spreekuur en MAX Medisch. Lees hier zijn columns.
(Foto: Shutterstock)
