De brutaalste mees en de lachende groene specht

Deze maand kiezen we 2 vogels om nader kennis mee te maken. De eerste, de koolmees, komt in elke achtertuin wel voor. De tweede, de groene specht, is nogal schuw maar laat zich wel goed horen!

Koolmeeszang is voorjaar

Heerlijk vind ik dat, de glasheldere drietonige koolmeeszang. Al in januari is het vrolijke deuntje te horen en in februari zingen ze uit volle borst. Dat brengt voor mij, na de donkere dagen rond kerst, ineens het voorjaar weer binnen handbereik. “Tjie-tjie-tjuu”, 2 hoge tonen gevolgd door een wat lagere toon. ‘Schiet in ’t vuur’, ‘fietspompje’ zijn allerlei bijnamen voor het stereotiepe koolmeesdeuntje. Maar… wat kunnen koolmezen je foppen. Ze kennen vele tientallen liedjes die heel anders klinken. Ik heb mij er intussen bij neergelegd dat als ik een vogel hoor zingen die ik niet kan thuisbrengen, het weer zo’n creatieve koolmees moet zijn die heel anders zingt dan in alle boekjes staat.

De Koolmees is de grootste en ook wel de brutaalste mees, denk ik. Gitzwarte kop met witte wangen en een zwavelgele buik met zwarte stropdas. Goed waarnemen betekent letten op details en ik maak er altijd een sport van om te zien of ik met een mannetje of vrouwtje te maken heb. Bij het mannetje loopt de stropdas door tot ver tussen de poten, bij het vrouwtje is hij veel korter. De naam koolmees duidt wat mij betreft op een koolzwarte kop met witte wangen. Zijn acrobatische gedrag aan vetbollen en pindaslingers maakt duidelijk dat u met een lid van de mezenfamilie te maken heeft. Vinken en roodborstjes kunnen dat niet. Voeg daar de koolzwarte kop aan toe en u kent de koolmees.

Groene specht lacht het eerst

Februari is ook een echte spechtenmaand. De grote bonte specht begint dan al stevig te roffelen, maar ik wil u in deze februarimaand laten kennis maken met de groene specht. Tot nu toe is het me niet gelukt een groene specht buiten te betrappen, voordat hij mij in de gaten had. Groene spechten zijn heel schuw, terwijl ze daar eigenlijk niet zo veel redenen voor hebben. Ze zijn voor zover ik weet, nooit veel beschoten of intensief vervolgd. Een groene specht die u ziet komen schuift onmiddellijk achter de boom en wacht geduldig tot u weer weg bent. Als ze op de grond bezig zijn met een mierenhoop en ze horen u aankomen, gaan ze er al heel snel, luid lachend vandoor. U ziet dan hooguit nog even een groengele glimp verdwijnen in een boomkruin en dat was het dan. Voorzichtig dichterbij komen in de hoop de vogel beter te kunnen zien, mislukt meestal omdat de vogel letterlijk al gevlogen blijkt te zijn. Ga nog wel even naar de mierenhoop of de plek op het gras waar u de groene specht het laatst zag. Zoek daar naar grijs verbrande sigarettenpeuken, want zo zien de uitwerpselen van groene spechten eruit. U kunt ze rustig oppakken en het droge vliesje openmaken. Daarin bevinden zich de dekschildjes en andere onverteerbare mierenonderdelen zodat u, thuis onder een vergrootglas, kunt zien waar de maaltijd uit heeft bestaan.

Veel mensen die voor het eerst een groene specht van dichtbij zien, zijn zo onder de indruk van al die prachtige kleuren, dat ze denken aan een ontsnapte tropische vogel. Groene spechten leven vooral van mieren en graven diepe gaten in mierenhopen om ook de poppen en miereneieren te kunnen bemachtigen. Als u een niet al te netjes gazon heeft met veel mos komen ze soms af en toe op bezoek. In mijn gazon worden hier en daar met de stevige snavel gaatjes gemaakt en vervolgens verdwijnen halve kolonies via de lange kleverige spechtentong in de groene spechtenmaag.