Kunnen wij het eigen immuunsysteem een handje hepen? De KoelkastCoach legt uit

Sinds corona onder ons is, is er enorm veel aandacht voor het menselijke immuunsysteem. Dit gaat de strijd aan met ziekmakers, dus het is van belang dat het goed werkt. Kun je het eigen immuunsysteem een handje helpen? En zo ja, hoe doe je dat dan? De KoelkastCoach, Sabine Leijten, legt uit.

Hoe werkt het immuunsysteem?

Het menselijk immuunsysteem is – heel eenvoudig gezegd – een groot netwerk van organen, cellen en moleculen die met elkaar samenwerken. De communicatie tussen deze “partners” is van levensbelang. Als er niet goed met elkaar gecommuniceerd wordt, is het voor ongewenste indringers veel makkelijker om schade aan te richten.
Een mens heeft van nature al een immuunsysteem, maar met de tijd wordt ook het zogenoemde verworven immuunsysteem verder ontwikkeld. Dat laatst genoemde zorgt ervoor dat het lichaam bepaalde ziekmakers kan herkennen en daar antistoffen tegen aanmaakt. Neem bijvoorbeeld waterpokken. Als het lichaam dat eenmaal heeft gedetecteerd, gaat het afweer aanmaken en bent u daarna immuun.

Hoe ouder, hoe beter?

Juist omdat het immuunsysteem door het doormaken van besmettingen verrijkt wordt, lijkt het logisch dat ouderen de beste afweer hebben. “Toch is dit niet het geval”, weet De KoelkastCoach. Sterker nog: de afweer wordt juist minder goed naarmate we ouder worden. Waarom dat zo is? Dat is best lastig te zeggen, maar studies wijzen uit dat het vermoedelijk te maken heeft met het functioneren van het beenmerg. Daarin worden belangrijke afweercellen gemaakt en naarmate we ouder worden wordt het beenmerg slechter. “De hoeveelheid immuuncellen neemt dan af, waardoor we ook vatbaarder worden voor ziektes. Ook vaccins werken om deze reden minder goed en lang bij ouderen.”

Minder stress

Ook stress lijkt het immuunsysteem negatief te beïnvloeden. “Het gaat hier wel om distress. Dat is 1 van de 2 soorten stress. Er is stress die een positieve uitwerking heeft op ons doen en laat. Denk aan het gespannen zijn voordat je examen moet doen. Deze vorm van stress helpt je gefocust te zijn. Distress is chronische en/of langdurige stress, wat een negatief effect heeft”, legt De KoelkastCoach uit.

Bij mensen die dit soort stress ervaren, is de balans tussen stresshormoon cortisol en slaaphormoon melatonine vaak verstoord. Als er onevenredig veel cortisol wordt aangemaakt, kan in slaap komen moeilijk zijn. “Dat heeft ook invloed op ons immuunsysteem. Op de één of andere manier heeft dit ook een soort van slaap-waakritme. Overdag is het activeren dan ‘s nachts. ‘s Nachts heeft het de mogelijkheid zich te herstellen.”
Het vermijden van stress is dus van belang als u uw immuunsysteem wilt ondersteunen. “Bewust omgaan met het lichaam en de juiste rustmomenten inbouwen is noodzakelijk. Yoga, mindfulness, mediteren, hypnose: het zijn allemaal handvatten om jouw lichaam in een staat van ontspanning te brengen waardoor de hoeveelheid cortisol verlaagt.”

Slapen

Rust doet het immuunsysteem dus goed. Het ultieme rustmoment is natuurlijk de slaap. Veel mensen slapen niet altijd even goed. De KoelkastCoach heeft wel een vaag vermoeden waardoor dat kan komen. “In deze tijd met alle televisies, computers, tablets, telefoons met blauw licht is het heel lastig om op een goede manier melatonine aan te maken. Ook doordat we veelal binnen zitten en weinig echt daglicht zien, wordt ons systeem verstoord. 1 voordeel: omdat wijzelf de aanstichter zijn van dit verstoorde dag- en nachtritme, hebben we ook zelf de mogelijkheid hier iets aan te doen.”
Zoals wat? “Leg ‘s avonds alle elektronica weg en zorg dat je 1,5 f tot 2 uur voordat je naar bed gaat geen televisie meer kijkt. Probeer ook zoveel mogelijk verlichting uit te zetten; hoe donkerder hoe beter. Op die manier kan het lichaam zich echt goed voorbereiden op de nachtrust.”

Ook genoeg echt daglicht zien helpt om beter te slapen. “Door genoeg buiten te komen, weet jouw lijf dat het dag is en welke processen er aan en uit mogen.”

Slaapmedicatie

Uiteraard kunnen slaapproblemen ook door heel andere oorzaken dan te weinig daglicht en te veel blauw licht hebben. De KoelkastCoach adviseert u om in elk geval niet zelf te gaan experimenteren met allerlei slaapmiddelen. Raadpleeg altijd een arts voordat u dit doet. Hij of zij kan u niet alleen vertellen welke middelen u kunt gebruiken, maar ook samen met u achterhalen waar uw slaapproblematiek vandaan komt.

Lees ook: Waarom is niet goed slapen toch zo slecht voor de gezondheid? De KoelkastCoach legt uit

Genoeg bewegen

Wij mensen kunnen het immuunsysteem dus positief beïnvloeden door genoeg rust in te bouwen en goed te slapen, maar er is meer. Genoeg bewegen kan ook helpen. “Veel mensen die ouder worden gaan steeds minder bewegen, wat ontzettende zonde is”, vertelt De KoelkastCoach. Bewegen helpt om het lichaam gezond te houden, werkt ontspannend en – u raadt het al – het helpt het immuunsysteem in vorm te blijven. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat tijdens beweging onder andere de aanmaak van T-cellen wordt gestimuleerd. T-cellen zijn afweercellen die ongewenste indringers aanvallen.

Voeding

Tot slot kan ook goede voeding uw immuunsysteem op weg helpen. Met name een goede darmgezondheid creëren en behouden is erg belangrijk. “Door goed voor je darmflora te zorgen, zorg je indirect ook goed voor je immuniteit”, weet De KoelkastCoach. Dat komt omdat de darmen een belangrijke rol spelen in het verteringsproces. Tijdens dit proces worden vitaminen en mineralen opgenomen door het lichaam. “Als dit niet helemaal soepel en voorspoedig verloopt dan gaan er veel vitaminen en mineralen verloren.” Dat is onwenselijk, want het lichaam heeft deze stoffen juist nodig om het immuunsysteem op peil te houden. De darmen zijn vooral gebaat bij voeding met veel vezels en genoeg vocht.

Lunch Lekker met Daniel Dekker

Op 11 februari 2022 vertelt Sabine Leijten in het NPO Radio 5-radioprogramma Lunch Lekker met Daniel Dekker over dit ondererp. U hoort Lunch Lekker met Daniel Dekker elke werkdag tussen 12.00 uur en 14.00 uur.